د نوې جورجیا عملیات
د نوې جورجیا عملیات، د دوهیمې نړیوالې جګړې پر مهال د آرام سمندر په عسکري عملیاتو کې د متفقینو ځواکونو او جاپان ټولواکمنۍ ترمنځ یو لړ ځمکنۍ او سمندري جګړې دي. دا د «کارتویل عملیاتو» یوه برخه وه، چې په سویلي آرام سمندر کې یې د رابول پر شاوخوا د جاپان نظامي هډو د منزوي کولو لپاره د متفقینو ستراتیژي ښودله. جګړه د نوې جورجیا په څوګونو ټاپوګانو، د سلیمان په مرکزې ټاپوګانو کې وروسته له هغې ونښته چې متفقینو د رُسل ټاپوګان نیولې وې. که څه هم د ټاپوګانو په لړۍ کې د عملیاتو په اوږدو کې د پاموړ پېښې تر سترګو شوې، خو د جګړې اصلي برخه د نوې جورجیا په ټاپو کې رامنځته شوه.
د نوې جورجیا ټاپو شمالي څنډې ته په کولا خلیج کې او د سویلي سواحلو د موندا سیمې شاوخوا کې د متحده ایالاتو د لښکر په پیاده کېدلو سره، عملیات د ۱۹۴۳ز کال د جون پر ۳۰ پیل شول. سربېر پر دې، د ټاپو پر سویلې ساحلي څنډې په ویرو بندر، د وانګونو ټاپو په ویکهام لنګرځي او رېندووا کې هم یوشمېر ځواکونو ځای په ځای شول. د جولای په میاشت کې، د شمالي سیمو د اېنوګای او بایروکو په شاوخوا کې څوګوني عملیات ترسره شول، په داسې حال کې چې په ختیځ کې د متحده ایالاتو اصلي هدف په موندا ټکي کې د جاپان هوایي ډګر اړوند سیمې وې. د جاپان لهخوا د کلک مقاومت او دفاع لهامله، په موندا کې د متحده ایالاتو پرمختګ وځنډېده او مخکې لهدې چې متحده ایالات د اګوسټ په لومړیو کې موندا تصرف کړي، جاپان یوه غښتلی متقابل برید ترسره کړ.
نورو ځایونو کې، وروسته لهدې چې په موندا ټکي کې له نښتو وروسته د جاپان ځواکونو پر شا وتمبول شول، په اګوسټ او سپټمبر کې د آروندل پر ټاپو باندې یوشمېر عملیات ترسره شول. د عملیاتو په وروستیو کې د جاپان زیاتشمېر ځواکونه پر کولومبانګارا باندې متمرکز وو، خو د متحده ایالاتو هغو ځواکونو لهخوا وږدول شول چې د اګوسټ په نیمایي کې په وېلا لاوېلا کې پیاده او د وروسته د نوي زیلانډ ځواکونو لهلورې پیاوړي شول. د نوې جورجیا عملیات د ۱۹۴۳ز کال د اکټوبر پر ۷ وروسته له هغو پای ته ورسېدل چې د جاپان ځواکونه له وېلا لاوېلا څخه ووتل او پهدې سره د متفقینو ځواکونو لهلورې د ټاپوګانو تصرف کول قطعي شول.
له کولومبانګارا بهر په کولا او له هورانیو او وېلا لاوېلا بهر په وېلا خلیج کې د عملیاتو په شمول، د ځمکنیو نښتو ترڅنګ یو لړ سمندري عملیات هم ترسره شول.
