اليزابېت فريمېن
ژوند ليک[سمول]فريمېن يوه نالوستې وه او د خپل ژوند هيڅ ليکلی ثبت يې نه دی پرېښی. د هغې لومړنۍ تاريخچه د معاصرو دورو له ليکنو او تاريخي ثبتونو (سوابقو) نه ترکيب شوې ده، چې نوموړې ورته خپله کیسه کړې او يا يې په نامستقيم ډول اورېدلې ده. [۶][۷] فريمېن د نيويارک په Claverack سيمه کې د Pieter Hogeboom په کرونده کې نږدې ۱۷۴۴ ز کې غلامۍ کې وزېږېده، چې په همدې ځای کې ورباندې د Bet نوم کېښودل شو. کله چې د Hogeboom لور Hannah د ماساچوست د Sheffield له هستوګن John Ashley سره واده وکړ، Hogeboom نږدې اووه کلنه Bet خپلې لور حنا او خاوند ته يې ورکړه. فريمېن له دوی سره تر ۱۷۸۱ ز پورې پاتې شوه، چې د دې پر مهال هغوی د کوچنۍ Bet په نوم يو بچی درلود. ويل کېږي چې هغې واده کړی دی، که څه هم په اړه يې هيڅ سند يا ثبت نه شته. د هغې د خاوند (چې نوم يې نامعلوم دی) په اړه ويل کېږي، چې د امريکا په انقلابي جنګ کې له خدمت نه بېرته هيڅ نه دی راګرځېدلی. بېټ Bet په خپل ټول ژوند کې د ځان يوه پياوړې روحيه او حس ښکاره کړی دی. نوموړې له Hannah Ashley سره شخړه رامنځته شوه، چې د نيويارک مستعمرې په ټينګ هالنډي کلتور کې روزل شوې وه. Bet په ۱۷۸۰ ز کې په يو ګرم شوي بېل سره پر يوې خدمتګارې نجلۍ باندې د Hanna د بريد مخنيوی وکړ؛ اليزابېت فریمېن (بېټ) خپل ځان د يادې نجلۍ لپاره ډال کړ او په خپل مټ يې ژور ټپي شو. همدا چې ټپ روغ شو، بېټ هغه د خپلې بې رحمه درملنې د ثبوت په توګه ناپوښل شوی (ښکاره) پرېښود. Catharine Maria Sedgwick د اليزابېت وينا داسې رانقلوي: «اغلې بيا هيڅکله پر Lizzy باندې لاس پورته نه کړ. ما ټول ژمی بد مټ [د درد له امله] درلود، مګر آغلې له دې نه بدتر درلود. ما هيڅکله ټپ پټ نه کړ او کله چې خلکو راته د آغلې په مخ کې کې وويل ـ بيټي ولې! لاس دې څه شي خوږ کړی دی؟ نو ما يوازې ځواب ورکړ: له آغلې نه وپوښتئ! څوک مينځه وه او څوک ريښتينې مېرمن؟». جان ايشلي (John Ashley) يو بېل روزل شوی وکيل، شتمن ځمکوال، سوداګر او په ټولنه کې يو مشر و. د هغه کور د زياتره سياستپوهانو د بحثونو ځای او د Sheffield Resolves د سندرې ويلو ممکنه درک و، چې د خپلواکۍ اعلاميه يې له وخته مخکې کړه. فريمېن په ۱۷۸۰ ز کې يا د ماساچوست نوی تصويب شوی اساسي قانون، چې د Sheffield په يوه عمومي غونډه کې يې ولوست، واورېد او يا يې کله ناکله په کور کې د پېښو په اړه خپلې ماسټر؟ خبرې واورېدلې.له يادو ويیوکو نه هڅول شوې بېټ د Theodore Sedgwick له شورا نه چې د مرئيتوب د لغوه کولو پلوی ځوان وکيل و، وغوښتل چې په محکمه کې د خپلواکۍ لپاره په غوښتنليک وړاندې کولو کې ورسره مرسته وکړي. د Catharine Sedgwick د دليل له مخې فريمېن ياد وکيل ته وويل: «پرون مې چې ولوستل وپوهېدم چې ټول نارينه مساوي پيدا شوي دي او هر نارينه د خپلواکۍ حق لري. زه د دام يا بند مخلوق نه يمه، ايا قانون به ما ته زما آزادي را نه کړي؟ له ډېر بحث او سلامشورو نه وروسته Sedgwick د هغې Brom او د Ashley د مرئيانو قضيه ومنله. نوموړي د Tapping Reeve مرسته وغوښتله. Reeve د Litchfield Law School بنسټګر و، چې ياد ښوونځی د حقوقو په برخه کې د امريکا له لومړنيو ښوونځيو نه دی چې د Connecticut په Litchfield کې پروت دی. دوی دواړه په ماساچوست کې د غوره [تکړه] وکيلانو له ډلې نه وو او Sedgwick وروسته د متحده ايالتونو د سناتور په توګه هم خدمت وکړ. Arthur Zilversmit وړانديز کوي چې يادو وکيلانو کېدای شي، دا دواړه عرض کوونکي د دې لپاره غوره کړي وي، چې د نوي دولت تر اساسي قانون لاندې د مرئيتوب حالت وازمايي. [۸] د Brom او Bett v. Ashley قضيه، د ۱۷۸۱ ز په اګسټ کې د ستر بررينګټون (Great Barrington) د عامو غوښتنو د عالي محکمې پر وړاندې واورېدل شوه. Sedgwick او Reeve استدلال وکړ چې: د اساسي قانون دا شرط يا مقرره چې «ټول نارينه خپلواک او مساوي زېږېدلي»؛ په ګټور ډول په دولت کې مرئيتوب له منځه يووړ. کله چې منصفه هئيت د Bett په خوښه پرېکړه وکړه، نو هغه لومړنۍ افريقايي الاصله امريکايي مېرمنه وه چې د ماساچوست دولت تر اساسي قانون لاندې خپلواکه اعلان شوه. [۹] نوموړي منصفه هئيت بنسټ کېښود چې «... Brom او Bett د ذکر شوې John Ashley د قانوني تور پوستو د اصلي حکم د جوړولو په وخت کې نه دي او نه وو». محکمې د دېرش شلينګ [بریتانوي د سپينو زرو سیکه چې دوولس پنسه کېږی] د ويجاړۍ اجوره وټاکله او دواړو عرض کوونکو ته يې د هغوی د کار لپاره د غرامت په توګه انعام ورکړله. Ashley په بنسټيز ډول د پرېکړې غوښتنه وکړه، مګر يوه مياشت وروسته يې غوښتنه بې پايلې شوه، چې په څرګند ډول يې د مرئيتوب پر اساسي قانونيت باندې د محکمې د پرېکړې کول وروستي او اجباري و. [۱۰][۱۱] له پرېکړې نه وروسته Bett د Elizabeth Freeman نوم تر لاسه کړ. که څه هم Ashley له هغې نه یې وغوښتل چې د هغه کور ته واپس شي او د مزدورۍ لپاره کار وکړي، مګر هغې د مدافع وکيل Sedgwick په کورنۍ کې کار کول غوره کړل. نوموړې تر ۱۸۰۸ز پورې د هغه د کورنۍ لپاره مشرې نوکرې او د Sedgwick د کوچنيانو د روزونکې په توګه کار وکړ، چې يادو کوچنيانو فريمېن ته Mumbet [نوم دی] ويل. د Sedgwick کوچنيانو د Catharine Sedgwick په ګډون چې يوه پېژندل شوې ليکواله شوه او د خپلې روزونکې د ژوند په اړه يې يوه کيسه وليکله. د دې وخت پر مهال د Sedgwick په کورنۍ کې د Agrippa Hull په نوم يو بل نوکر هم کار کاوه، چې يو آزاد تور پوستی و او د انقلابي جنګ پر مهال يې د کلونو لپاره له باغي (سرغړونکو) ځواکونو سره خدمت کړی و. [۱۲] له هغه وخت نه چې فريمېن خپله خپلواکي تر لاسه کړه، په پراخ ډول وپېژندل شوه او د يوې رغوونکې، نوکرې او نرسې په توګه د مهارتونو لپاره يې غوښتنه زياته شوه. وروسته له هغې چې د Sedgwick بچيان ستر شول، فريمېن په Stockbridge کې پر Chilly Hill باندې خپلې لور، لمسيانو او کړوسيانو ته نږدې خپل کور ته لاړه. مړينه[سمول]د فريمېن ريښتينی عمر معلوم نه و، مګر د هغې د قبر پر شناخته باندې يو اټکل د هغې عمر نږدې ۸۵ کلونه ټاکي. نوموړې د ۱۸۲۹ ز په ډسمبر کې مړه شوه او په Stockbridge کې د Sedgwick د کورنۍ په يوه ټوټه ځمکه کې ښخه شوه. فريمېن د Sedgwick په ځمکه کې [چې د هديرې لپاره يې بېله کړې ده؟] يوازينۍ ناسيجويک [په دې کورنۍ پورې يې اړه نه لرله] مېرمن ده. سرچینې[سمول] |
