منځپانگې ته ورتلل

انټي اکسياډينټ

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا

انټي اکسياډينټ (د اکسيايډ کېدلو ضد مواد/له نورو موادو سره د اکسيجن د ترکيب ضد مواد)

انټي اکسياډينټ هغه مرکبات دی چې د اکسياډ کېدو (له نورو موادو سره د اکسيجن د يو ځای کېدو) مخه نيسي، يو داسې کيمياوي غبرګون چې کولای شي ازاد راډيکالونه او ځنځيري غبرګونونه پيدا کړی، کوم چې د يو ژوندي موجود حجرې زيانمنولای شي. انټي اکسياډنټونه لکه «تيولس» يا «ايسکوربک اسيډ» (ويټامين سي) کولای شي د دې غبرګون مخه ونيسي. د اکسياډيټ کونکي فشار د انډول برابرولو لپاره،  ژوندي موجودات انټي اکسياډيټونه لري او توليد کولای يې شي، لکه ګلوټاتيون، مايکوتيول يا بيسيليتيول.

يواځيني خوراکي انټي اکسياډ کونکي وټامين ای، سي او اي، دي. «انټي اکسياډينټ» اصطلاح د صنعتي کيمياوي موادو لپاره هم کارول کېږي، کوم چې د توليد پر مهال په مصنوعي ربڼ، پلاستيک او سون توکو کې د اکسياډ کېدو مخه نيسي، يا په خوراکونو او سينګار توکو کې د خوندي کونکو په توګه ګټه ځينې اخيستل کېږي.[۱]

په داسې حال کې چې ميوې او سبزيجات د انټي اکسياډنټ وټامينونو څخه ډکې سرچينې دي او شونې ده چې د صحي خوراک برخه وي، خو د دې لپاره کوم څرګند ثبوت نه شته چې له بوټو څخه منځ ته راغليو خوراکونو استعمال په ځانګړي ډول په خوراکونو کې موجود انټي اکسياډنټ وټامينونو له امله روغتيا ته ګټه رسولای شي. د انټي اکسياډنټ په توګه بازار ته وړاندې کېدونکي غذايي مکمل درمل، په انسانانو کې د روغتيا د ښه کولو يا د ناروغيو د مخنيوي لپاره نه دي ښودل شوي. د يو شمېر څېړنو پر بنسټ، بيټا کيروټين، وټامين ای او وټامين اي غذايي مکمل درمل د مړينې په کچه يا د سرطان پر ګواښ کوم مثبت اغېز نه غورځوي. سربېره پر دې، سيلينيم يا وټامين اي په مرسته غذايي مرسته د زړه د ناروغۍ ګواښ نه کموي.[۲][۳][۴][۵][۶][۷][۸]

د روغتيا څېړنه

[سمول]

له خوراک سره اړيکه

[سمول]

که څه هم د ښې روغتيا لپاره په خوراک کې د انټي اکسياډينټ وټامينونو يوه ټاکلې کچه اړينه وي، بيا هم په دې اړوند د پام وړ بحث شته چې ايا انټي اکسياډينټ څخه ډکو خوراکونو يا غذايي مکملو درملو کې د ناروغۍ ضد فعاليت موجود وي که نه. سربېره پر دې، که دا په رښتيا هم ګټور وي، خو بيا هم دا معلومه نه ده چې کوم انټي اکسياډنټونه په خوراک کې روغتيا ښه کونکي او په کومه کچه په عام خوراک کې له اندازې څخه زيات دي. يو شمېر لیکوالان په دې اټکل اختلاف لري چې انټي اکسياډينټ وټامينونه د مزمنو ناروغيو مخه نيولای شي او ځينو اعلان کړی ده چې دا اټکلونه ثابت شوي نه او ناسم دي. د «پوليفينول» ماده چې د معاينې به بوتل کې د انټي اکسياډينټ ځانګړتياوې لري، په بدن کې ناڅرګند انټي اکسياډينټ فعاليتونه دي، د کوم لامل چې د هضم کېدو له پروسې څخه وروسته په پراخه کچه د ميټابوليزم او ګټورتيا ډېر کم طبي ثبوت دی.[۹][۱۰][۱۱][۱۲][۱۳][۱۴]

تعاملات

[سمول]

