د "هرات" د بڼو تر مېنځ توپير

Content deleted Content added

Inline

د ۱۱:۲۱, ۷ اکتوبر ۲۰۱۲ بڼه

هرات

هېواد	افغانستان
ولایت	د هرات ولايت
د اوسېدونکي شمیر	۳۹۷،۴۵۶
د بحر له سطحې لوړوالي	۹۲۰ متره
دین	اسلام

هرات د افغانستان دریم لوی ښار دي چې د افغانستان په شمال لویدیځ کې پروت دي. دغه ښار تقریبًا ۳۹۷،۴۵۶ نفوس لري او د هرات د ولایت مرکز دي. د هرات په ښار کې د هري مشهور سیند بهیږي.

تاریخ

لرغونې زمانه

د هرات سیمه د ۵۵۰ کال عیسوي سنی مخکې تر ۳۳۰ کال پورې د هخامنسیانو د حکمرانانو په لاس کې وه. د هخامنشیانو حکمران کوروش ۲ هرات ته د هرایوا نوم ورکړ. د هرایوا ولایت د هري ( په لرغونې پارسي کې هریا ) د سیند په اساسی نومول شوی دی چې په لرغونې پارسي کې طلایی اوبو یا زرینو اوبو معني لري. په ۳۳۰ کال عیسوي سنی مخکې کې ستر سکندر د هخامنشیانو وروستی حکمران ته ماته ورکړه او د هرات په سیمې کې یی نوي ښار جوړ کړ چې د آرتاکوآنا (Artacoana- Ἀρτακόανα) په نوم یادېده. د اسکندر تر وفات وروسته د سېلوکوس نیکاتور نوي حکمران شو. په ۳۰۵ کال عیسوي سنی مخکې کې سېلوکوس نیکاتور پر پنجاب برید وکړ مګر پوځ یی ماته وخوړله او هرات د هندوستانی راجا (پاچا) چندر گپت لاس ته ورغۍ. په ۱۶۷ کال عیسوي سنی مخکې هرات اشکانیانو حکمرانانو لاس ته ورغۍ. د ۲۲۶ کال څخه تر ۶۵۲ هرات د ساسانیانو حکمرانان په لاس کې وو. د ساسانیانو حکمرانان هرات ته د هارېو نوم ودکړل. په ۷ پېړۍ کې عربي پوځ افغانستان ته ورسېده او اسلام یی پراخه کړه.

اسلام

د ۶۵۰ کال څخه تر ۱۲۲۱ کال پورې هرات د لوي خراسان د حکمرانانو په لاس کې وو. په ۱۲۲۱ کال کې د چنګز خان پوځ افغانستان ته ورسېده او هرات د چنګېز خان په امر خراب شو. په ۱۳۸۰ کال کې هرات د تیمور لنګ لاس ته ورغۍ او هرات د کرتیان کورنۍ مرکز شو. په ۱۵۰۷ کال کې هرات د ازبکانو لخوا ونیول شو. په دې وخت کې صفوي امپراطور شاه اسماعیل پر ازبکانو برید وکړ او په ۱۵۱۰ کال کې هرات د صفوی پوځ لخوا ونیول شو. د ۱۷۲۵ کال څخه تر ۱۷۳۶ کال پورې هرات د هوتکی کورنۍ په لاس کې وو. په ۱۷۴۷ کال کې احمد شاه بابا هرات لاس ته راوړ.

۲۰ پېړۍ

په ۶۰ کلونو کې په هرات کې د امریکایی انجنیرانو لخوا هوایی ډګر جوړ شو. دغه هوایی ډګر د ۱۹۷۹ کال ځخه تر ۱۹۸۹ کال پورې د شوروي پوځ په لاس کې وو. تر جګړې وروسته اسماعیل خان د هرات والي شو. په ۱۹۹۵ کال کې طالبان هرات ته ورسېدل. په ۲۰۰۱ کال کې د هرات جګړه پېل شوه او هرات د امریکایی پوځ، د شمال د اتحادیی او د ایران د سپاه پاسداران انقلاب په ګډ عملیات سره د طالبانو ځخه آزاد کړل شو.

