د انساني نژاد اصلاح

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا

یوجینیک یا د انساني نژاد اصلاح د هغو باورونو او عملونو مجموعه ده چې موخه یې د انساني نفوس یا جمعیت د جینیټيکي کیفیت ښه کول دي. له تاریخي پلوه اصلاح غوښتونکو هڅه کړې تر څو د هغو افرادو او ډلو په حذفولو سره چې ټيټ یا بې اهمیته ګڼل کېږي، یا د هغو کسانو په ملاتړ سره چې برتر ګڼل کېږي، د انسان جینیټیکي بېلابېلوالی یا د جینونو خزانه بدله کړي. په وروستیو کلونو کې دغه اصطلاح د کریسپر او جینیټيک سکرینېنګ په څېر ټکنالوژيو د کارولو په اړه د بیولوژيکو اخلاقو په بحثونو کې کارېدلې ده او په دې برخه کې تاوده بحثونه پر دې متمرکز دي چې دغه ټکنالوژۍ د نژاد اصلاح وبلل شي که نه.[۱][۲][۳][۴][۵][۶]

دا مفهوم تر دې اصلاح ډېر پخوانی دی؛ اپلاتون تر میلاد شاوخوا ۴۰۰ کاله وړاندې د انسان لپاره د انتخابي روزنې د اصولو وړاندیز وکړ. په نولسمه پېړۍ کې د نژادي اصلاح لومړنیو پلویانو دغه اصول د وګړنیو ډلو یا خلکو د ښه کولو لپاره یوه لاره ګڼله. په اوسنۍ استفاده کې د نژادي اصلاح یا یوجینیک اصطلاح له علمي توکم‌پالنې سره نږدې تړاو لري. د بیولوژيکو اخلاقو هغه اوسني پوهان چې د نوې نژادي اصلاح ملاتړي دي، دغه چاره په ډلو کې غړیتوب ته له پامه پرته د فردي ځانګړنو د پیاوړي کولو یوه لاره ګڼي.

که څه هم د نژادي اصلاح اصول د لرغوني یونان په لومړیو وختونو کې اجرا کېدل، خو د نژادي اصلاح معاصر تاریخ د نولسمې پېړۍ په وروستیو کې هغه مهال پیل شو چې په بریتانیا کې د نژادي اصلاح ولسي غورځنګ رامنځته شو او وروسته بیا د متحدو ایالتونو، کاناډا، استرالیا او ګڼو اروپایي هېوادونو په ګډون ډېرو هېوادونو ته پراخ شو. په دې دوره کې د ټولو سیاسي ډلو اړوندو خلکو د نژادي اصلاح پلويتوب یا ملاتړ وکړ. په پایله کې یې ګڼو هېوادونو د خپل نفوس د جینیټيکي خزانو یا زېرمو د کیفیت ښه کولو په موخه د نژادي اصلاح پالیسۍ غوره کړې. په دغسې پلانونو یا پالیسیو کې مثبت اقدامات شامل وو؛ د بېلګې په توګه هغه خلک چې د مثل د تولید لپاره مناسب ګڼل کېدل، د مثل تولید ته هڅول کېدل. همدا راز منفي اقدامات هم په کې شامل وو؛ د بېلګې په توګه هغه اشخاص چې د مثل د تولید لپاره مناسب نه بلل کېدل، په اجباري ډول له واده منع کېدل او شنډ کېدل. هغه کسان چې د مثل د تولید لپاره نامناسب بلل کېدل، تر ډېره د ذهني یا جسمي ناتوانیو لرونکي کسان، هغه کسان چې د ځیرکۍ د کچې یا هوشي ضریب (ای.کیو) په ازموینو کې یې کمې نمرې اخیستې، مجرمان او د ټيټو اقلیتي ډلو غړي په کې شامل وو.[۷][۸]

