پاړسي ژبه

پاړسي
,
ژبې کورنۍ	Indo-European هندو-آريايي آريانۍ لوېديځه آريانۍ سوېل لوېديځه ژبه پاړسي
ليکدود	Perso-Arabic script, Cyrillic
رسمي حالت
سمونوال	Academy of Persian Language and Literature, Academy of Sciences of Afghanistan
د ژبې کوډونه
آيسو ۶۳۹-۱	fa
آيسو ۶۳۹-۲	per (B) fas (T)
آيسو ۶۳۹-۳	په بېلابېلو وختونو کې: fas – Persian prs – Eastern Persian pes – Western Persian tgk – تاجکی aiq – ایماق bhh – Bukharic drw – Darwazi haz – هزارهګی jpr – Dzhidi phv – پهلوانی

دري چې د پارسي ، پاړسي، هزاره ګي يا دېګاني (په پاړسي: فارسي) په نومونو هم يادېږي د څو ګړدودونو په درلودو ېې ځانته څو نومان ترلاسه کړيدي ، خو معياري ژبه ېې د فارسي په نوم ثبت ده . دغه ژبه د هندواروپايي ژبو په کتار کې يوه پراخه د افغانستان لوېديځ لور ته د ايران ژبه ده . ددې ژبې پراخېدل د مُغلو له پير سره پيل شوه ، د زېږېدو ځای ېې ماروالنهر ياد شوی چې د نن ورځې د اوزبکستان د سوېل لوېديځې سيمې بخارا ياده شوې چې د همدې ژبې ځينو مؤرخينو هم يادونه کړېده چې يو ېې هم غلام محمد غبار دی ، همدارنګه د دري ګړدود په جوړولوکې ېې د لرغونو سيمه ييزو ژبو لکه اسکای ، تخاري، سغدي، پارتي او هم پهلوي اغېزې ښودلي دي . . . او تر هند پورې ېې پولې وغځولې . ژبه په دوو هېوادو ، ايران او تاجکستان کې د ملي او رسمي ژبې په حيث پېژندل کېږي او د همدې ژبې ګړدود د دري په نوم په افغانستان کې د دوهمې رسمي ژبې په توګه په کال ۱۹۶۴م ز کې ونومول شوه. په افغانستان کې د وروستنيو سرشمېرنو اټکل چې په کال ۱۹۹۹ز کې شوی و له مخې ېې د دري ژبې ويونکي په ټول افغانستان کې شاوخوا12.4 ميليونه وګړي ياد کړي دي .

سرچينې

‎