له انټي اکسياډينټ ځانګړتياوو سره عام درمل جوړول (او مکملې غذاګانې) په يو شمېر د سرطان ضد درملو او اشعاعي درملنې په ګټورتيا کې مداخله کولای شي.[۱۵]

منفي اغېزې

[سمول]

په پرتليز ډول پياوړي کمونکي اسيدونه د هاضمې په دستګاه کې د غذايي معدنياتو، لکه وسپنه او زنک سره په نښلېدلو او له جذب کېدو سره د هغې په مخنيوي له غذاييت څخه خوندي کونکي اغېزې درلودلای شي. بېلګې يې اکساليک اسيډ، ټيننز او فايټک اسيد دي، کوم چې له بوټو څخه جوړو شويو غذاګانو کې زيات وي. په مخ پر وده هېوادونو کې، چېرته چې غوښه کمه خوړل کېږي او له لوبيا او د غلو دانو څخه جوړه شوې ډوډۍ زياته مصرفېږي، په دې سيمو کې کلشيم او وسپنې کمی غېر معمولي خبره نه ده. په هر حال، راټوکېدل، لندېدل، يا مايکروبيل تخمير دا ټولې کورنۍ لارې چارې دي، کوم چې د نا تصفيه شويو غلو فايټيټ او پوليفينول مواد کموي. د Fe, Zn او Ca په جذب کې زياتوالي خبرتيا په هغو بالغانو کې ورکړل شوې ده چې د ډيفايټينايزډ غلې دانې خوري، په مقابل کې يې هغه غلې دانې دي، په کومو کې چې د دوی اصلي فايټيټ موجود وي.[۱۶][۱۷][۱۸]

خوراکونه د شته اسيد کمول
کاکو لوبيا او چاکليټ، پالک، شلغم او روبرب[۱۹] اکساليک اسيد
ټولې غلې دانې، جوار، حبوبات[۲۰] فايټک اسيد
چای، لوبيا (مټر)، بند ګوپي (کرم)[۲۱] ټيننز


شونې ده چې په زیاته کچه يو شمېر انټي اکسياډنټونه په اوږد مهال کې زيانمنې اغېزې ولري. د سږو د سرطان په ناروغيو اخته ناروغانو د «بيټا کيروټين» او «ريټينول» ګټورتيا ازموينې (CARET) له څېړنې معلومه شوې ده چې نشه کوونکو ته «بيټا کيروټين» او د وټامين ای لرونکي غذايي مکمل درمل ورکړل شوي چې په پايله کې يې د سږو د سرطان کچه زياته شوې ده. وروستيو مطالعاتو د دې منفي اغېزو تايید کړی دی. شونې ده چې دا زيانمنې اغېزې په نشه کوونکو کې ولیدل شي، لکه چې يو «ميټا» تحليل (د پخوانيو څېړنو د پايلو ارزول)، په کوم کې چې د نږدې ۲۳۰۰۰۰ ناروغانو معلومات شامل دي، څخه معلومه شوې چې β-carotene، وټامين ای او ويټامين اي غذايي مکمل درمل له زياتې شوې مړينې سره اړيکه لري، خو له وټامين سي څخه کوم ځانګړی اغېز نه دی ليدل شوی. کله چې د ټولو بې ترتيبه مديريت شويو مطالعو په يو ځای تحليل وکړای شو، نو د روغتيا هېڅ راز ګواښ ونه ليدل شو، خو هغه مهال د مړينې په کچه کې زياتوالی وليدل شو، کله چې يواځې د لوړ معيار او  کمو ګواښونو ازموينې په جلا جلا وکتل شوې. له دې امله چې د کمو ګواښ ازموينو ډيری يې يا خو د عمر خوړليو خلکو، يا د ناروغيو لرونکو خلکو سره سروکار لري، له همدې امله دا پايلې په عامو خلکو نه شي پلې کېدای. همدې لیکوالانو وروسته دا «ميټا» تحليل بيا تکرار او پراخه کړ او د پخوانيو پايلو تايید يې وکړ. دا دواړه خپرونې د يو شمېر پخوانيو ميټا تحليلونو سره مطابقت لري، په کومو کې چې داوړانديز هم شوی و چې د وټامين اي له غذايي مکملو درملو څخه د مړينې کچه لوړه شوې وه او دا چې انټي اکسياډينټ غذايي مکمل درملو د لويې کولمې د سرطان ګواښ لوړ کړی و. «بيټا کيروټين» د سږو په سرطان کې هم زياتوالی راوستلای شي. په ټوله کې، په انټي اکسياډنټ غذايي مکملو درملو شويو طبي تجربو ډېری برخه وايي چې يا خو د دې مصنوعاتو پر روغتېا هېڅ اغېز نه غورځي، يا دا چې دا په عمر خوړليو يا کمزورو خلکو کې د مړينې يو څه زياتوالي لامل ګرځي.[۲۲][۲۳][۲۴][۲۵][۲۶][۲۷][۲۸][۲۹]

