افغانستان په ۲۰۱۷ ز کال کې

په ۲۰۱۷ ز کال کې په افغانستان کې لاندنۍ پېښې د میاشتو په ترتیب رامنځته شوې دي.

د دولت چارواکي

• ولسمشر: اشرف غنی
• اجرائیه ئیس: عبدالله عبدالله

پېښې

جنوري

• 1 جنوري – د ۷۵ مې لېوا د دویم غنډ رینجر سرتیرو په هېواد کې د داعش-خراسان د څانګې پر فعال قومندان باندې برید تر سره کړ. جوشوا لېچ، سره له دې چې د ګرنېټ د چاودنې له امله ټپی شوی و، د داعش جنګیالي یې په یوازې سر د دریو دقیقو لپاره مهار کړي و. په داسې حال کې چې هغه د AK-47، AK-74، AKS-74، AKS-74U او ګرنېټ تر بریدونو لاندې و، خو خپلو دوو ټپي شوو رینجر سرتیرو او ټپي شوي افغان سرتیري ته یې د دې زمینه برابره کړه تر څو له سیمې ووځي. لېچ د خپلې همدې مېړانې په خاطر د «سپینو زرو د ستوری» مېډال وګاټه.
• 9 جنوري – افغان امنیتي او دفاعي ځواکونو، د القاعدې یو ستر مشر، قاري سیف الله اختر او یو بل ترهګر په غزني کې ووژل.
• 10 جنوري – د ۲۰۱۷ ز کال د جنوري په میاشت کې د ماین چاودو له امله څه باندې ۶۰ کسان مړه او نږدې ۱۰۰ کسه ټپیان شول.

فبروري

• 4 فبروري – په ۲۰۱۷ ز کال کې په افغانستان کې د واورې ښوئیدنې له امله ۱۴۳ کسه مړه او ۱۰۳ نور ټپیان شول.
• 7 فبروري – په کابل کې د سترې محکمې مخکې ځانمرګي برید له امله ۲۰ کسه مړه او ۴۸ نور ټپیان شول. په همدې ورځ، په لویدیځ فراه ولایت کې د سړک غاړې ماین چاودیدو له امله د دې ولایت د پولیسو یو لوړپوړی کس ووزل شول. طالبانو د همدې برید پړه پر غاړه واخیسته.
• 8 فبروري – هغه ۶ افغانان چې له سره صلیب سره یې کار کاوه د خراسان د داعش اړوند وسله والو کسانو له خوا ووژل شول او دوه نور یې لادرکه شول. داسې احتمال کېده چې هغوی به د داعش د کسانو له خوا د فاریاب په قوش تپه ولسوالۍ کې تښتول شوي وي.
• 9 فبروري – د امریکا د متحده ایالاتو یو سرتیری وروسته له هغه په کلکه سره ټپي شو، کله چې طالبانو په هلمند کې د هغوی پر اډې باندې برید وکړ. په دغه ورځ کې په هلمند کې یو بل سرتیری هم ټپي شو.

مارچ

• 1 مارچ – طالبانو د پولیسو، اردو او استخباراتي ادارو پر مرکزونو برید وکړ او ۱۵ کسه یې ووزل او په لسګونو نور یې ټپیان کړل.
• 7 مارچ – پاکستان د لنډې مودې لپاره د تورخم او چمن د تګ را تګ لارې پرانیستلې، تر څو له دواړو خواوو څخه یوازې هغه مسافر چې ویزې لري، هېواد ته د تلو لپاره ورته اجازه ورکړي.
• 8 مارچ – د داعش خراسان ډلې ۴ جګړه مارو د کابل په تر ټولو ستر پوځی روغتون، سردار محمد داوود خان روغتون برید وکړ او څه باندې ۳۰ کسه یې ووژل او ۵۰ نور ټپیان شول. کمانډو ځواکونو له څو ساعتونو جګړې وروسته څلور سره بریدګر ووژل.

اپریل

• ۲ اپریل –کله چې د کمانډو ځواکونو د هلمند په لښکرګاه ښار کې د چاودونکو توکو او مهماتو یو زېرمتون پیدا کړ او هغه ته یې چاودنه ورکړه، نو له امله یې ۹ ملکي وګړی ووژل شول.
• ۵ اپریل – سیمه ییزو رسنیو رپوټ ورکړ چې د ترهګرۍ ضد عملیاتو په درشل کې، د داعش یو لوړپوړی مشر، سید عمر باجوړی د ننګرهار په اچین ولسوالۍ کې سره له خپلو ۲۴ جګړه مارو سره ووژل شو.

