د "پراګ" د بڼو تر مېنځ توپير
و r2.7.3) (روباټ زیاتول: new:प्राग |
و Bot: Migrating 165 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q1085 (translate me) |
||
| ۴۱ کرښه: | ۴۱ کرښه: | ||
[[وېشنيزه:د اروپا د هېوادونو پلازمېنې]] |
[[وېشنيزه:د اروپا د هېوادونو پلازمېنې]] |
||
[[وېشنيزه:د چېک جمهوريت ښارونه]] |
[[وېشنيزه:د چېک جمهوريت ښارونه]] |
||
[[af:Praag]] |
|||
[[ak:Prague]] |
|||
[[am:ፕራግ]] |
|||
[[an:Praga]] |
|||
[[ang:Prag]] |
|||
[[ar:براغ]] |
|||
[[arc:ܦܪܐܓ]] |
|||
[[arz:براج]] |
|||
[[ast:Praga]] |
|||
[[az:Praqa]] |
|||
[[bar:Prag]] |
|||
[[bat-smg:Praha]] |
|||
[[be:Горад Прага]] |
|||
[[be-x-old:Прага]] |
|||
[[bg:Прага]] |
|||
[[bn:প্রাগ]] |
|||
[[bo:པུ་ལ་ཁེ།]] |
|||
[[br:Praha]] |
|||
[[bs:Prag]] |
|||
[[ca:Praga]] |
|||
[[ckb:پراگ]] |
|||
[[co:Praga]] |
|||
[[cs:Praha]] |
|||
[[csb:Praga]] |
|||
[[cu:Прага]] |
|||
[[cv:Прага]] |
|||
[[cy:Prag]] |
|||
[[da:Prag]] |
|||
[[de:Prag]] |
|||
[[diq:Prag]] |
|||
[[dsb:Praha]] |
|||
[[ee:Prague]] |
|||
[[el:Πράγα]] |
|||
[[en:Prague]] |
|||
[[eo:Prago]] |
|||
[[es:Praga]] |
|||
[[et:Praha]] |
|||
[[eu:Praga]] |
|||
[[ext:Praga]] |
|||
[[fa:پراگ]] |
|||
[[fi:Praha]] |
|||
[[fiu-vro:Praha]] |
|||
[[fo:Prag]] |
|||
[[fr:Prague]] |
|||
[[frr:Prag]] |
|||
[[fy:Praach]] |
|||
[[ga:Prág]] |
|||
[[gag:Praga]] |
|||
[[gd:Pràg]] |
|||
[[gl:Praga - Praha]] |
|||
[[gv:Praag]] |
|||
[[he:פראג]] |
|||
[[hi:प्राग]] |
|||
[[hif:Prague]] |
|||
[[hr:Prag]] |
|||
[[hsb:Praha]] |
|||
[[ht:Prag]] |
|||
[[hu:Prága]] |
|||
[[hy:Պրահա]] |
|||
[[ia:Praga]] |
|||
[[id:Praha]] |
|||
[[ie:Praha]] |
|||
[[io:Praha]] |
|||
[[is:Prag]] |
|||
[[it:Praga]] |
|||
[[ja:プラハ]] |
|||
[[jbo:pragas]] |
|||
[[jv:Praha]] |
|||
[[ka:პრაღა]] |
|||
[[kg:Prague]] |
|||
[[kk:Прага]] |
|||
[[kl:Praha]] |
|||
[[kn:ಪ್ರಾಗ್]] |
|||
[[ko:프라하]] |
|||
[[krc:Прага]] |
|||
[[ku:Prag]] |
|||
[[kv:Прага]] |
|||
[[kw:Praha]] |
|||
[[ky:Прага]] |
|||
[[la:Praga]] |
|||
[[lad:Praga]] |
|||
[[lb:Prag]] |
|||
[[li:Praag]] |
|||
[[lij:Praga]] |
|||
[[lmo:Praga]] |
|||
[[ln:Prag]] |
|||
[[lt:Praha]] |
|||
[[lv:Prāga]] |
|||
[[mdf:Прага]] |
|||
[[mhr:Прага]] |
|||
[[mi:Prague]] |
|||
[[mk:Прага]] |
|||
[[ml:പ്രാഗ്]] |
|||
[[mn:Прага]] |
|||
[[mr:प्राग]] |
|||
[[ms:Praha]] |
|||
[[mt:Praga]] |
|||
[[my:ပရက်ဂ်မြို့]] |
|||
[[mzn:پراگ]] |
|||
[[na:Praha]] |
|||
[[nah:Praha]] |
|||
[[nap:Praga]] |
|||
[[nds:Prag]] |
|||
[[nds-nl:Praag]] |
|||
[[new:प्राग]] |
|||
[[nl:Praag]] |
|||
[[nn:Praha]] |
|||
[[no:Praha]] |
|||
[[nov:Praha]] |
|||
[[nrm:Prague]] |
|||
[[oc:Praga]] |