په بيالوژي کې اکسياډيټ کونکي ننګونه

[سمول]

په ميتابوليزم کې يو تناقض دا دی چې په داسې حال کې چې پر ځمکه د پېچلې ژوند ډيری يې د خپل وجود لپاره اکسيجن ته اړتيا لري، اکسيجن يو زيات غبرګون کونکي عنصر دی، کوم چې غبرګون کونکي اکسيجن د انواعو په پیدا کولو سره ژونديو موجوداته زيان رسوي. د پايلې په توګه، په ژونديو موجوداتو کې د انټي اکسياډينټ ميټابولايټونو او انزايمونو يوه پېچلې شبکه موجوده وي، کومه چې ډي اين ای (DNA)، پروټين او لپډس په څېر حجروي اجزاوو د اکسياډايز کونکي زيان د مخنيوي لپاره په شریکه کار کوي. په عموم کې، انټي اکسياډينټ سيستم يا خو د هغه غبرګون لرونکو نسلونو د جوړېدو مخه نيسي، يا د حجرې مهم اجزاء د زيان رسېدو څخه مخکې لرې کوي. په هر حال، د غبرګون لرونکي اکسيجن انواعو کې هم ګټور حجروي فعاليتونه موجود وي، لکه ريډوکس سګنلنګ. په همدې بنسټ، د انټي اکسياډينټ سيستم کار دا نه دی چې اکسياډنټ په بشپړ ډول له منځه يوسي، بلکې د دې پر ځای دا په يوه ښه کچه کې ساتي.[۳۰][۳۱][۳۲][۳۳]

په حجرو کې پیدا کېدونکو د غبرګون کونکو اکسيجن انواعو کې هايډروجن پيرواکسايډ (H2O2)، هايپوکلورس اسيد (HClO) او د ازادو راډيکلونو، لکه هايډروکسيل راډيکل (•OH) او سوپراکسايډ انيون (O2−) شامل دي. هايډروکسيل راډيکل په ځانګړي ډول غېز ثابت وي او د ډېرو بيالوژيکي ماليکلونو سره په چټکۍ سره او په ناځانګړي ډول غبرګون ښيي. دا انواع له هايډروجن پيرواکسايډ څخه د فلزي کتلايز ريډوکس غبرګون په پروسه کې پیدا کېږي، لکه فينټن غبرګون. دا اکسياډينټ کيمياوي مواد د ځنځيري غبرګون په پيل کولو سره حجرو ته زيان رسولای شي، لکه «لپډ پيرواکسيډيشن»، يا د «ډي اين ای» يا پروټين په اکسډايز کولو سره. «ډي اين ای» ته رسېدونکی زيان د بدلونونو او په ممکنه ډول د سرطان لامل ګرځې، که چېرې د «ډي اين ای» د رغولو د تګلارو په مټ هغه بدل نه کړای شي، په داسې حال کې چې پروټين ته رسېدونکی زيان د اينزام د مخنيوي، بدلون او پروټين د کمښت لامل ګرځي.[۳۴][۳۵][۳۶][۳۷][۳۸]

