جورج کننګ

جورج کننګ
(انګلیسي: George Canning)
	جورج کننګ
د شخص معلومات
پيدايښت	۱۱ اپرېل ۱۷۷۰; لندن
مړینه	8 اگسټ 1827 (57 کاله)
د مړینې لامل	سینه بغل
تابعیت	د بریتانیا او آیرلنډ متحده پاچاهي ; د لویې بریتانیا پاچاهي (–۱ جنوري ۱۸۰۱)
واک
عملي ژوند
کار/مسلک	سياستوال ; ډیپلوماټ ; ليکوال
کاروونکي ژبه(ي)	انگليسي
	سمول

جورج کننګ FRS [د فدرالي ساتلو نظام] (۱۸۲۷ اګسټ ۸ – ۱۷۷۰ ز کال د اپرېل ۱۱) د انګليستان د محافظه کار ګوند د توري (Tory) ډلې يو چارواکی و. نوموړي د باندنيو چارو وزير په توګه د دوو مهمو دورو په ګډون د يو شمېر لومړيو وزيرانو تر مشرۍ لاندې د کابينې بېلابېلې لوړ پوړې دندې درلودې، چې په پای کې د ۱۹۲۷ ز کال له اپرېل څخه تر اګسټ پورې د خپل ژوند د وروستيو ۱۱۸ ورځو لپاره د انګليستان لومړی وزير شو.

کېننګ چې د يوې ممثلې يا اداکارې او ناکام شوي سوداګر او وکيل زوی و، د “Stratford Canning” په نوم کاکا يې مالي ملاتړ وکړ او کېننګ ته يې په “Eton College” او د اکسفورډ په حضرت عيسی عليه السلام کليسا “Christ Church” کې د ګډون اجازه ورکړه. نوموړی په ۱۷۹۳ ز کال کې سياست ته ننوت او په چټکۍ سره يې پرمختګ وکړ. له ۱۸۰۰ ز کال څخه تر ۱۸۰۱ز کال پورې يې ځواکونو ته د اداينې دنده درلوده او له ۱۸۰۴ ز کال څخه تر ۱۸۰۶ پورې د ځوان ويليم پېټ (William Pitt the Younger) تر مشرۍ لاندې د خزانې وزير و. د پورټلېنډ د ديوک (Duke of Portland) تر مشرۍ لاندې يې له ۱۸۰۷ ز کال څخه تر ۱۸۰۹ ز کال پورې د باندنيو چارو د وزير په توګه دنده تر سره کړه. نوموړی په کابينه کې د واک څښتن يا حاکمه څېره وه او پر ناپيليون باندې د بریتانيې د سمندري لوړوالي د ډاډمنولو په موخه يې په ۱۸۰۷ ز کال کې د ډنمارک د ناڅاپي بريد لارښوونه وکړه. کېننګ په ۱۸۰۹ ز کال کې له خپل سيال لارډ کاسټلرييګ (Lord Castlereagh) سره دوه په دوه جګړه کې ټپي شو او ورڅخه لږه موده وروسته د “Spencer Perceval” په ګټه د ديوک د ځايناستي د يو ځايناستي په توګه وټاکل شو. د باندنيو چارو د وزير په توګه د بيا ځلي خدمت کولو وړانديزونه يې د Perceval په کابينه کې د “Castlereagh” د شتون له امله ونه منل او په ۱۸۱۲ ز کال کې د Perceval تر وژل کېدلو پورې له لوړپوړې دندې څخه لرې پاتې شو.

کېننګ په پای کې له ۱۸۱۴ څخه تر ۱۸۱۶ ز کال پورې د نوي لومړي وزير د ليورپول پرټ [له مارکيس څخه ټيټه اشرافي رتبه) (Earl of Liverpool) تر مشرۍ لاندې پرتګال لپاره د بریتانيې د سفير، (۱۸۲۱-۱۸۱۶ز کال) د ادارې د منصفه پلاوي د رئيس (President of the Board of Control) او (۱۸۲۷-۱۸۲۲ز کلونه) د عوامو د مجلس د مشر په توګه او د باندنيو چارو وزير په توګه خدمت وکړ. د پاچا څلورم جورج (King George IV) کېننګ نه خوښېده او د نوموړي د باندنيو سياستونو يا تګلارو د بې اغېزې کولو په موخه هڅې وې. کېننګ که څه هم په برياليتوب سره د خپلو تګلارو په اړه پراخه عمومي ملاتړ تر لاسه کړ. تاريخپوه پاول هايس (Paul Hayes) استدلال کوي، چې نوموړي په سياسي اړيکو کې هسپانيې او پرتګال ته په پام سره، د پرتګال او هسپانيې د امريکايي مستعمرو د خپلواکۍ ډاډمنولو په موخه د مرستې په واسطه سترې لاسته راوړنې خپلې کړې. د نوموړي سياستونو بریتانوي سوداګرو ته د سوداګرۍ يوه ستره ګټه ډاډمنه (تضمين) کړه او د امريکا د مونرو اصولو (Monroe Doctrine) ملاتړ يې وکړ. تاريخپوه جي ام ټريويلين (G. M Trevelyan) څرګنده کړه:

د کېننګ د پياوړي ذهنيت يا هوښيارۍ له مخې د پينځو کلونو لپاره د انګليستان لارښوونه شوې وه او د دې ډول خوښو پايلو د تر لاسه کولو په موخه په ندرت سره په خورا ځيرکتيا کې زياته هوښياري لري. د اساسي قانون منځنۍ چې په واسطه يې ياد پياوړي ذهن کار وکړ، د لومړي وزير “Lord Liverpool” سره د نوموړي ژمن او رښتينې ملګرتيا وه. ^[۱۵]

کله چې د ۱۸۲۷ ز کال په اپرېل کې لارډ ليورپول له دندې څخه لاس واخيست، کېننګ يې د ځايناستي په توګه د “Wellington” د ديوک او ښاغلي روبرت پييل (Sir Robert Peel) پر مخ غوره شو. يادو دواړو تنو د کېننګ په مشرۍ دنده کول ونه منل او د توري ډلې غړي د “Peel” او د “Wellington” د خورا توريانو (Ultra-Tories) او “Canningites” يانې د کېننګ پلويو تر منځ ووېشل شول. که څه هم د کېننګ روغتيا خرابه شوه او د ۱۸۲۷ ز کال په اګسټ کې يوازې له ۱۱۹ ورځو دندې کولو څخه وروسته وفات شو، چې د بریتانيې د بل هر لومړي وزير په پرتله د خدمت تر ټولو لنډه موده ده.

د ژوند لومړي وختونه[سمول]

کېننګ د لندن د ماريلبون په “Queen Anne Street” کې په خپل پلرني کور کې په يوه انګليسي الاصله ايرلېنډي کورنۍ کې وزېږېد. نوموړي خپل ځان د «په لندن کې د زېږېدلي ايرلېنډي» په توګه څرګند کړ. پلار يې جورج کېننګ د ايرلېنډ د County Londonderry له Garvagh څخه و، د ټاکلو توکو يو ښاغلی، د شرابو يو پاتې يا ناکام سوداګر او وکيل و، چې د خپلو پرېمانه پورونو د اداينې په بدل کې د کورني ملکيت د ميراث وړلو حق له لاسه ورکړ. مشر جورج په پای کې کورنۍ پرېښوده او د ۱۷۷۱ ز کال د اپرېل پر ۱۱ په لندن کې د خپل زوی د کاليزې په ورځ د غربت په حال کې مړ شو. د کېننګ مور ماري ان کوسټيلو “Mary Ann Costello” د دريځ د سر ممثلې په توګه دنده تر لاسه کړه، چې په هغه وخت کې د درنښت وړ مسلک نه ګڼل کېده. په حقيقت کې کله يې په ۱۸۲۷ ز کال کې وکتل چې کېننګ لومړی وزير کېږي، نو لارډ ګري (Lord Grey) يادونه وکړه چې: «د يوې ممثلې زوی په حقيقت کې د لومړي وزير کېدلو لپاره وړ نه دی». ^[۱۶]^[۱۷]

