د "اوزون" د بڼو تر مېنځ توپير
و r2.7.1) (روباټ زیاتول: ckb:ئۆزۆن |
و روباټ بدلول: fa:اوزون (مولکول)←fa:ازن |
||
| ۳۲ کرښه: | ۳۲ کرښه: | ||
[[et:Osoon]] |
[[et:Osoon]] |
||
[[eu:Ozono]] |
[[eu:Ozono]] |
||
[[fa: |
[[fa:اوزون (مولکول)]] |
||
[[fi:Otsoni]] |
[[fi:Otsoni]] |
||
[[fr:Ozone]] |
[[fr:Ozone]] |
||
د ۰۷:۲۶, ۳۰ جنوري ۲۰۱۳ بڼه
د اوزون (په انګرېزي:Ozone) لايه د آکسيجن د عنصر يو شکل دی. سربېره پر دې چې اکسيجن په اتومي او ماليکيولي بڼه شتون لري، د درې اتومي ماليکيول په شکل هم موجود وي او هغه د اوزون O3 په نوم يادېږي. کله چې د برېښنا جريان د اکسيجن او يا هوا په منځ کې تېرېږي، ځانګړی بوی لري، چې علت يې د همدغه اوزون توليدېدل دي. اوزون په عادي شرايطو کې يو ګاز دی او د اکسيجن سره يې د ډېرو زياتو سړولو په نتيجه کې توپير کېدای شي. اوزون په -۱۱،۱۹ درجو د اوبو په څېر مايع باندې بدلېږي. په اوبو کې د اوزون د حل کېدو کچه د اکسيجن په پرتله ډېره زياته ده. ۱۰۰ حجمه اوبه د سانتي ګراد په صفر درجه کې د اوزون ۴۹ حجم په خپل ځان کې حل کولای شي. د اوزون اتومي وزن ۱۵،۹۹۹۴ او ماليکيولي وزن يې ۴۷،۹۹۸۲ دی. د اوزون ماليکيول د اکسيجن د ۳ اتومونو څخه ترکيب شوی دی. اوزون د سټراټوسفير په منځ کې د ۳۰ - ۸۰ ميلو (۴۸،۲۷ - ۱۲۸،۸۷۴ کيلومتر) واټن په پوله کې د ځمکې د مخ څخه پورته شتون لري او نژدې ۲۰ ميله (۳۲،۱۸ کيلومتر) پنډوالی لري. اوزون د ځمکې مخ د انفرارېډ وړانګو د زيان رسوونکو اغېزو څخه ژغوري.