غوث خيبري
غوث خيبري (۱۳۱۲ ل.) (انگرېزي: Ghaus Khaibari) يو افغان ليکوال او د راډيو افغانستان د پښتونستان د خپرونې او د هند د آل انډيا راډيو د پښتو خپرونې پخوانی وياند دی. هغه د کيسو گڼ شمېر کتابونه ليکلي او همداراز يې د مستندو تاریخي کيسو هم يو شمېر کتابونه چاپ شوي.
مخينه[سمول]
نوموړی د پاينده گل خان زوی او د شيخ عبدالرحمن لمسی دی چې په ۱۳۱۲ ل. هـ کال کې د ننگرهار ولايت د کامې د ولسوالۍ د سنگر سرای په کلي کې زېږېدلی دی. نوموړی د ډاکټر نجيب الله د واکمنۍ په وروستيو کالونو کې له افغانستان نه وتلی او د نورو افغاني کډوالو پشان کډوال شوی دی چې دم مهال د جرمني په هېواد کې د کډوالۍ شپې او ورځې سبا کوي.
مدني حالت[سمول]
ښاغلی خيبري متحل دی او دوه زامن او څلور لوڼې لري. زامنو يې په هند او المان کې لوړې زده کړې کړي دي او په لوڼو کې يې درېو د کابل پوهنتون د حقوقو او سياسي علومو پوهنځي او يوې يې د ښوونې او روزنې پوهنځی لوستی او بريليکونه يې تر لاسه کړي دي.
ځانگړي وړتوبونه[سمول]
غوث خيبري د پښتو او دري ژبو تر څنگ په اردو او انگرېزي ژبو هم پوهېږي. هغه د افغانستان په دواړو رسمي ژبو (پښتو او پارسي) گڼ شمېر کتابونه کښلي.
زده کړې[سمول]
هغه خپلې لومړنۍ زده کړې د خپل ټاټوبي په لومړني ښوونځي کې کړي او منځوۍ زده کړې يې په کابل کې تر ۱۲ ټولگي سر ته رسولي. بيا د لوړو زده کړو لپاره هند ته تللی او هلته يې د ډهلي پوهنتون کې د هنرونو په څانگه کې خپل د لېسانس بريليک لاس ته راوړی.
دندې[سمول]
لومړنۍ رسمي دولتي دنده يې په ۱۳۳۸ ل. کال کې په افغانستان کې پيل کړه او په همدې کال کې د کابل راډيو د پښتون غږ د راډيويي مجلې د مدير په توگه يې دنده سر ته رسولې. په هغه مهال د کابل راډيو نوم په افغانستان راډيو نه ؤ اړول شوی او د پښتون غږ مجله د کابل راډيو يو خپرندويه اورگان ؤ.
ښاغلی خيبري نيژدې اوه کاله په هند کې د آل انډيا راډيو د پښتو خپرونې وياند او د تاريخي ادبي مقالو ليکوال پاتې شوی. په دولتي چارو کې يې د لومړۍ رتبې نه پورته د مافوق رتبې او خارج رتبې پورې په لوړو دندو، له کورناستۍ (تقاعد) پرته خپلې چارې پرمخ بېولي دي. د هغه په نورو رسمي دندو کې د اطلاعاتو او کلتور د وزارت د پښتو د پراختيا د رياست د مرستيالۍ دنده، د ننگرهار ولايت د اطلاعاتو او کلتور د آمر او د ننگرهار د ورځپاڼې مسؤل مدير، د کندهار د اطلاعاتو او کلتور د آمر او د طلوع افغان د ورځپاڼې مسؤل مدير، د جمهوريت د ورځپاڼې د تدقيق مدير او د پښتو سرمقالو او فيچرونو ليکوال، د راډيو افغانستان د پښتونستان د اووه ساعته خپرونې د چلولو مسؤل، همدا رنگه د راډيو افغانستان د پښتونستان د خپرونې، د دې خپرونې د تاريخي، سياسي مقالو د ليکلو او خپرولو مسؤليت او دنده يې هم سر ته رسولې.
د ليکوالۍ ژوند[سمول]
چاپ شوي آثار[سمول]
- لکه های خون - د تاريخي لنډو کيسو ټولگه (د استعمار په ضد د پښتنو مبارزې)
- طوفانها - تاريخي ناول (د استعمار په ضد د پښتنو مبارزې) - چاپکال ۱۳۴۰ هـ. ل
- تفنگداران خيبر - تاريخي ناول (د انگرېزانو پر ضد د پښتنو مبارزې)
- ديوانه - عشقي ټولنيز ناول
- د اور لمبې - تاريخي ناول - چاپکال ۱۳۳۵ هـ. ل
- ابدالي توره - تاريخي ناول (په هند کې د ستر احمد شاه بابا د جگړو يوه گوښه)
- اراکوزۍ پېغله او مقدوني سکندر - تاريخي ناول (د سکندر سره د يوې پښتنې اتلې جگړه)
- هغه وژړل - د تاريخي لنډو کيسو ټولگه
- پردېس - د کډوالو د ژوند يو انځور (د لنډو کيسو ټولگه)
- د کندهار ناوې - تاريخي ناول (د انگرېزي ښکېلاک په ضد د يوې پښتنې جگړه)
- د گوگا منډه لېوان - د لنډو کيسو ټولگه
- پاکه وينه - تاريخي ناول (په هند کې د لودي پښتنو په اړه دی)
- قهرمان ميميرد - تاريخي ناول (د برتانيوي ښکېلاک په ضد د پښتنو مبارزه)
- د مرگ سندره - تاريخي ناول (د برتانيوي ښکېلاک په ضد د پښتنو مبارزه)
- لوی افغان شېرشاه سوري - تاريخي څېړنيز اثر
- د تيراه جگړه - تاريخي څېړنيز اثر (د انگرېزانو سره د پښتنو جگړې)
- سياسي دايرةالمعارف (پوهنغونډ) - ژباړه
- نوميالي افغانان يا د هند په تاريخ او مدنيت کې د افغانانو برخه - تاريخي څېړنيز اثر
- په افغانستان کې توپان - تاريخي سياسي څېړنيز اثر (په افغانستان کې د سياسي تاريخي پېښو بهير)
- پښتانه د کلتوري ښکېلاک په زنځيرونو کې - تاريخي سياسي څېړنيز اثر
- پښتانه د برهما، زردښت، بودا او اسلام په پېرونو کې - پوهنيز سياسي اثر
- پښتانه د افغانستان په افسانوي داستاني تاريخ کې - تاريخي سياسي څېړنيز اثر
- پښتانه د آريانا په کيسو کې - تاريخي څېړنې او گروېږنې - چاپکال ۲۰۰۹ ز.
- جيبي سياسي دايرة المعارف - د پښتو د پراختيا د رياست لخوا چاپ شوې. (د شهامت په مستعار نوم يې خپور کړی)
- پښتانه د ايران د پاچايۍ پر تخت - د دانش خپرندويه ټولنې لخوا چاپ شوی - چاپکال ۲۰۱۱ ز [۱].
ناچاپه آثار[سمول]
- د هند يادښتونه - تاريخي، سياسي، ټولنيز او څېړنيز اثر
- د آزادۍ سندره - د ادبي ټوټو ژباړه
لاسته راوړنې[سمول]
سفرونه[سمول]
باندنۍ تړنې[سمول]
سرچينې[سمول]