@@ ۴ کرښه: / ۴ کرښه: @@
 |-
 |- id=infObrazek
-| style="text-align:center;" colspan="2"|[[File:Herat-June 2011.jpg|250px]]<br />[[File:Herat 6913a.jpg|250px]]
+| style="text-align:center;" colspan="2"|[[دوتنه:Herat-June 2011.jpg|250px]]<br />[[دوتنه:Herat 6913a.jpg|250px]]
 |-
 ! align="right" valign="top" |هېواد
-|[[File:Flag of Afghanistan.svg|20px]] [[افغانستان]]
+|[[دوتنه:Flag of Afghanistan.svg|20px]] [[افغانستان]]
 |-
 ! align="right" valign="top" |ولایت
@@ ۲۴ کرښه: / ۲۴ کرښه: @@
 '''هرات''' د [[افغانستان]] دریم لوی ښار دي چې د [[افغانستان]] په شمال لویدیځ کې پروت دي. دغه ښار تقریبًا ۳۹۷،۴۵۶ نفوس لري او د هرات د ولایت مرکز دي. د هرات په ښار کې د هري مشهور سیند بهیږي.
-==تاریخ==
+== تاریخ ==
-===لرغونې زمانه===
+=== لرغونې زمانه ===
 د هرات سیمه د ۵۵۰ کال عیسوي سنی مخکې تر ۳۳۰ کال پورې [[د هخامنشیانو واکمني|د هخامنسیانو]] د حکمرانانو په لاس کې وه. [[د هخامنشیانو واکمني|د هخامنشیانو]] حکمران [[کوروش ۲]] هرات ته د ''هرایوا'' نوم ورکړ. د ''هرایوا'' ولایت د هري ( په [[لرغونې پاړسي|لرغونې پارسي]] کې ''هریا'' ) د سیند په اساسی نومول شوی دی چې په [[لرغونې پاړسي|لرغونې پارسي]] کې طلایی اوبو یا زرینو اوبو معني لري. په ۳۳۰ کال عیسوي سنی مخکې کې ستر سکندر د هخامنشیانو وروستی حکمران ته ماته ورکړه او د هرات په سیمې کې یی نوي ښار جوړ کړ چې د آرتاکوآنا (Artacoana- Ἀρτακόανα) په نوم یادېده. د اسکندر تر وفات وروسته د سېلوکوس نیکاتور نوي حکمران شو. په ۳۰۵ کال عیسوي سنی مخکې کې سېلوکوس نیکاتور پر پنجاب برید وکړ مګر پوځ یی ماته وخوړله او هرات د [[هندوستان|هندوستانی]] راجا (پاچا) چندر گپت لاس ته ورغۍ. په ۱۶۷ کال عیسوي سنی مخکې هرات اشکانیانو حکمرانانو لاس ته ورغۍ. د ۲۲۶ کال څخه تر ۶۵۲ هرات [[د ساسانیانو واکمني|د ساسانیانو]] حکمرانان په لاس کې وو. [[د ساسانیانو واکمني|د ساسانیانو]] حکمرانان هرات ته د هارېو نوم ودکړل.
 په ۷ پېړۍ کې عربي پوځ [[افغانستان]] ته ورسېده او اسلام یی پراخه کړه.
-===اسلام===
+=== اسلام ===
 د ۶۵۰ کال څخه تر ۱۲۲۱ کال پورې هرات د لوي [[خراسان]] د حکمرانانو په لاس کې وو. په ۱۲۲۱ کال کې د چنګز خان پوځ [[افغانستان]] ته ورسېده او هرات د [[چنګېز خان]] په امر خراب شو. په ۱۳۸۰ کال کې هرات د [[ګوډ تېمور|تیمور لنګ]] لاس ته ورغۍ او هرات د کرتیان کورنۍ مرکز شو. په ۱۵۰۷ کال کې هرات د [[ازبکان|ازبکانو]] لخوا ونیول شو. په دې وخت کې صفوي امپراطور شاه اسماعیل پر [[ازبکان|ازبکانو]] برید وکړ او په ۱۵۱۰ کال کې هرات د صفوی پوځ لخوا ونیول شو. د ۱۷۲۵ کال څخه تر ۱۷۳۶ کال پورې هرات د هوتکی کورنۍ په لاس کې وو. په ۱۷۴۷ کال کې [[احمد شاه بابا]] هرات لاس ته راوړ.
-===۲۰ پېړۍ===
+=== ۲۰ پېړۍ ===
 په ۶۰ کلونو کې په هرات کې د امریکایی انجنیرانو لخوا هوایی ډګر جوړ شو. دغه هوایی ډګر د ۱۹۷۹ کال ځخه تر ۱۹۸۹ کال پورې د شوروي پوځ په لاس کې وو. تر جګړې وروسته اسماعیل خان د هرات والي شو. په ۱۹۹۵ کال کې [[طالبان]] هرات ته ورسېدل.
-په ۲۰۰۱ کال کې د هرات جګړه پېل شوه او هرات د امریکایی پوځ، د شمال د اتحادیی او د ایران [[د سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ځواک|د سپاه پاسداران انقلاب]] په ګډ عملیات سره  د [[طالبان|طالبانو]] ځخه آزاد کړل شو.
+په ۲۰۰۱ کال کې د هرات جګړه پېل شوه او هرات د امریکایی پوځ، د شمال د اتحادیی او د ایران [[د سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ځواک|د سپاه پاسداران انقلاب]] په ګډ عملیات سره د [[طالبان|طالبانو]] ځخه آزاد کړل شو.
 [[وېشنيزه:د افغانستان ښارونه]]
 [[وېشنيزه:هرات]]
-[[ar:هرات]]
+[[ar:هراة]]
 [[ast:Herat (ciudá)]]
 [[az:Herat]]