د ميټابوليک انرژۍ د توليد د پروسې د برخې په توګه د اکسيجن استعمال د غبرګون ښودونکي اکسيجن انواع توليدوي. په دې پروسه کې، د اليکترون د لېږد په ځنځير کې د څو پړاونو د اړخيز توليد په توګه «سوپراکسايډ ايون» توليدوي. په پېچلي III کې د coenzyme Q کمښت په ځانګړي ډول له اهميت څخه برخمن دي، له دې امله چې زيات غبرګون لرونکی ازاد راډيکل د یو منځګړي (Q•−) په توګه جوړوي. دا د غېر ثابت منځګړي اليکترون د «ترشح» لامل ګرځېدای شي، کله چې اليکترون نېغ په نېغه د اکسيجن پر لور ټوپ کوي او اليکترون لېږدونکي ځنځير په سم ډول د مديريت شوي غبرګون د عامې لړۍ څخه د تېرېدو پر ځای، د «سوپراکسايډ ايون» جوړوي. «پيرواکسايډ» د کم شوي «فيلوپروټينز» د اکسايډ کېدو څخه منځ ته راځي، لکه complex I. په هر حال، که څه هم دا اينزامونه اکسيډنټس توليد کولای شي، خو د اليکترون د لېږد د ځنځير د نورو پروسو په پرتله، کوم چې «پيرواکسايډ» توليدوي، څرګند نه دي. په بوټو کې، اوبړۍ او «سيانوباکټريا»، غبرګون لرونکي اکسيجن انواع همدا راز د «فوټوسينتيسس» پر مهال توليدېږي، په ځانګړي ډول د تېزې رڼا د سختوالي په حالاتو کې. دا اغېز تر يو بريده په «فوټوانهبيشن» کې د «کيروټيناډز» د ښکېلتيا څخه او د اوبړيو او سيانوبيکټریا کې، ايوډايډ او سيلينيم د زياتې اندازې څخه منځ ته راځي، په کومو کې چې دا انټي اکسياډنټس موجود وي، کوم چې د «فوټوسينټيک» غبرګون د مرکزونو د اړتيا څخه زياتو کمو بڼو سره غبرګون ښيي، تر څو د غبرګون ښودنکي اکسيجن انواعو د توليد مخه ونيسي. [۳۹][۴۰][۴۱][۴۲][۴۳][۴۴][۴۵][۴۶][۴۷][۴۸][۴۹]