دا چې کېننګ په لږ عمر کې ناعادي هوښياري او ژمنه يا ډاډ څرګند کړ، د کورنيو ملګرو يې کاکا وهڅوه، چې د خپل وراره پالونکی شي. د کېننګ کاکا (Stratford Canning) د ديپلومات “Stratford Canning” پلار و او د لندن سوداګر و. جورج کېننګ د خپل کاکا په کور کې د هغه له ماشومانو سره لوی شو، چې عايد او زده کړې يې ورته برابرې کړې. د سټراټفورډ کېننګ ملاتړ ځوان کېننګ ته په “Hyde Abbey School”، “Eton College” او د اکسفورډ په “Christ Church” کې د زده کړو کولو لاره هواره کړه. نوموړی په Eton کې د ښوونځي غوره زده کوونکی شو او د ۱۷ کلنۍ په عمر يې پرېښود. په Eton کې تېر کړی وخت يې د «نږدې له موازي يا سيال پرته په توګه بيان شوی دی. نوموړی د لرغوني ادب يو نامتو يا ځلاند پوه، د ښوونځي غوره زده کوونکی او په عامه ويناوو کې تر ټولو لوړ ثابت شو». ^[۱۸]

نوموړي له راتلونکي “Lord Liverpool” [روبرت جنکينسن، د ليورپول دويم هغه اشرافي چې له مارکيس څخه ښکته واک لري] او همدرانګه (Granville Leveson-Gower) او (John Hookham Frere) سره ملګرتياوې ټينګې کړې. په ۱۷۸۹ ز کال کې يې د «د مکې حج» په نوم لاتيني شعر له امله انعام وګا ټه، چې په اکسفورډ نندارځي کې يې ولوست. کېننګ د ۱۷۹۱ ز کال په اوړي کې له اکسفورډ څخه د خپل لېسانس له تر لاسه کولو څخه وروسته د قانون تمرين [لوستل] پيل کړ، مګر سياست ته د ننوتلو هيله يې درلوده.

سياست ته ننوتل[سمول]

سټراټفورډ کېننګ د محافظه کار ګوند د وېګ ډلې غړی و او د همدې له امله يې په ۱۷۸۰ ز لسيزه کې خپل وراره د ډلې نامتو غړو، لکه: چارلس جېمز فوکس (Charles James Fox)، ايډمنډ برک (Edmund Burke) او ريچارد برېنسلي شيريډان (Richard Brinsley Sheridan) ته وروپېژاند. له شيريډان سره د جورج کېننګ ملګرتيا د شيريډان تر مړينې پورې دوام وکړ.

د جورج کېننګ تش لاسی شاليد او ټاکلو مالي سرچينو که څه هم په وېګ ډله کې روښانه سياسي راتلونکی ناشونی کړ. د وېګ ډلې سياسي ډلبندۍ [دندې] زياتره د نويو شتمنو صنعتي ټولګيو سره په يووالي د بډايه ځمکوالو اشرافو له لورې اداره کېدې. د وېګ ډلې له غړيو لکه برک “Burk” سره يو ځای اوسېدلو څخه پرته، کېننګ په خپله د ۱۷۹۰ ز لسيزې په لومړيو کې وروسته له هغې د پام وړ خورا محافظه کار شو، چې د فرانسوي اوښتون پراخه راډيکاليزم يې په خپلو سترګو وليد. «سياسي غبرګون چې وروسته پېښ شو او ځوان (کېننګ) مخالفې پای ته ورساوه او د پاچهۍ او توريانو لپاره د هغه سخت دريځ د وېګ طنز ته اشاره وکړه، چې سړيانو زياتره خپلې کورتۍ بدلې کړې وې، مګر دا لومړی ځل دی چې يو هلک خپله کرتۍ بدله کړې وه». ^[۱۹]

کله چې کېننګ سياست ته د ننوتلو پرېکړه وکړه، نو د توري ډلې د مشر ځوان ويليم پېټ (William Pitt the Younger) ملاتړ يې وغوښت او تر لاسه يې کړ. کېننګ په ۱۷۹۳ ز کال کې له پېټ څخه په مننې د “Wight” پر ټاپو باندې د “Newtwon” لپاره د پارلمان غړی شو، چې ياده سيمه يوه ناوړه يا چټله ناحيه وه. په ۱۷۹۶ ز کال يې د خپل پارلماني مسلکي ژوند پر مهال د بېلابېلو ټاکنيزو حوزو د استازي په توګه وټاکل شو. ^[۲۰]

کېننګ په چټکۍ سره په بریتانوي سياست کې د يوه اغېزناک وياند او ليکوال په توګه راپورته شو. په پارلمان کې د نوموړي ويناوو او همدرانګه مقالو د پېټ پېروانو ته د وينا ځواک ورکړ، چې پخوا يې نه درلود. د هغه مهارتونو نوموړي ته په “Pittite” ډله کې د ګټې تر لاسه کول وروښودل، چې په کابينه کې د پرله پسې (تکراري) پرمختګونو تر څنګ يې خپلو سياستونو يا تګلارو باندې د نفوذ تر لاسه کولو لاره ورته هواره کړه. نوموړی د وخت په تېرېدلو سره يو نامتو عمومي ويناوال شو او له لومړنيو سياستپوهانو څخه و، چې په هېواد کې يې پراخه ټاکنيزه مبارزه وکړه.