|||
[[os:Прагæ]] |
|||
[[pa:ਪ੍ਰਾਗ]] |
|||
[[pam:Prague]] |
|||
[[pcd:Prague]] |
|||
[[pdc:Prag]] |
|||
[[pl:Praga]] |
|||
[[pms:Praga]] |
|||
[[pnb:پراگ]] |
|||
[[pt:Praga]] |
|||
[[qu:Praha]] |
|||
[[rmy:Praga]] |
|||
[[ro:Praga]] |
|||
[[roa-rup:Praga]] |
|||
[[roa-tara:Praghe]] |
|||
[[ru:Прага]] |
|||
[[sah:Прага]] |
|||
[[sc:Praga]] |
|||
[[sco:Prague]] |
|||
[[se:Praha]] |
|||
[[sh:Prag]] |
|||
[[simple:Prague]] |
|||
[[sk:Praha]] |
|||
[[sl:Praga]] |
|||
[[sq:Praga]] |
|||
[[sr:Праг]] |
|||
[[stq:Praag]] |
|||
[[sv:Prag]] |
|||
[[sw:Praha]] |
|||
[[szl:Praga]] |
|||
[[ta:பிராகா]] |
|||
[[tg:Прага]] |
|||
[[th:ปราก]] |
|||
[[tl:Praga]] |
|||
[[tr:Prag]] |
|||
[[tt:Прага]] |
|||
[[udm:Прага]] |
|||
[[ug:پراگا]] |
|||
[[uk:Прага]] |
|||
[[ur:پراگ]] |
|||
[[uz:Praga]] |
|||
[[vec:Praga]] |
|||
[[vep:Prag]] |
|||
[[vi:Praha]] |
|||
[[vo:Praha]] |
|||
[[war:Praga]] |
|||
[[wo:Prag]] |
|||
[[xmf:პრაღა]] |
|||
[[yi:פראג]] |
|||
[[yo:Prague]] |
|||
[[zh:布拉格]] |
|||
[[zh-classical:布拉格]] |
|||
[[zh-min-nan:Praha]] |
|||
[[zh-yue:布拉格]] |
|||
[[zu:IPraha]] |
|||
د ۱۳:۲۶, ۸ مارچ ۲۰۱۳ بڼه
پراګ ( په چیکی کې:Praha ) د چېک د جمهوریت پایتخت دی او د چېک تر ټولو لوی ښار دی. مساحت یی تقریبا ۵۰۰ کیلومتره مربع ده. په اوس وخت کې پراګ تقریبا ۱،۲ میلیونه نفوس لری. پراګ هم د چېک جمهوریت ثقافتی او سیاسی مرکز دی. په پراګ کې د چېک جمهوریت تر ټولو لوی هوایی اډه پرته ده. د پراګ د ترافیک ترانسپورت ډیر عصری دی.
تاریخ
پراګ په نهم پېړۍ کې د چېکی پرنس بوږیوی لخوا تاسیس شو. په ۹۷۳ کال کې په پراګ کې د اسقف مذهبی مقر جوړ شو. په ۱۲۵۷ کال کې پاچا پښیمیسل اوتاکار دوهم ( Přemysl Otakar II) د پراګ ښار پراخ وکړ. په ۱۴ پېړۍ کې د کارل ۴ د حکومت په دوره کې پراګ د مقدس روم دامپراتوری پایتخت شو.کارل ۴ د پراګ پایتخت پراخ کړ او په ښار کې یی ډیر ښایسته یادګارونه جوړ کړ. د کارل پل، د کارل پوهنتون او د مقدس د ویټ کلیسا تر ټولو مشهور د پراګ يادګارونه دی. په ۱۳۴۴ کې په پراګ کې د لوی اسقف مقر تاسیس شو. په دی وخت کې د مقدس د ویټ کلیسا جوړول پېل شو. د کارل ۴ تر وفات وروسته زوی یی واتسلاف ۴ ( Václav IV )د چېک پاچا شو. واتسلاف ۴ ډیر نالایق پاچا وو. واتسلاف یوازې ښکاری او پېغلې خوښ کړ. په دی وخت کې یو کشیش چې نوم یی يان هوس ( Jan Hus ) وو په پراګ کې په یوه کلیسا کې د کاتولیک د روحانیونو انتقاد وکړ. یان هوس خلکو ته وویل چې د کاتولیک روحانیونه او چېکی اشرافیان د خدای د دستورونو په مطابق ژوند نه کوی او دغه روحانونو پر خلکو ظلمنه کوی. پاپ او روحانیونه یان هوس د روحانیونو ټولنې ته دعوت وکړ. کله چې یان هوس ټولنې ته ورسېدل نو روحانیونو یی ونیول. د یان هوس تر نیولو وروسته د کاتولیک روحانیونو وویل چی یان هوس کافر دی.