سرچينې

[سمول]
  1. ↑ "Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry".. (2007). DOI:10.1002/14356007.a16_719.pub2. ISBN 978-3-527-30673-2. 
  2. ↑ "Antioxidants: In Depth" (in انګليسي). NCCIH. November 2013. بياځلي په April 17, 2021.
  3. ↑ Bjelakovic G, Nikolova D, Gluud C (2013). "Meta-regression analyses, meta-analyses, and trial sequential analyses of the effects of supplementation with beta-carotene, vitamin A, and vitamin E singly or in different combinations on all-cause mortality: do we have evidence for lack of harm?". PLOS ONE. 8 (9): e74558. Bibcode:2013PLoSO...874558B. doi:10.1371/journal.pone.0074558. PMC 3765487. PMID 24040282.
  4. ↑ Abner EL, Schmitt FA, Mendiondo MS, Marcum JL, Kryscio RJ (July 2011). "Vitamin E and all-cause mortality: a meta-analysis". Current Aging Science. 4 (2): 158–70. doi:10.2174/1874609811104020158. PMC 4030744. PMID 21235492.
  5. ↑ Cortés-Jofré M, Rueda JR, Corsini-Muñoz G, Fonseca-Cortés C, Caraballoso M, Bonfill Cosp X (2012). "Drugs for preventing lung cancer in healthy people". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 10: CD002141. doi:10.1002/14651858.CD002141.pub2. PMID 23076895.
  6. ↑ Jiang L, Yang KH, Tian JH, Guan QL, Yao N, Cao N, Mi DH, Wu J, Ma B, Yang SH (2010). "Efficacy of antioxidant vitamins and selenium supplement in prostate cancer prevention: a meta-analysis of randomized controlled trials". Nutrition and Cancer. 62 (6): 719–27. doi:10.1080/01635581.2010.494335. PMID 20661819. S2CID 13611123.
  7. ↑ Rees K, Hartley L, Day C, Flowers N, Clarke A, Stranges S (2013). "Selenium supplementation for the primary prevention of cardiovascular disease" (PDF). The Cochrane Database of Systematic Reviews. 1 (1): CD009671. doi:10.1002/14651858.CD009671.pub2. PMC 7433291. PMID 23440843. خوندي شوی له the original (PDF) on 12 August 2017. بياځلي په 23 July 2018.
  8. ↑ Shekelle PG, Morton SC, Jungvig LK, Udani J, Spar M, Tu W, J Suttorp M, Coulter I, Newberry SJ, Hardy M (April 2004). "Effect of supplemental vitamin E for the prevention and treatment of cardiovascular disease". Journal of General Internal Medicine. 19 (4): 380–9. doi:10.1111/j.1525-1497.2004.30090.x. PMC 1492195. PMID 15061748.
  9. ↑ Stanner SA, Hughes J, Kelly CN, Buttriss J (May 2004). "A review of the epidemiological evidence for the 'antioxidant hypothesis'". Public Health Nutrition. 7 (3): 407–22. doi:10.1079/PHN2003543. PMID 15153272.
  10. ↑ Shenkin A (February 2006). "The key role of micronutrients". Clinical Nutrition. 25 (1): 1–13. doi:10.1016/j.clnu.2005.11.006. PMID 16376462.
  11. ↑ Woodside JV, McCall D, McGartland C, Young IS (November 2005). "Micronutrients: dietary intake v. supplement use". The Proceedings of the Nutrition Society. 64 (4): 543–53. doi:10.1079/PNS2005464. PMID 16313697.
  12. ↑ Food, Nutrition, Physical Activity, and the Prevention of Cancer: a Global Perspective Archived 23 September 2015 at the Wayback Machine.. World Cancer Research Fund (2007). ISBN 978-0-9722522-2-5.
  13. ↑ Hail N, Cortes M, Drake EN, Spallholz JE (July 2008). "Cancer chemoprevention: a radical perspective". Free Radical Biology & Medicine. 45 (2): 97–110. doi:10.1016/j.freeradbiomed.2008.04.004. PMID 18454943.
  14. ↑ "Flavonoids". Linus Pauling Institute, Oregon State University, Corvallis. 2016. بياځلي په 24 July 2016.
  15. ↑ Lemmo W (September 2014). "Potential interactions of prescription and over-the-counter medications having antioxidant capabilities with radiation and chemotherapy". International Journal of Cancer. 137 (11): 2525–33. doi:10.1002/ijc.29208. PMID 25220632. S2CID 205951215.
  16. ↑ Hurrell RF (September 2003). "Influence of vegetable protein sources on trace element and mineral bioavailability". The Journal of Nutrition. 133 (9): 2973S–7S. doi:10.1093/jn/133.9.2973S. PMID 12949395.
  17. ↑ Hunt JR (September 2003). "Bioavailability of iron, zinc, and other trace minerals from vegetarian diets". The American Journal of Clinical Nutrition. 78 (3 Suppl): 633S–639S. doi:10.1093/ajcn/78.3.633S. PMID 12936958.