سرچينې[سمول]

↑ ^۱٫۰ ^۱٫۱ پیوستون : 118668234 — د نشر نېټه: ۲۷ اپرېل ۲۰۱۴ — منښتلیک: Creative Commons CC0 License
↑ ^۲٫۰ ^۲٫۱ http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb12233717s — د نشر نېټه: ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵ — دوتنه: Bibliothèque nationale de France — منښتلیک: Open License
↑ ^۳٫۰ ^۳٫۱ د برېتانيکا انلاين پوهنغونډ پېژند: https://www.britannica.com/biography/George-Canning — subject named as: George Canning — د نشر نېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷ — سرليک: Encyclopædia Britannica
↑ ^۴٫۰ ^۴٫۱ SNAC ARK ID: https://snaccooperative.org/ark:/99166/w6c82vx6 — subject named as: George Canning — د نشر نېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
↑ ^۵٫۰ ^۵٫۱ Find a Grave memorial ID: https://www.findagrave.com/memorial/9556 — subject named as: George Canning — د نشر نېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
↑ ^۶٫۰ ^۶٫۱ The Peerage person ID: https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=4638&url_prefix=https://www.thepeerage.com/&id=p1484.htm#i14840 — subject named as: Rt. Hon. George Canning — د نشر نېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷ — دوتنه: Darryl Roger Lundy — پیدا کوونکی: Darryl Roger Lundy
↑ ^۷٫۰ ^۷٫۱ Brockhaus Enzyklopädie online ID: https://brockhaus.de/ecs/enzy/article/canning-george — subject named as: George Canning
↑ ^۸٫۰ ^۸٫۱ GeneaStar person ID: https://www.geneastar.org/genealogie/?refcelebrite=canningg — subject named as: George Canning
↑ ^۹٫۰ ^۹٫۱ Proleksis enciklopedija ID: https://proleksis.lzmk.hr/14422 — subject named as: George Canning — سرليک: Proleksis enciklopedija او Opća i nacionalna enciklopedija
↑ Hrvatska enciklopedija ID: https://www.enciklopedija.hr/Natuknica.aspx?ID=10661 — subject named as: George Canning — دوتنه: Dalibor Brozović او Tomislav Ladan — سرليک: Hrvatska enciklopedija — خپرونکی: Miroslav Krleža Lexicographical Institute — ISBN 978-953-6036-31-8
↑ سمونګر: Alexander Prokhorov — سرليک: Большая советская энциклопедия — نسخهدريم — موضوع: Каннинг Джордж — خپرونکی: The Great Russian Encyclopedia
↑ Hansard (1803–2005) ID: https://api.parliament.uk/historic-hansard/people/mr-george-canning — د نشر نېټه: ۲۲ اپرېل ۲۰۲۲
↑ د ټولټال کار کتنه په: https://www.bartleby.com/lit-hub/library — سمونګر: Charles Dudley Warner — سرليک: Library of the World's Best Literature
↑ http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb12233717s — د نشر نېټه: ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵ — دوتنه: Bibliothèque nationale de France — منښتلیک: Open License
↑ Trevelyan, British History in the 19th Century: 1782–1901 (1922) p. 214
↑ کينډۍ:Cite ODNB
↑ E. A. Smith, Lord Grey. 1764–1845 (Alan Sutton Publishing Limited, 1996), p. 242.
↑ Dixon (1976), pp. 4, 7.
↑ Adams, Henry, History of the United States of America during the Administrations of Thomas Jefferson, کينډۍ:ISBN, p. 968.
↑ Officially, the Tory name was not used. They were called Friends of Mr. Pitt.