د نژادي اصلاح غورځنګ له نازي جرمني او هولوکاسټ سره هم اړوند و. په ۱۹۴۵ او ۱۹۴۶ کلونو کې د نورنبرګ په محکمو کې ډېرو تورنو کسانو په خپله دفاع کې هڅه کوله چې د خپلو بشري حقونو نقض په دې ادعا سره توجیه کړي چې د نازي جرمني او متحدو ایالتونو د نژادي اصلاح د پروګرامونو تر منځ کم توپير موجود دی. تر دویمې نړیوالې جګړې په را وروسته لسیزو کې پر بشري حقونو له ډېر ټینګار سره ګڼو هېوادونو د نژادي اصلاح له پالیسیو لاس واخیست؛ خو له دې سره سره د متحدو ایالتونو، کاناډا او سویډن په ګډون ځینو هېوادونو د اشخاصو اجباري شنډولو ته دوام ورکړ.[۹]

د نژادي اصلاح پر پالیسیو نیوکه دا ده چې دې ته له پامه پرته چې منفي پالیسۍ عملي کېږي که مثبتې، خو په هر حالت کې ناوړه ګټه ترې اخیستل کېدای شي، ځکه چې د جینیټيکي انتخاب معیارونه د هغې ډلې له‌خوا ټاکل کېږي چې هغه مهال سیاسي واک ورسره وي. پر دې سربېره، ډېر نور خلک پر منفي نژادي اصلاح په ځانګړي ډول د هغو بنسټیزو بشري حقونو د نقض په توګه نیوکه کوي چې په ۱۹۶۸ کال کې د تهران له اعلامیې را وروسته د مثل د تولید د حق په توګه پېژندل کېږي. بله نیوکه دا ده چې د نژادي اصلاح پالیسۍ د جینیټيکي بېلابېلوالي د له منځه تګ لامل کېږي چې پایله یې د جینیټيکي بېلابېلوالي د له منځه تګ په دلیل د ګډې وینې یا همخونۍ افت دی. د نژادي اصلاح پر معاصرو پالیسیو بله نیوکه دا ده چې غواړي په دایمي او مصنوعي ډول میلیونونه کاله تکامل ټکنی کړي او وايي چې د «پاکو» او «ګډو وډو» جینیټيکي کرښو ایستل ښايي پر جینیټيکي ایکولوژۍ پراخې جانبي اغېزې ولري چې د نوعو پر خوندیتوب یې منفي اغېزې د بېلګې په توګه یادېږي. [۱۰][۱۱][۱۲]

تاریخچه[سمول]

پیدایښت او پراختیا[سمول]

د نژادي اصلاح بېلابېلې بڼې له زرګونو کلونو راهیسې موجودې دي. د برازیل ځینې ځايي خلک د ښکېلاک یا استعمار تر دوران له مخکې مهال څخه د هغو ماشومانو په وژلو مشهور دي چې له جسمي پلوه نیمګړي زیږېږي. په لرغوني یونان کې فیلسوف «اپلاتون» د یوې ساتونکې طبقې یا پاړکي د جوړولو لپاره د انتخابي جوړو د معاشرت یا نسلګیرۍ وړاندیز وکړ. په سپارټا کې هر سپارټاوال ماشوم د مشرانو د شورا «ګیروسیا» له‌خوا ارزول کېده او مشخصوله یې چې ایا دا ماشوم د ژوند لپاره مناسب دی که نه.[۱۳][۱۴]

د روم د جمهوریت په لومړیو کلونو کې هر رومي پلار د قانون له مخې مؤظف و چې که ماشوم یې ډاروونکې څېره ولري، باید زر تر زره یې ووژني. د «ټاسیټوس» په وینا، د رومي سترواکۍ په دوره کې د هغه مهال جرمني قبایلو د خپلې ټولنې هر هغه غړی په اوبو کې په غورځولو سره واژه چې ډارن یا کم‌زړی، جنګ نه غوښتونکی او یا په نورو ګناوو ککړ به و. له دې سره سره، اوسني تاریخ‌لیکوال په دغسې جزئیاتو د ټاسیټوس لیکنې باوري نه ګڼي.[۱۵][۱۶][۱۷][۱۸][۱۹][۲۰][۲۱][۲۲][۲۳][۲۴]