- ↑ SNAC ARK ID: https://snaccooperative.org/ark:/99166/w6w98rj9 — د نشر نېټه: ۱۳ سپټمبر ۲۰۲۰
- ↑ SNAC ARK ID: https://snaccooperative.org/ark:/99166/w6w98rj9 — subject named as: Elizabeth Freeman — د نشر نېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
- ↑ Find a Grave memorial ID: https://www.findagrave.com/memorial/16476373 — subject named as: Elizabeth Freeman
- ↑ دوتنه: Jessie Carney Smith — سرليک: Notable Black American Women
- ↑ Sedgwick, Catharine Maria (1853). "Slavery in New England". Bentley's Miscellany. London. 34: 417–424. الوسيط
|CitationClass=
تم تجاهله (مساعدة) - ↑ Piper, Emilie; Levinson, David (2010). One Minute a Free Woman: Elizabeth Freeman and the Struggle for Freedom. Salisbury, CT: Upper Housatonic Valley National Heritage Area. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0-9845492-0-7. الوسيط
|CitationClass=
تم تجاهله (مساعدة) - ↑ Rose, Ben Z. (2009). Mother of Freedom: Mum Bett and the Roots of Abolition. Waverly, Massachusetts: Treeline Press. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0-9789123-1-4. الوسيط
|CitationClass=
تم تجاهله (مساعدة) - ↑ Zilversmit, Arthur (October 1968). "Quok Walker, Mumbet, and the Abolition of Slavery in Massachusetts". The William and Mary Quarterly. Omohundro Institute of Early American History and Culture. 25 (44): 614–624. doi:10.2307/1916801. JSTOR 1916801. الوسيط
|CitationClass=
تم تجاهله (مساعدة) - ↑ "Massachusetts Constitution, Judicial Review, and Slavery – The Mum Bett Case". mass.gov. 2011. د لاسرسينېټه July 4, 2011. الوسيط
|CitationClass=
تم تجاهله (مساعدة) - ↑ Transcript of Case No. 1, Brom & Bett vs. John Ashley Esq., Book 4A, p. 55. Inferior Court of Common Pleas, Berkshire County, Great Barrington, MA, 1781, transcribed by Brady Barrows at Berkshire County Courthouse, 1998.
- ↑ Zilversmit, Arthur (October 1968). "Quok Walker, Mumbet, and the Abolition of Slavery in Massachusetts". The William and Mary Quarterly. Omohundro Institute of Early American History and Culture. 25 (44): 614–624. doi:10.2307/1916801. JSTOR 1916801. الوسيط
|CitationClass=
تم تجاهله (مساعدة) - ↑ Nash, Gary B. (July 2, 2008), "Agrippa Hull: revolutionary patriot", Black Past. Retrieved March 12, 2012.