مخینه[سمول]
جاپانیانو په ۱۹۴۲ز کال کې نوې جورجیا تر ولکې لاندې راوستله، په موندا ټکي کې یې یوه هوایي هډه جوړه کړه او د ۱۹۴۲ز کال په ډسمبر کې یې، د ګوادالکانال بریدونو د ملاتړ په موخه، عملیات پیل کړل. څرنګه چې د ۱۹۴۲ز کال په پای کې څرګنده شوه چې هغوی ګوادالکانال ساتلای نهشي، جاپاني قوماندانانو ګومان کاوه چې متفقین به د نوې بریتانیا په راباول کې د جاپان نظامي هډې په لور حرکت وکړي او د سلیمان مرکزي ټاپوګانې به د دغه حرکت لوري منطقي ګامونه وي. [۱]
د جاپان ټولواکمنۍ پوځ (IJA) پر دې باور ؤ چې د سلیمان ټاپوګانو ساتنه به په پای کې ناشونې وي او ښه به دا وي ترڅو پر بوګاینویل باندې د متفقینو برید ته په تمه شي، چې د ملاتړ کولو او پیاوړي کولو لګښت به یې خورا لږ وي. د جاپان ټولواکمنۍ سمندري ځواک (IJN) غوره وګڼله ترڅو په لېرې واټن کې د یوې دفاعي کرښې په ساتلو سره، د امکان تر بریده ت متفقینو پرمختګ وځنډوي. د جاپان دوو ځواکونو، پرته له اغېزناکې مرکزي قوماندې څخه، خپل پلانونه پلي کړل: سمندري ځواک د سلیمان مرکزي ټاپوګانو او پوځ د سلیمان شمالي ټاپوګانو د دفاع مسوولیت په غاړه واخېست.[۲]
د ۱۹۴۳ز کال په لومړیو کې، په نوې جورجیا، کولومبانګارا او سانتا ایزابل کې د متفقینو د احتمالي ځای په ځای کېدو پر وړاندې د جاپان دفاعي ځواکونه چمتو شول. د ۱۹۴۳ز کال د جون په رارسېدو سره، په نوې جورجیا کې ۱۰،۵۰۰ او په کولومبانګارا کې ۹،۰۰۰ ځواکونه چمتو شوي وو، د جنرال مینورو (نوبورو) ساساکي په مشرۍ یې، په ښه توګه سنګر نیولی ؤ او د متفقینو برید ته په تمه وو.[۳][۴]
د متفقینو پلان[سمول]
د نوې جورجیا غوراوی[سمول]
د ۱۹۴۳ز کال په رارسېدو سره، د متفقینو ځینو ډلمشرانو غوښتل د راباول پر نیولو باندې تمرکز وکړي، خو دغه سیمه کې د جاپان پیاوړتیا او د ځای په ځای شویو کښتیو نهشتون پهدې معنی ؤ چې په ۱۹۴۳ز کال کې دغه ډول عملیات عملي نهدي. د دې پر ځای، د جنرال دوګلاس مکآرتور په شمول د متحده ایالاتو مشترک وسلهوال پوځ سلاکار او د آرام سمندر سویلختیځې ساحې درستیز په ابتکار سره، د «کارتویل عملیاتو» تر نامه لاندې یو پلان وپنځول شو، چې لهمخې یې، د نوې ګینې او د سلیمان ټاپوګانو لهلارې شمالي سیمو ته د هممهالو بریدونو لهلارې، راباول پرته له تصرف څخه کلابند او اړیکه یې له مرکز سره پرې کړي. [۵]
ان وروسته له هغو چې د ۱۹۴۳ز کال د فبروري پر ۹ د ټاپو د خوندي کېدو اعلان وشو، په ګوادالکانال کې د متفقینو نظامي پر نظامي هډې باندې د جاپان لهخوا بمبارۍ ترسره کېدي. په موندا کې د جاپانیانو هوایي ډګر د دغو بریدونو لپاره خورا مناسب ځای ؤ ترڅو د جاپان الوتکې، د راباول اصلي هډې ته د تګ پر مهال په دغه هوایي ډګر کې تېل واچوي. متفقینو هڅه کوله ترڅو د سمندري بریدونو او تکراري بمباریو لهلارې موندا شنډه کړي، خو جاپانیانو تل په لنډه موده کې هوایي ډګر بیا رغولای شو. پهدې توګه، د متفقینو پوځي مشرتابه پلاوي ولېدل چې موندا باید د ځمکنیو ځواکونو پر مټ تر ولکې لاندې راوړل شي. څرنګه چې نوې جورجیا د آرام سمندر په سویللوېدیځ سیمه کې پرته ده او ټولې برخې یې د سلیمان ټاپوګانو د 