نژادي اصلاح په ډېرو پوهنتونونو او کالجونو کې پر یوه علمي څانګه بدله شوه او له ګڼو سرچینو څخه یې بودیجه ترلاسه کړه. د عمومي ملاتړ د جلب او په والدینو کې د مسؤولانه اصلاح‌غوښتنې د ارزښتونو لوري ته د افکارو د را اړولو لپاره ځینې سازمانونه جوړ شول چې په ۱۹۰۷ کال کې د بریتانیا د نژادي اصلاح ښوونیزه ټولنه او په ۱۹۲۱ کال کې د امریکا د نژادي اصلاح ټولنه یې د بېلګې په توګه یادولی شو. دغه دواړې ټولنې د مخکښو روحانیونو د ملاتړ په لټه کې وې او له مذهبي ارمانونو سره د تطابق لپاره یې خپل پیغام بدل کړ. په ۱۹۰۹ کال کې انګرېزو روحانیونو «ویلیم اینګي» او «جېمز پیل» د نژادي اصلاح د ښوونیزې ټولنې لپاره لیکنې وکړې. «اینګي» په ۱۹۲۱ کال کې د نژادي اصلاح نړیوال کنفرانس ته د ویناوال په توګه بلل شوی و چې د نیویارک د لوی کاتولیک راهب «پاټریک جوزف هیز» له‌خوا هم تایید شو. له لوی نژاد څخه د تېرېدو (یا د اروپا د تاریخ نژادي بنسټونه» په نامه کتاب چې امریکايي اصلاح‌غوښتونکي، حقوق‌پوه او انسان‌پېژندونکي «مډیسون ګرنټ» لیکلی و، په ۱۹۱۶ کال کې خپور شو. که څه هم دغه کتاب اغېزناک و، خو د خپرېدو په لومړیو کې یو څه له پامه وغورځول شو او څو څو واره وکتل شو. له دې سره سره، دا کتاب د داسې خلکو له‌خوا وکارول شو چې د «علمي توکم‌پالنې» د توجیه لپاره یې د محدود مهاجرت پلویتوب کاوه.[۲۵][۲۶][۲۷]

نژادي اصلاح د شلمې پېړۍ په لومړیو لسیزو کې د یوه ټولنیز غورځنګ په توګه ډېره مشهوره شوه او دا هغه مهال و چې په ټوله نړۍ کې دولتونو، بنسټونو او بانفوذه اشخاصو ترویج کړه. ګڼو هېوادونو د نژادي اصلاح بېلابېلې پالیسۍ تصویب کړې چې جینیټیک سکرینېنګ، د زیږون کنترول، د زیږون د بېلابېلو کچو دودول، د واده محدودیتونه، جلا کول (هم نژادي جدايي او هم د رواني ناروغانو جدايي)، اجباري شنډول، د جنین اجباري سقط یا اجباري امېندواري یې د بېلګې په توګه یادولی شو چې د ټولو پایله بالاخره نسل‌وژنه شوه. په ۲۰۱۴ کال کې د جینوم په اېډېټ یا سمون کې د پرمختګونو له لارې (د افرادو د ټاکنې پر ځای) د جین ټاکنه شونې شوه او پایله یې هغه څه شول چې کله ناکله نوې نژادي اصلاح، نیویوجینیک یا هم لېبرال یوجینیک بلل کېږي؛ دا هغه څه دي چې پر فردي ازادۍ تمرکز لري او ظاهراً له توکم‌پالنې یا نژاد پرستۍ، جنسیت‌پالنې، هېټېروسېکسېزم او یا پر ځیرکۍ له تمرکز سره کار نه‌لري.[۲۸][۲۹][۳۰]

سرچينې[سمول]