  18. ↑ Hunt JR (September 2003). "Bioavailability of iron, zinc, and other trace minerals from vegetarian diets". The American Journal of Clinical Nutrition. 78 (3 Suppl): 633S–639S. doi:10.1093/ajcn/78.3.633S. PMID 12936958.
  19. ↑ Mosha TC, Gaga HE, Pace RD, Laswai HS, Mtebe K (June 1995). "Effect of blanching on the content of antinutritional factors in selected vegetables". Plant Foods for Human Nutrition. 47 (4): 361–7. doi:10.1007/BF01088275. PMID 8577655. S2CID 1118651.
  20. ↑ Sandberg AS (December 2002). "Bioavailability of minerals in legumes". The British Journal of Nutrition. 88 Suppl 3 (Suppl 3): S281–5. doi:10.1079/BJN/2002718. PMID 12498628.
  21. ↑ Beecher GR (October 2003). "Overview of dietary flavonoids: nomenclature, occurrence and intake". The Journal of Nutrition. 133 (10): 3248S–3254S. doi:10.1093/jn/133.10.3248S. PMID 14519822.
  22. ↑ Omenn GS, Goodman GE, Thornquist MD, Balmes J, Cullen MR, Glass A, Keogh JP, Meyskens FL, Valanis B, Williams JH, Barnhart S, Cherniack MG, Brodkin CA, Hammar S (November 1996). "Risk factors for lung cancer and for intervention effects in CARET, the Beta-Carotene and Retinol Efficacy Trial" (PDF). Journal of the National Cancer Institute. 88 (21): 1550–9. doi:10.1093/jnci/88.21.1550. PMID 8901853.
  23. ↑ Albanes D (June 1999). "Beta-carotene and lung cancer: a case study". The American Journal of Clinical Nutrition. 69 (6): 1345S–50S. doi:10.1093/ajcn/69.6.1345S. PMID 10359235.
  24. ↑ Bjelakovic G, Nikolova D, Gluud LL, Simonetti RG, Gluud C (February 2007). "Mortality in randomized trials of antioxidant supplements for primary and secondary prevention: systematic review and meta-analysis". JAMA. 297 (8): 842–57. doi:10.1001/jama.297.8.842. PMID 17327526.
  25. ↑ Bjelakovic G, Nikolova D, Gluud LL, Simonetti RG, Gluud C (14 March 2012). "Antioxidant supplements for prevention of mortality in healthy participants and patients with various diseases". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2012 (3): CD007176. doi:10.1002/14651858.CD007176.pub2. hdl:10138/136201. PMC 8407395. PMID 22419320.
  26. ↑ Study Citing Antioxidant Vitamin Risks Based On Flawed Methodology, Experts Argue News release from Oregon State University published on ScienceDaily. Retrieved 19 April 2007
  27. ↑ Miller ER, Pastor-Barriuso R, Dalal D, Riemersma RA, Appel LJ, Guallar E (January 2005). "Meta-analysis: high-dosage vitamin E supplementation may increase all-cause mortality". Annals of Internal Medicine. 142 (1): 37–46. doi:10.7326/0003-4819-142-1-200501040-00110. PMID 15537682.
  28. ↑ Bjelakovic G, Nagorni A, Nikolova D, Simonetti RG, Bjelakovic M, Gluud C (July 2006). "Meta-analysis: antioxidant supplements for primary and secondary prevention of colorectal adenoma". Alimentary Pharmacology & Therapeutics. 24 (2): 281–91. doi:10.1111/j.1365-2036.2006.02970.x. PMID 16842454. S2CID 20452618.
  29. ↑ Cortés-Jofré, Marcela; Rueda, José-Ramón; Asenjo-Lobos, Claudia; Madrid, Eva; Bonfill Cosp, Xavier (4 March 2020). "Drugs for preventing lung cancer in healthy people". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2020 (3): CD002141. doi:10.1002/14651858.CD002141.pub3. ISSN 1469-493X. PMC 7059884. PMID 32130738.
  30. ↑ Davies KJ (1995). "Oxidative stress: the paradox of aerobic life". Biochemical Society Symposium. 61: 1–31. doi:10.1042/bss0610001. PMID 8660387.
  31. ↑ Sies H (March 1997). "Oxidative stress: oxidants and antioxidants". Experimental Physiology. 82 (2): 291–5. doi:10.1113/expphysiol.1997.sp004024. PMID 9129943. S2CID 20240552.
  32. ↑ Vertuani S, Angusti A, Manfredini S (2004). "The antioxidants and pro-antioxidants network: an overview". Current Pharmaceutical Design. 10 (14): 1677–94. doi:10.2174/1381612043384655. PMID 15134565.
  33. ↑ Rhee SG (June 2006). "Cell signaling. H2O2, a necessary evil for cell signaling". Science. 312 (5782): 1882–3. doi:10.1126/science.1130481. PMID 16809515. S2CID 83598498.