159° ختیځ طولالبلد په لوېدیځ کې پرتې دي، د عملیاتو مسوولیت به د مکآرتور په غاړه وي او د سمندري ځواکونو مشر «ویلیام ف. هالسې» د ځواکونو لهخوا به ترسره شي. د 159° ختیځ طولالبلد په ختیځ کې د هالسې عملیاتو راپور، د سمندري ځواکونو مشر «چېستر نیمیتز» ته ورکړل شو. د سویلي آرام سمندر ځواکونو قرارګاه (چې د ۱۹۴۳ز کال د مارچ په ۱۵ یې نوم «د متحده ایالاتو د جنګي بېړیو درېیمې ډلې» ته واړول شو) د نوې کالېدونیا په نومیا کې وه. د موندا د تصرف لپاره د متحده ایالاتو استول شوي ځواکونو په ټوله کې ۳۲،۰۰۰ پوځي پرسونل او ۱،۷۰۰ سمندري وسلهوال ځواک ؤ. د وېلا لاوېلا د نیولو لپاره د ځای په ځای شویو ځواکونو شمېر په ټوله کې ۹،۵۸۸ تنو ته رسېده، چې ۵،۸۸۸ یې امریکایي او ۳،۷۰۰ یې د نوي زیلانډ سرتېري وو.[۶][۷][۸][۹][۱۰][۱۱]
د رُسل ټاپوګانو تصرف[سمول]
د رُسل ټاپوګانې د نوې جورجیا او ګوادالکانال ټاپوګانو ترمنځ پرتې دي چې د ګوادالکانال جګړې پر مهال، د جاپانیانو لهخوا د نظامي عملیاتو هډې په توګه ورڅخه کار اخېسته او هالسې هوډ وکړ ترڅو پر نوې جورجیا باندې د اصلي عملیاتو د چمتووالي په پړاو کې دغه ټاپوګانې تر ولکې لاندې راوړي. هالسې د فبروي په لومړیو ورځو کې، د سمندري ځواکونو مرستیال مشر «ریچموند کېلي تورنر» ته، چې پخوا د هغه د قوماندان مرستیال او دغه مهال د سمندري-ځمکني ځواکونو قوماندان ؤ، امر وکړ چې د «Cleanslate» عملیات پیل کړي.[۱۲]
د فبروري ۲۱ پر سهار، د سمندري ځواکونو مشر «تورنر»، د تورن جنرال جان ھ. هېستر تر قوماندې لاندې د متحده ایالاتو پوځ د پیاده نظام ۴۳مه فرقه او ډګرمن هري ب. لېورسېج تر قوماندې لاندې د سمندري ځواکونو ۳یم بریدګر کنډک د رُسل په ټاپوګانو کې پیاده کړ، چې د ټولو سرتېرو شمېر یې ۹،۰۰۰ تنو ته رسېده او ټول په تجهیزاتو سمبال وو. د سرتېرو دغې ځای په ځای کېدنې پر وړاندې جاپان غبرګون ونهښوده، ځکه چې جاپانیانو له ګوادالکانال څخه له وتلو وروسته سملاسي د رُسل ټاپوګانې تخلیه کړې وې او متفقین له دغه بهیر څخه بېخبره وو. په حقیقت کې، بانیکا ټاپو ته نږدې له پياده شویو سرتېرو څخه د دوو ساحلي پیرهدارانو لهخوا د یوه ګیلاس چای په ورکولو سره هرکلی وشو.[۱۳]
سرچينې[سمول]
- ↑ Lofgren, Northern Solomons: The U.S. Army Campaigns of World War II, p. 8
- ↑ Lofgren, Northern Solomons: The U.S. Army Campaigns of World War II, p. 9
- ↑ Miller, Cartwheel: The Reduction of Rabaul, p. 97
- ↑ Lofgren, Northern Solomons: The U.S. Army Campaigns of World War II, pp. 9 & 25
- ↑ Miller, Cartwheel: The Reduction of Rabaul, pp. 20–26; 225
- ↑ Morison, Breaking the Bismarcks Barrier, p. 90
- ↑ Miller, Cartwheel: The Reduction of Rabaul, p. 19 & 67
- ↑ Lofgren, Northern Solomons: The U.S. Army Campaigns of World War II, p. 25
- ↑ Potter, Nimitz, p. 245
- ↑ Miller, Cartwheel: The Reduction of Rabaul, p. 176
- ↑ Gillespie, The Pacific, p. 128
- ↑ Miller Guadalcanal: The First Offensive, pp. 351–356
- ↑ Horton, New Georgia: Pattern for Victory, p. 21