  1. ↑ "εὐγενής". Greek Word Study Tool. Medford, Massachusetts: Tufts University. 2009. مؤرشف من الأصل في ۰۵ مارچ ۲۰۲۱. د لاسرسي‌نېټه ۱۹ اکتوبر ۲۰۱۷. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة) Database includes entries from A Greek–English Lexicon and other English dictionaries of Ancient Greek.
  2. ↑ "Eugenics – African American Studies". Oxford Bibliographies. مؤرشف من الأصل في ۲۴ جون ۲۰۱۹. د لاسرسي‌نېټه ۲۵ جولای ۲۰۱۹. Racially targeted sterilization practices between the 1960s and the present have been perhaps the most common topic among scholars arguing for, and challenging, the ongoing power of eugenics in the United States. Indeed, unlike in the modern period, contemporary expressions of eugenics have met with widespread, thoroughgoing resistance الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  3. ↑ "Eugenics". Unified Medical Language System (Psychological Index Terms). Bethesda, Maryland: National Library of Medicine. 2009. د اصلي آرشيف څخه پر ۱۶ اکتوبر ۲۰۱۰ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۱۹ اکتوبر ۲۰۱۷. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  4. ↑ Galton, Francis (1904). "Eugenics: Its Definition, Scope, and Aims". The American Journal of Sociology. X (1): 82. Bibcode:1904Natur..70...82.. doi:10.1038/070082a0. مؤرشف من الأصل في ۰۱ مارچ ۲۰۰۶. د لاسرسي‌نېټه ۰۱ جنوري ۲۰۲۰. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  5. ↑ Spektorowski, Alberto; Ireni-Saban, Liza (2013). Politics of Eugenics: Productionism, Population, and National Welfare. London: Routledge. د کتاب پاڼې 24. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0-203-74023-1. مؤرشف من الأصل في ۱۹ اکتوبر ۲۰۲۱. د لاسرسي‌نېټه ۱۶ جنوري ۲۰۱۷. As an applied science, thus, the practice of eugenics referred to everything from prenatal care for mothers to forced sterilization and euthanasia. Galton divided the practice of eugenics into two types—positive and negative—both aimed at improving the human race through selective breeding. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  6. ↑ Veit, Walter; Anomaly, Jonathan; Agar, Nicholas; Singer, Peter; Fleischman, Diana; Minerva, Francesca (2021). "Can 'eugenics' be defended?". Monash Bioethics Review. 39 (1): 60–67. doi:10.1007/s40592-021-00129-1. PMC 8321981 تأكد من صحة قيمة |pmc= (مساعدة). PMID 34033008 تأكد من صحة قيمة |pmid= (مساعدة). الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  7. ↑ Hansen, Randall; King, Desmond (1 January 2001). "Eugenic Ideas, Political Interests and Policy Variance Immigration and Sterilization Policy in Britain and U.S". World Politics. 53 (2): 237–263. doi:10.1353/wp.2001.0003. JSTOR 25054146. PMID 18193564. S2CID 19634871. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  8. ↑ McGregor, Russell (2002). "'Breed out the colour' or the importance of being white". Australian Historical Studies. 33 (120): 286–302. doi:10.1080/10314610208596220. S2CID 143863018. مؤرشف من الأصل في ۲۵ فبروري ۲۰۲۱. د لاسرسي‌نېټه ۱۸ فبروري ۲۰۲۱. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  9. ↑ Bashford, Alison; Levine, Philippa (2010-08-03). The Oxford Handbook of the History of Eugenics. Oxford University Press. د کتاب پاڼې 327. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0199706532. مؤرشف من الأصل في ۱۵ مې ۲۰۲۲. د لاسرسي‌نېټه ۲۶ فبروري ۲۰۲۰. Eugenics was prominent at the Nuremberg trials [...] much was made of the similarity between U.S. and German eugenics by the defense, who argued that German eugenics differed little from that practiced in the United States [...]. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  10. ↑ Galton, David (2002). Eugenics : The Future of Human Life in the 21st Century. London: Abacus. د کتاب پاڼې 48. د کتاب نړيواله کره شمېره 0349113777. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  11. ↑ Withrock, Isabelle (2015). "Genetic diseases conferring resistance to infectious diseases". Genes & Diseases. 2 (3): 247–254. doi:10.1016/j.gendis.2015.02.008. PMC 6150079. PMID 30258868. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  12. ↑ Black 2003.