په ۱۴۱۵ کال کې یان هوس د اور په وسطه وژل شو. یان هوس تر وفات وروسته د چېک په پاچایی کې لوی قیام پېل شو. په ۱۴۲۰ کال کې صلیبی اردو پر پراګ برید وکړ مګر قیامکوونکی د چیک پاچایی د بیلو بیلو سیمو پراګ ته راغلل او صلیبی اردو د قیامکوونکی لخوا ماته وخورله.
نوې زمانه
په ۱۵۲۶ کال کې د چېک هېواد د هبزبورګ پاچا ( Habsburg ) لاس ته راوړل. په ۱۵۸۳ کال کې د هبزبورګ امپراتور رودولف ۲ ( Rudolf II) ( ۱۵۲۲-۱۶۱۲ ) په پراګ کې خپل مقر جوړ کړ. رودولف ۲ هنر او علم ډیر خوښ کړ. هنرمندان او پوهان د نړی د بیلو بیلو سیمو پراګ ته راتلل. په دی وخت کې پراګ د اروپا ثقافتی او علمی مرکز وو. په ۱۶۱۸ کال کې ددېرش کالو جګړه ( ۱۶۱۸-۱۶۴۸ ) پیل شوه. په ۱۶۴۸ کال کې د سویدن اردو پراګ ته ورسیدل او د هبزبورګ قیمتی ټولونه غلا وکړ.
چکوسلواکیا
په ۱۹۱۸ کال کې تر نړی جګړه وروسته د چکوسلواکیا جمهوریت تاسیس شو او پراګ پایتخت یی شو. د چکوسلواکیا لمړی ولسمشر توماس ګاریک ماساریک ( Tomáš Garrigue Masaryk ) وو چې د پراګ په کلا کې د ولسمشر اداره یی جوړ کړه. په ۱۹۳۹ کال کې نازی پوځ پراګ ونیول او پراګ د نازی پروټیکتور مقر شو. په دی وخت کې نازی د چېک پر خلکو ډېر ظلمنه کول. په ۱۹۴۵ کال کې شوروی پوځ پراک ته ورسېدل او پراګ د شوروی پوځ لخوا خپلواک شو. جګړه وروسته پراګ د چکوسلواک سوسیلیستی جمهوریت پایتخت شو.
د چېک جمهوریت پایتخت
پراګ د چېک د ولسمشر او حکومت مقر دی. د ولسمشر اداره د پراګ په کلا کې پروت دی. د مشرانو جرګه ( د سنات جرګه ) او پارلمان د پراک په مرکز کې پروت دی. په پراګ کې هم مهم وزارتونه، علی عدالت او د عسکرو اعلی قوماندانی پروت دی.
د پراګ لېږدونه ( ترافیک ترانسپورت )
د پراګ لېږدونه ډیر عصری ده. په پراګ کې د چېک تر ټولو لوی او عصری د نړیوال هوایی میدان پروت دی چې د روزینې ( Ruzyně) په نوم یادېږی. دغه هوایی میدان دوه ټیرمنالونه لری. میترو ( د ځمکې لاندی ښاری ریل ) د پراګ تر ټولو مشهور د ترافیک ترانسپورت دی. هره ورځ په ميترو کې تقریبا یو میلیونه مسافران سپرېږی. میترو درې خطونه او 57 تمځایونه لری. په پراګ کې هم د سرویس او ترام عصری لیږدونه شته. هر مسافر باید ټکټ رانسی. په اوس وخت کې د ټکټ قیمت د یو سفر لپاره ۲۶ کورونونه دی ( تقریبا ۲ ډالرونه ). مسافر کولای سی دغه ټکټ د ورځپانې په مغازه کې یا په سرویس کې رانسی. په پراګ کې پرته له سرویس، ټرام او ميترو نه مسافر په ټکسی کې سپرېدلای سی. د ټکسی تمځایونه د ښار په مرکز کې ، په هوایی میدان کې او داورګاډی په تمځایونه کې پراته دی. مګر په ټکسی کې عموما ډېر خلک نه سپرېږی ځکه د ټکسی کرایه ډېر زیاته ده.