[e3f7e60fd57a19a620f403bcf0bc3c7519ed92fc-1] ۱٫۰ ^۱٫۱ پیوستون : 118668234 — د نشر نېټه: ۲۷ اپرېل ۲۰۱۴ — منښتلیک: Creative Commons CC0 License

[f991b1eadfb5a557008fd9662869084e8749718a-2] ۲٫۰ ^۲٫۱ http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb12233717s — د نشر نېټه: ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵ — دوتنه: Bibliothèque nationale de France — منښتلیک: Open License

[c92799686f9e986957e336cecb7c9d0f3e453dcd-3] ۳٫۰ ^۳٫۱ د برېتانيکا انلاين پوهنغونډ پېژند: https://www.britannica.com/biography/George-Canning — subject named as: George Canning — د نشر نېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷ — سرليک: Encyclopædia Britannica

[751c8377d243417dc5232ce88e55e35ef30fa84a-4] ۴٫۰ ^۴٫۱ SNAC ARK ID: https://snaccooperative.org/ark:/99166/w6c82vx6 — subject named as: George Canning — د نشر نېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷

[41b231cc2c71382a759ca6dd5a51a933adc4f16e-5] ۵٫۰ ^۵٫۱ Find a Grave memorial ID: https://www.findagrave.com/memorial/9556 — subject named as: George Canning — د نشر نېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷

[a8e48839d87d2f6001dc2fa4513d6e7be231f81b-6] ۶٫۰ ^۶٫۱ The Peerage person ID: https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=4638&url_prefix=https://www.thepeerage.com/&id=p1484.htm#i14840 — subject named as: Rt. Hon. George Canning — د نشر نېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷ — دوتنه: Darryl Roger Lundy — پیدا کوونکی: Darryl Roger Lundy

[c8f41262a503cb6291a195cf007ca2bd434bbae5-7] ۷٫۰ ^۷٫۱ Brockhaus Enzyklopädie online ID: https://brockhaus.de/ecs/enzy/article/canning-george — subject named as: George Canning

[d9a8bb1d925333e157a0273b12a825f2eb222fa5-8] ۸٫۰ ^۸٫۱ GeneaStar person ID: https://www.geneastar.org/genealogie/?refcelebrite=canningg — subject named as: George Canning

[4d2ca7ee1f9ac1f02ef0f18773bbf5da3366ae59-9] ۹٫۰ ^۹٫۱ Proleksis enciklopedija ID: https://proleksis.lzmk.hr/14422 — subject named as: George Canning — سرليک: Proleksis enciklopedija او Opća i nacionalna enciklopedija

[a71b6dc1248641393a02327bc9db5159f6e0ef65-10] Hrvatska enciklopedija ID: https://www.enciklopedija.hr/Natuknica.aspx?ID=10661 — subject named as: George Canning — دوتنه: Dalibor Brozović او Tomislav Ladan — سرليک: Hrvatska enciklopedija — خپرونکی: Miroslav Krleža Lexicographical Institute — ISBN 978-953-6036-31-8

[b46b3e362c97c67a1e5e0934a98e99412f7b0ab9-11] سمونګر: Alexander Prokhorov — سرليک: Большая советская энциклопедия — نسخهدريم — موضوع: Каннинг Джордж — خپرونکی: The Great Russian Encyclopedia

[8d72fbcbd426425c72ad1c720f49ecc6f9888135-12] Hansard (1803–2005) ID: https://api.parliament.uk/historic-hansard/people/mr-george-canning — د نشر نېټه: ۲۲ اپرېل ۲۰۲۲

[17719537c93d3b75709dc5a408afd9a5d3cd7899-13] د ټولټال کار کتنه په: https://www.bartleby.com/lit-hub/library — سمونګر: Charles Dudley Warner — سرليک: Library of the World's Best Literature

[a2d96b92f2b8e1ce8fe245cca9c418b175ef5c22-14] ttp://data.bnf.fr/ark:/12148/cb12233717s — د نشر نېټه: ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵ — دوتنه: Bibliothèque nationale de France — منښتلیک: Open License

[15] Trevelyan, British History in the 19th Century: 1782–1901 (1922) p. 214

[ODNB-16] کينډۍ:Cite ODNB

[17] E. A. Smith, Lord Grey. 1764–1845 (Alan Sutton Publishing Limited, 1996), p. 242.

[18] Dixon (1976), pp. 4, 7.

[19] Adams, Henry, History of the United States of America during the Administrations of Thomas Jefferson, کينډۍ:ISBN, p. 968.

[20] Officially, the Tory name was not used. They were called Friends of Mr. Pitt.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]