مې

• 1 تر 2 د مې – د افغانستان د ملي اردو د ۷م غنډ د ۵ کنډک د دوو ټولیو امنیتي سرتیري له سختو سیمو څخه له په شاتګ وروسته د بدخشان د اشکاشم ولسوالۍ ته راورسېدل.دغه ځواکونه په ناڅاپي ډول د دښمن تر بریدونو لاندې راغلل او اړ شول تر څو د سیمې له خلکو څخه مرسته وغواړی تر څو له خپلو سیمو څخه دفاع وکړي،چې د مې تر دویمې پورې یې دفاعي حالت ونیو. د افغان ځانګړو ځواکونو د کمانډویانو یوه وړه ډله له ترهګرو څخه د سیمې د نیولو په موخه زیباک ولسوالۍ ته راغلل او ویل کېږی چې هوايي ځواک هم ګڼ شمېر بریدونه د طالبانو پر سیمو واورول.
• 3 مې – په کابل کې د امریکا سفارت ته نږدې د ناټو خواکونو پر کاروان د موټر بم چاودنه وشوه. په دغه چاودنه کې د ۳ امریکايي سرتیرو په ګډون ۸ کسان ووژل شول او څه باندې ۲۵ نور ټپیان شول. داعش د همدې برید مسوولیت پر غاړه واخیست.

جون

• 3 جون – د ۲۰۱۷ ز کال د جون په ۳ په کابل کې بمي چاودنې
• 6 جون – د هرات د جامع جومات په وړاندې د ماین یوه مشکوکه چاودنه
• 10 جون – د ننګرهار د سیمه ییزو چارواکو د معلوماتو له مخې، د طالبانو یوه نفوذي کس په اچین ولسوالۍ کې ۳ امریکايي سرتیري وژلي او یو یې ټپی کړی دی.
• 15 جون – په کابل کې پر یوه جومات باندې د ۲۰۱۷ ز کال د جون په میاشت کې برید
• 22 جون – په لښکرګاه کې د جون په میاشت کې د ماین چاودنه
• ناڅرګنده نېټه – د کمانډو ځواکونو یوه سرتیري د امریکا د ځانګړو ځواکونو پر خوا څو راکېټونه وویشتل چې له امله یې ۴ کسه ټپیان شول.

جولای

• 3 جولای – د بهرنیو ځواکونو او افغان ځواکونو د ګډو عملیاتو په ترڅ کې چې د هلمند په ناوه ولسوالۍ کې د یوې اډې مخ ته تر سره شو، د لومړۍ زغره والې فرقې د لومړي سټریکر غنډ یو امریکايي سرتیری مړ او دوه نور ټپیان شول.
• 11 جولای – په کنړ ولایت کې د داعش ډلې پر مرکزونو د امریکا د هوايي ځواکونو په بمبار کې، د داعش د خراسان څانګې مشر، ابو سعید د داعش له نورو جنګیالیو سره یو ځای ووژل شو.
• 17 جولای – افغان امنیتي ځواکونو چې د امریکا د سمندري واحد او بې شمېره امریکايي هوايي بریدونو په مټ یې ملتیا کېدله، د هلمد د ناوې ولسوالۍ یې بېرته له طالبانو څخه ونیوله.
• 24 جولای – د ۲۰۱۷ ز کال د جولای په ۲۴مه په کابل کې چاودنه وشوه.
• 31 جولای – په کابل کې د عراق پر سفارت باندې په ۲۰۱۷ز کال کې برید وشو.

اګسټ

• 1 اګسټ – په ۲۰۱۷ ز کال کې د هرات پر جومات برید وشو
• 2 اګسټ – په کندهار ولایت کې د ناټو ځواکونو پر کاروان موټر بم چاودنه وشوه، چې له امله یې د امریکايي ځواکونو دوه سرتیري مړه او څلور نور یې ټپیان شول.
• 3 تر 5 اګسټ – طالب ځواکونو او د خراسان د داعش ډلې ځواکونو په ګډه سره د سرپل د صیاد ولسوالۍ په میرزا اولنګ کلي کې د سیمه ییزو پولیسو پر وړاندې برید وکړ چې ۴۸ ساعته یې دوام وکړ. په دغه جګړه کې څه باندې ۵۰ ملکیان (زیاتره یې شیعه هزاره ګان)، ۱۸ سیمه ییز پولیس او ۲۸ سیمه ییزه ملیشه ووژل شوه. په مقابل لوري کې  هم ۱۲ جنګیالي مړه او ۱۲ نور یې ټپیان شول. د افغانستان د کورنیو چارو وزارت ویاند، د همدې پېښې په تړاو وویل چې دولت د له لاسه ورکړل شویو سیمو د بېرته نیولو لپاره پر پلان کار کوي. همداشان، په همدې ورځ د کابل په شمال کې بګرام هوايي ډګر ته نږدې د قره باغ په ولسوالۍ کې د ناټو او افغان ملي اردو په ګډه ګزمه باندې ځانمرګی برید تر سره کړ، چې له امله یې یو ګرجستانی سرتیری مړ او ۳ نور یې ټپیان شول. سربېره پر دې، دوه امریکايي پوځیان، یو افغان ژباړونکی او ۵ نور سرتیري ټپي او ۲ ملکي افغانان ووژل شول.

