د "هرات" د بڼو تر مېنځ توپير
و Bot: Migrating 59 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q45313 (translate me) |
|||
۳۷ کرښه: | ۳۷ کرښه: | ||
[[وېشنيزه:د افغانستان ښارونه]] |
[[وېشنيزه:د افغانستان ښارونه]] |
||
[[وېشنيزه:هرات]] |
[[وېشنيزه:هرات]] |
||
[[ar:هراة]] |
|||
[[ast:Herat (ciudá)]] |
|||
[[az:Herat]] |
|||
[[be:Горад Герат]] |
|||
[[be-x-old:Герат]] |
|||
[[bg:Херат]] |
|||
[[bn:হেরত]] |
|||
[[ca:Herat]] |
|||
[[cs:Herát]] |
|||
[[cv:Герат]] |
|||
[[cy:Herat]] |
|||
[[da:Herat]] |
|||
[[de:Herat]] |
|||
[[el:Χεράτ]] |
|||
[[en:Herat]] |
|||
[[eo:Herato]] |
|||
[[es:Herāt (ciudad)]] |
|||
[[et:Herāt]] |
|||
[[eu:Herat]] |
|||
[[fa:هرات]] |
|||
[[fi:Herat]] |
|||
[[fr:Hérat]] |
|||
[[fy:Herat]] |
|||
[[he:הראט]] |
|||
[[hi:हेरात]] |
|||
[[hr:Herat]] |
|||
[[it:Herat]] |
|||
[[ja:ヘラート]] |
|||
[[kl:Herat]] |
|||
[[ko:헤라트]] |
|||
[[la:Artacoana]] |
|||
[[lmo:Herat]] |
|||
[[lt:Heratas]] |
|||
[[lv:Herāta]] |
|||
[[mi:Herat]] |
|||
[[ml:ഹെറാത്ത്]] |
|||
[[mr:हेरात]] |
|||
[[ms:Herat]] |
|||
[[na:Herat]] |
|||
[[ne:हरात]] |
|||
[[nl:Herat (stad)]] |
|||
[[no:Herat]] |
|||
[[pl:Herat (miasto)]] |
|||
[[pnb:ہرات]] |
|||
[[pt:Herat]] |
|||
[[ro:Herat]] |
|||
[[ru:Герат (город)]] |
|||
[[sco:Herat]] |
|||
[[sh:Herat]] |
|||
[[simple:Herat]] |
|||
[[sl:Herat]] |
|||
[[sr:Херат]] |
|||
[[sv:Herat]] |
|||
[[tr:Herat]] |
|||
[[uk:Герат]] |
|||
[[ur:ہرات]] |
|||
[[vi:Quận Hirat, Herat]] |
|||
[[war:Herat]] |
|||
[[zh:赫拉特]] |
د ۱۸:۱۵, ۸ مارچ ۲۰۱۳ بڼه
هرات | |
---|---|
هېواد | افغانستان |
ولایت | د هرات ولايت |
د اوسېدونکي شمیر | ۳۹۷،۴۵۶ |
د بحر له سطحې لوړوالي | ۹۲۰ متره |
دین | اسلام |
هرات د افغانستان دریم لوی ښار دي چې د افغانستان په شمال لویدیځ کې پروت دي. دغه ښار تقریبًا ۳۹۷،۴۵۶ نفوس لري او د هرات د ولایت مرکز دي. د هرات په ښار کې د هري مشهور سیند بهیږي.
تاریخ
لرغونې زمانه
د هرات سیمه د ۵۵۰ کال عیسوي سنی مخکې تر ۳۳۰ کال پورې د هخامنسیانو د حکمرانانو په لاس کې وه. د هخامنشیانو حکمران کوروش ۲ هرات ته د هرایوا نوم ورکړ. د هرایوا ولایت د هري ( په لرغونې پارسي کې هریا ) د سیند په اساسی نومول شوی دی چې په لرغونې پارسي کې طلایی اوبو یا زرینو اوبو معني لري. په ۳۳۰ کال عیسوي سنی مخکې کې ستر سکندر د هخامنشیانو وروستی حکمران ته ماته ورکړه او د هرات په سیمې کې یی نوي ښار جوړ کړ چې د آرتاکوآنا (Artacoana- Ἀρτακόανα) په نوم یادېده. د اسکندر تر وفات وروسته د سېلوکوس نیکاتور نوي حکمران شو. په ۳۰۵ کال عیسوي سنی مخکې کې سېلوکوس نیکاتور پر پنجاب برید وکړ مګر پوځ یی ماته وخوړله او هرات د هندوستانی راجا (پاچا) چندر گپت لاس ته ورغۍ. په ۱۶۷ کال عیسوي سنی مخکې هرات اشکانیانو حکمرانانو لاس ته ورغۍ. د ۲۲۶ کال څخه تر ۶۵۲ هرات د ساسانیانو حکمرانان په لاس کې وو. د ساسانیانو حکمرانان هرات ته د هارېو نوم ودکړل. په ۷ پېړۍ کې عربي پوځ افغانستان ته ورسېده او اسلام یی پراخه کړه.
اسلام
د ۶۵۰ کال څخه تر ۱۲۲۱ کال پورې هرات د لوي خراسان د حکمرانانو په لاس کې وو. په ۱۲۲۱ کال کې د چنګز خان پوځ افغانستان ته ورسېده او هرات د چنګېز خان په امر خراب شو. په ۱۳۸۰ کال کې هرات د تیمور لنګ لاس ته ورغۍ او هرات د کرتیان کورنۍ مرکز شو. په ۱۵۰۷ کال کې هرات د ازبکانو لخوا ونیول شو. په دې وخت کې صفوي امپراطور شاه اسماعیل پر ازبکانو برید وکړ او په ۱۵۱۰ کال کې هرات د صفوی پوځ لخوا ونیول شو. د ۱۷۲۵ کال څخه تر ۱۷۳۶ کال پورې هرات د هوتکی کورنۍ په لاس کې وو. په ۱۷۴۷ کال کې احمد شاه بابا هرات لاس ته راوړ.
۲۰ پېړۍ
په ۶۰ کلونو کې په هرات کې د امریکایی انجنیرانو لخوا هوایی ډګر جوړ شو. دغه هوایی ډګر د ۱۹۷۹ کال ځخه تر ۱۹۸۹ کال پورې د شوروي پوځ په لاس کې وو. تر جګړې وروسته اسماعیل خان د هرات والي شو. په ۱۹۹۵ کال کې طالبان هرات ته ورسېدل. په ۲۰۰۱ کال کې د هرات جګړه پېل شوه او هرات د امریکایی پوځ، د شمال د اتحادیی او د ایران د سپاه پاسداران انقلاب په ګډ عملیات سره د طالبانو ځخه آزاد کړل شو.