بهرام خان خټک

بهرام خان خټک (زېږېدنه: ۱۰۵۳ هـ س = ۱۶۴۳ زېږيز) د خوشحال خان خټک هغه نااهله زوی و، چې د خپل ستر پلار په وړاندې پاڅېد او د خپلو شخصي غرض او خودخوانی دپاره يې د خپل پلار د ملي مبارزو په لاره خنډونه اچول.

بهرام د(زېږېدنه: ۱۰۵۳ هـ س = ۱۶۴۳ زېږيز) په لومړۍ خور زېږېدلی و، چې پلار يې دده د زېږېدو نېټه پر نېکمرغه نيولې وه او د زېږېدو کال يې د «بخت باباآمد» له جملې څخه راايستلی و، لکه چې ويلي يې دي:

دريا و الف ماه ربيع الاول		بهرام آمد بروی رخشنده چو ماه
تاريخش «بخت بابا آمد»		زين جمله شود جيم هزارو پنجاه

خو له بده مرغه د بابا د بدبختۍ سبب شو، او چې خوشحال خان مړ کېده نو خپلو فرزندانو ته يې وصيت وکړ چې: که مو بهرام وړاندې وروستو په لاس کښېوزي مړ يې کړی، نيمايي يې د ما سر ته، نيمايي يې د ما پښتو ته وسېځۍ، هاله به د ما روح له تاسو خوشنود شي. بهرام له يوې خوا په خپله د قوم د سردارۍ او خانۍ لېونی و او له بلې خوا د هند مغولي حکمران مهابت خان د بهرام خان له دې خودخواهۍ څخه گټه وکړه او دی يې د خپل پلار خوشحال خان په وړاندې وپاراوه، نو ځکه بهرام هم د خپل پلار او هم د خپل ورور اشرف خان ځکه مخالف و، چې د خوشحال خان د بنديگرت په وخت د اولس سرداري اشرف خان ته سپارل شوې وه، او خوشحال خان هم هغه د مشرتوب وړ باله.

بهرام خان مهابت خان ته ورغی او هغه ته يې ډاډ ورکړ چې د خپل پلار پر خلاف د ده هر حکم ته چمتو دی او مهابت خان هم له خپلې خوا د مرستې ډاډ ورکړ. هغه و چې د ۱۰۸۳ ّهـ س. = ۱۶۷۳ ز. کال د ذيقعدې او مارچ په پای کې د خوشحال خان او بهرام خان تر مېنځ وړې وړې جگړې پيل شوې او همداراز د ۱۰۸۴ هـ س. = ۱۶۷۳ ز. کال په محرم کې بيا د پلار او زوی تر مېنڅ جنگونه وشول چې په دې جنگونو کې خوشحال خان بری وموند او ورپسې نو داسې ډېرې جگړې او شخړې د بهرام او د ده د پلار خوشحال خان تر مېنځ پېښې شوي دي چې تفصيل يې په خپله د خوشحال خان په کليات او د افضل خان خټک په تاريخ مرصع او د استاد دوست محمد کامل په خوشحال خان خټک سوانح حيات اور ادبي آثار پر تبصره کتاب کې راغلي دي. خو دلته يې د نمونې په توگه د خوشحال خان له کليات څخه د بهرام په باب څو کلمې شعرونه رااخلو، خوشحال وايي:

د بهرام له حاله څه وايم و چا ته		حال د خپل زويه ښکاره دی و بابا ته
هم فضول هم مزور هم مذبذب دی		هم يکرنگ وييل به نه کاندي و چا ته
په يوه ذره کې پاسه په اسمان شي		په يوه ذره کې ځي تحت الثرا ته
د خپل خوی په گرادبونو کې غوټه خوري		دا عادت به يې رد نشي تر مماته
تا هنر د سردارۍ نه زده بهرامه		سرداري دې په خپل دور کړه بدنامه
هم تمامې خېلخانې لره بلا شوې		هم خپل ځان لره بلا شوې بدفرجامه
تا طاهر د کم عقلۍ په جرگو مړ کړ		اوس فارغ شوې د طاهر له انتقامه
تا خپل ځان لره د مرگ رخه پيدا کړه		خېلخانه دې په بدخوي کړه بې آرامه
په دا هسې بدخويي بې بخته نه يې		چې لا نه يې د خوني هاتي تر زامه
مشر ورور دې په زندان کړ ته خاني کړې		دا خاني دې شه په ځان پورې حرامه
چې خاني ته دې هوس د زړه په زور کړ		لا ځايي وه ستا د زړه اندېښنه خامه
نور دې نوم د ما د زويو په شمار مه شه		د خوشحال خټک وينا په دا تمامه
بهرام ښځه دی بدرنگه		رنگارنگ زېور پرې پورې
که زېور ورځنې واخلې		نور به نه پېرې په تورې
که احمق په دولت ښه شي		که ترې ولاړ شي خود به گورې