  34. ↑ Valko M, Leibfritz D, Moncol J, Cronin MT, Mazur M, Telser J (2007). "Free radicals and antioxidants in normal physiological functions and human disease". The International Journal of Biochemistry & Cell Biology. 39 (1): 44–84. doi:10.1016/j.biocel.2006.07.001. PMID 16978905.
  35. ↑ Stohs SJ, Bagchi D (February 1995). "Oxidative mechanisms in the toxicity of metal ions" (PDF). Free Radical Biology & Medicine (Submitted manuscript). 18 (2): 321–36. CiteSeerX 10.1.1.461.6417. doi:10.1016/0891-5849(94)00159-H. PMID 7744317. خوندي شوی له the original (PDF) on 2021-04-14. بياځلي په 2022-10-14.
  36. ↑ Nakabeppu Y, Sakumi K, Sakamoto K, Tsuchimoto D, Tsuzuki T, Nakatsu Y (April 2006). "Mutagenesis and carcinogenesis caused by the oxidation of nucleic acids". Biological Chemistry. 387 (4): 373–9. doi:10.1515/BC.2006.050. PMID 16606334. S2CID 20217256.
  37. ↑ Valko M, Izakovic M, Mazur M, Rhodes CJ, Telser J (November 2004). "Role of oxygen radicals in DNA damage and cancer incidence". Molecular and Cellular Biochemistry. 266 (1–2): 37–56. doi:10.1023/B:MCBI.0000049134.69131.89. PMID 15646026. S2CID 207547763.
  38. ↑ Stadtman ER (August 1992). "Protein oxidation and aging". Science. 257 (5074): 1220–4. Bibcode:1992Sci...257.1220S. doi:10.1126/science.1355616. PMID 1355616.
  39. ↑ Raha S, Robinson BH (October 2000). "Mitochondria, oxygen free radicals, disease and ageing". Trends in Biochemical Sciences. 25 (10): 502–8. doi:10.1016/S0968-0004(00)01674-1. PMID 11050436.
  40. ↑ Lenaz G (2001). "The mitochondrial production of reactive oxygen species: mechanisms and implications in human pathology". IUBMB Life. 52 (3–5): 159–64. doi:10.1080/15216540152845957. PMID 11798028. S2CID 45366190.
  41. ↑ Finkel T, Holbrook NJ (November 2000). "Oxidants, oxidative stress and the biology of ageing". Nature. 408 (6809): 239–47. Bibcode:2000Natur.408..239F. doi:10.1038/35041687. PMID 11089981. S2CID 2502238.
  42. ↑ Hirst J, King MS, Pryde KR (October 2008). "The production of reactive oxygen species by complex I". Biochemical Society Transactions. 36 (Pt 5): 976–80. doi:10.1042/BST0360976. PMID 18793173.
  43. ↑ Seaver LC, Imlay JA (November 2004). "Are respiratory enzymes the primary sources of intracellular hydrogen peroxide?". The Journal of Biological Chemistry. 279 (47): 48742–50. doi:10.1074/jbc.M408754200. PMID 15361522.
  44. ↑ Imlay JA (2003). "Pathways of oxidative damage". Annual Review of Microbiology. 57: 395–418. doi:10.1146/annurev.micro.57.030502.090938. PMID 14527285.
  45. ↑ Demmig-Adams B, Adams WW (December 2002). "Antioxidants in photosynthesis and human nutrition". Science. 298 (5601): 2149–53. Bibcode:2002Sci...298.2149D. doi:10.1126/science.1078002. PMID 12481128. S2CID 27486669.
  46. ↑ Krieger-Liszkay A (January 2005). "Singlet oxygen production in photosynthesis". Journal of Experimental Botany. 56 (411): 337–46. CiteSeerX 10.1.1.327.9651. doi:10.1093/jxb/erh237. PMID 15310815.
  47. ↑ Kupper FC, Carpenter LJ, McFiggans GB, Palmer CJ, Waite TJ, Boneberg E-M, Woitsch S, Weiller M, Abela R, Grolimund D, Potin P, Butler A, Luther GW, Kroneck PMH, Meyer-Klaucke W, Feiters MC (2008). "Iodide accumulation provides kelp with an inorganic antioxidant impacting atmospheric chemistry". Proceedings of the National Academy of Sciences. 105 (19): 6954–6958. Bibcode:2008PNAS..105.6954K. doi:10.1073/pnas.0709959105. ISSN 0027-8424. PMC 2383960. PMID 18458346.
  48. ↑ Szabó I, Bergantino E, Giacometti GM (July 2005). "Light and oxygenic photosynthesis: energy dissipation as a protection mechanism against photo-oxidation". EMBO Reports. 6 (7): 629–34. doi:10.1038/sj.embor.7400460. PMC 1369118. PMID 15995679.
  49. ↑ Kerfeld CA (October 2004). "Water-soluble carotenoid proteins of cyanobacteria" (PDF). Archives of Biochemistry and Biophysics (Submitted manuscript). 430 (1): 2–9. doi:10.1016/j.abb.2004.03.018. PMID 15325905. S2CID 25306222.
"https://ps.wikipedia.org/w/index.php?title=انټي_اکسياډينټ&oldid=342667" نه اخيستل شوی