سپټمبر

• ۵ سپټمبر – د سره صلیب دوه کارکوونکي د وسله والو کسانو له خوا وتښتول شول او د فبروري کې بېرته ازاد شول.
• ۱۱ سپټمبر – پېنځه امریکايي سرتیري او د ناټو اړوند یو سرتیری هغه مهال سرسرن ټپیان شول، کله چې ځانمرګي بریدګر په خپل موټر کې د چاودونکو توکو په کارولو د پروان ولایت د قلعه موسی بالا په کلي کې پر هغوی برید وکړ.

اکټوبر

• ۱ اکټوبر – د افغانستان د هوايي ځواک له خوا په تیروتنې سره د یوه بمبار له امله د هلمند د ګرشک پر یوې پوستې باندې ۱۰ تنه مړه او د سنګوریانو د ډلې ۹ غړي ټپیان شول – سنګوریان هغه امنیتي ځواکونه دي چې سیمه ییز کالي اغوندي.
• ۱۲ اکټوبر- د امریکا د یوې بې پیلوټه الوتکې د برید له امله په کنړ کې د داعش ۱۴ ترهګر ووژل شول. د کنړ د والي ویاند وویل چې دغه برید یې د داعش ډلې پر هغه ناسته کړی چې پلان یې درلود یو برید تر سره کړي.
• ۱۸ اکټوبر – په پکتیا ولایت کې د امریکايي بې پیلوټه الوتکې په برید کې د «جماعت الاحرار» د ډلې مشر، عمرخالد خراساني او ۹ نور ترهګر ووژل شول.

نومبر

• ۳ نومبر – د دولتي چارواکو او سیمه ییزو خلکو په وینا، د کندوز د چهادردرې ولسوالۍ کې د امریکايي الوتکو د برید له امله، زیات شمېر ملکي وګړي چې نږدې ۵۵ کسه وو، ووژل شول. یوې افغان امنیتي سرچینې وویل چې طالبانو د سیمې خلک مجبور کړل تر څو د مړو جسدونه د هوايي بریدونو په مهال ولیږدوي. که څه هم افغان ځواکونو دا په ډاګه کړه چې په دې برید کې هېڅ ملکي وګړی نه دی وژل شوی.
• ۴ نومبر – د امریکا د دویمې لېوا د ځانګړو ځواکونو یوه سرتیري هغه مهال خپل ژوند له لاسه ورکړ چې په لوګر ولایت کې ټپي شوی و.
• ۱۹ نومبر – افغان کمانډویانو او ایتلافي ځواکونو د خپلو شپنیو عملیاتو په ترڅ کې د هملند په نوزاد ولسوالۍ کې د طالبانو پر زندان برید وکړ چې په پایله کې یې ۱۵ زندانیان ازاد کړل. همداشان یې د طالبان ګڼ غړي ونیول او د ماین جوړولو مواد یې له منځه یوړل.

ډیسمبر

• ۱ ډیسمبر – د هلمند په موسی قلعه کې د یوه برید په پایله کې د طالبانو د «سرې قطعې» مشر، ملا شاه ولي، د هغه مرستیال او ۳ نور ترهګر ووژل شول.
• ۱۸ ډیسمبر- د داعش د ډلې بریدګرو په کابل کې د ملي امنیت د عمومي ریاست پر ښوونیز مرکز باندې برید وکړ.
• ۲۵ ډیسمبر- یوه ځانمرګي بریدګر په کابل کې د ملي امنیت د عمومي ریاست اړوند ودانۍ کې ۶ کسه ووژل او ۳ نور یې ټپیان کړل.
• ۲۸ ډیسمبر – یوه ځانمرګي بریدګر په کابل کې د شیعه ګانو پر یوه کلتوري مرکز برید وکړ چې په پایله کې ۵۰ تنه مړه او څه باندې ۸۰ نور ټپیان شول. دا برید داعش تر سره کړ.

وفات شوي کسان

• ۲۰ جنوري – د افغانستان د اسلامي ملي محاز د جبهې بنسټګر، احمد ګیلاني (په ۱۹۳۲ کې زوکړل شوی) مړ شو.
• ۲۶ فبروري – د طالبانو والي، عبدالسلام (په ۱۹۶۸ کې زوکړل شوی) مړ شو.
• ۱۰ سپټمبر – امریکايي تاریخ لیکونکي، نانسي ډوپري (په ۱۹۲۷ کې زوکړل شوې) چې د خپل عمر ۵۵ کاله یې د افغانستان د لرغونو آثارو په ساتنه کې تېر کړي و، مړه شوه.