  13. ↑ Feitosa, Saulo Ferreira; Garrafa, Volnei; Cornelli, Gabriele; Tardivo, Carla; Carvalho, Samuel José de (May 2010). "Bioethics, culture and infanticide in Brazilian indigenous communities: the Zuruahá case". Cadernos de Saúde Pública. 26 (5): 853–865. doi:10.1590/S0102-311X2010000500002. PMID 20563380. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  14. ↑ "Eugenics". Stanford Encyclopedia of Philosophy. (2 July 2014). Center for the Study of Language and Information, Stanford University. 
  15. ↑ Geographica, Strabo, Book 5, page 467. "And they say that among the Samnitae there is a law which is indeed honourable and conducive to noble qualities; for they are not permitted to give their daughters in marriage to whom they wish, but every year ten virgins and ten young men, the noblest of each sex, are selected, and, of these, the first choice of the virgins is given to the first choice of the young men, and the second to the second, and so on to the end; but if the young man who wins the meed of honour changes and turns out bad, they disgrace him and take away from him the woman given him."
  16. ↑ The Laws of the Twelve Tables, شاوخوا 450 BC "A dreadfully deformed child shall be quickly killed" Archived 22 August 2018 at the Wayback Machine.
  17. ↑ Tacitus. Germania.XII "Traitors and deserters are hanged on trees; the coward, the unwarlike, the man stained with abominable vices, is plunged into the mire of the morass, with a hurdle put over him."
  18. ↑ Sanders, Karin (2009). Bodies in the Bog and the Archaeological Imagination. University of Chicago Press. د کتاب پاڼې 62. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0226734040. مؤرشف من الأصل في ۰۱ اگسټ ۲۰۲۰. د لاسرسي‌نېټه ۲۳ اگسټ ۲۰۱۸. Tacitus's Germania, read through this kind of filter, became a manual for racial and sexual eugenics الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  19. ↑ Krebs, Christopher (2011). A Most Dangerous Book: Tacitus's Germania from the Roman Empire to the Third Reich. New York: W. W. Norton & Company. د کتاب پاڼي 48–49. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0393062656. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  20. ↑ (په 21 February 2008 باندې). Ancient text has long and dangerous reach.
  21. ↑ Bowler, Peter J (2003), Evolution: The History of an Idea (الطبعة 3rd), University of California Press, د کتاب پاڼي 308–310 الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  22. ↑ Hansen, Randall (2005). "Eugenics". In Gibney, Matthew J.; Hansen, Randall (المحررون). Eugenics: Immigration and Asylum from 1990 to Present. ABC-CLIO. د لاسرسي‌نېټه ۲۳ سپټمبر ۲۰۱۳. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  23. ↑ James D., Watson; Berry, Andrew (2009). DNA: The Secret of Life. Knopf. مؤرشف من الأصل في ۱۵ مارچ ۲۰۲۱. د لاسرسي‌نېټه ۳۱ اگسټ ۲۰۱۷. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  24. ↑ Blom 2008، ص. 336.
  25. ↑ Allen, Garland E. (2004). "Was Nazi eugenics created in the US?". EMBO Reports. 5 (5): 451–452. doi:10.1038/sj.embor.7400158. PMC 1299061. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  26. ↑ Baker, G. J. (2014). "Christianity and Eugenics: The Place of Religion in the British Eugenics Education Society and the American Eugenics Society, شاوخوا 1907–1940". Social History of Medicine. 27 (2): 281–302. doi:10.1093/shm/hku008. PMC 4001825. PMID 24778464. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  27. ↑ Lindsay, J. A. (1917). "The passing of the great race, or the racial basis of european history". The Eugenics Review. 9 (2): 139–141. PMC 2942213. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  28. ↑ Ridley, Matt (1999). Genome: The Autobiography of a Species in 23 Chapters. New York: HarperCollins. د کتاب پاڼي 290–291. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0-06-089408-5. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  29. ↑ Goering, Sara (2014), "Eugenics", in Zalta, Edward N. (المحرر), The Stanford Encyclopedia of Philosophy (الطبعة Fall 2014), Metaphysics Research Lab, Stanford University, مؤرشف من الأصل في ۰۷ نومبر ۲۰۲۰, د لاسرسي‌نېټه ۰۴ مې ۲۰۲۲ الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  30. ↑ Reis, Alex; Hornblower, Breton; Robb, Brett; Tzertzinis, George (2014). "CRISPR/Cas9 and Targeted Genome Editing: A New Era in Molecular Biology". NEB Expressions (I). مؤرشف من الأصل في ۲۳ جون ۲۰۱۵. د لاسرسي‌نېټه ۰۸ جولای ۲۰۱۵. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
"https://ps.wikipedia.org/w/index.php?title=د_انساني_نژاد_اصلاح&oldid=287218" نه اخيستل شوی