منځپانگې ته ورتلل

هېوادونو له مخې نړيوال ميراث ځايونه

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا
د هېواد له مخې د نړۍ میراث ځایونه د جنوري ۲۰۲۴ پورې

د ۲۰۲۴ کال جولای مياشتې پورې، په ټولیزه توګه ۱,۲۲۳ نړیوال میراث ځایونه يا کلتوري لرغونځايونه په ۱۶۸ هېوادونو کې ثبت شوي دي، چې له دې څخه ۹۵۲ کلتوري، ۲۳۱ طبیعي ځايونه او ۴۰ مشترکه(طبيعي کلتوري) ميراث ځايونه دي. [۱] د ميراث ځايونو نړيوالې کمېټې لخوا هېوادوه په پنځو جغرافيايي سیمو : افریقا ، عربي هېوادونه ، آسیا او آرام سمندر ، اروپا او شمالي امریکا ، او لاتینې امریکا او کیریبین وېشل شوي دي. د ۶۰ غوره شویو سیمو په لرلو سره اېټالیا د نړيوالو ميراث ځايونو په کته ګورۍ کې لومړی مقام لري، ورپسې چین د ۵۹ لرغونځايونو، او جرمني د ۵۴ ميراث ځايونو په لرلو سره دوهم او درېيم مقام لري. [۲]

د نړیوال میراث کنوانسیون د ۱۹۶ هېوادونو له ډلې، ۲۸ هېوادوه د نړیوال میراثځايونو په نوملړ کې په لیست کې هیڅ ملکیت نلري چې عبارت له: بهاماس ، بوتان ، برونای ، برونډي ، کوموروس ، د کوک ټاپوګان ، جیبوتي ، استوایی ګیني ، ایسواتیني ، ګریناډا ، ګیانا, کویټ, لایبریا ، مالدیف ، موناکو ، ناورو ، نیو ، سینټ وینسنټ او ګریناډینز ، سموا ، ساو تومی او پرینسپی ، سیرالیون ، سومالیا ، سویلي سوډان ، تیمور لیسټ ، ټونگا ، ټرینیډاډ او توباګو ،او تووالو څخه دي .

یوازې د ملګرو ملتونو یو غړی هېواد ، لیختن اشټاین ، د نړیوال میراث کنوانسیون نه دی تصویب کړی.

نړيوال ميراث ځايونو لرونکو هېوادونو نوملړ

[سمول]
هېواد کلتوري ځايونه طبيعي ځايونه طبيعي او کلتوري ځايونه ټول ځايونه مشترک ځايونه[۳] يونسکو سيمه[۴]
افغانستان افغانستان ۲ ۲ آسیا او آرام سمندر
البانيا البانيا ۲ ۱[يادښت ۱] ۱[يادښت ۲] ۴ ۲ اروپا او شمالي امریکا
الجزاير الجزاير ۶ ۱ ۷ عربي هېوادونه
اندورا اندورا ۱ ۱ اروپا او شمالي امریکا
انګولا انګولا ۱ ۱ افريقا
انتيګوا او بربودا انتيګوا او بربودا ۱ ۱ لاتینه امریکا او کارابین
ارجنټاين ارجنټاين ۷[يادښت ۳][يادښت ۴][يادښت ۵] ۵ ۱۲ ۳ لاتینه امریکا او کارابین
ارمنستان ارمنستان ۳ ۳ اروپا او شمالي امریکا
آسټراليا استراليا ۴ ۱۲ ۴ ۲۰ آسیا او آرام سمندر
اتريش اتريش ۱۱[يادښت ۶][يادښت ۷][يادښت ۸] ۱[يادښت ۱] ۱۲ ۵ اروپا او شمالي امریکا
آذربايجان ازربايجان ۴ ۱ ۵ ۱ اروپا او شمالي امریکا
بحرين بحرين ۳ ۳ عربي هېوادونه
بنګله دېش بنګله دېش ۲ ۱ ۳ آسیا او آرام سمندر
باربادوس باربادوس ۱ ۱ لاتینه امریکا او کارابین
بېلاروس بېلاروس ۳[يادښت ۹] ۱[يادښت ۱۰] ۴ ۲ اروپا او شمالي امریکا
بلجیم بلجيم ۱۵[يادښت ۱۱][يادښت ۴] ۱[يادښت ۱] ۱۶ ۶ اروپا او شمالي امریکا
بېليز بېليز ۱ ۱ لاتینه امریکا او کارابین
بېنين بېنين ۲ ۱[يادښت ۱۲] ۳ ۲ افريقا
بوليويا بوليويا ۶[يادښت ۵] ۱ ۷ ۱ لاتینه امریکا او کارابین
بوسنيا او هيرزيګووينا بوسنيا او هرزه ګوينيا ۳[يادښت ۱۳] ۲[يادښت ۱] ۵ ۲ اروپا او شمالي امریکا
بوتسوانا بوتسوانا ۱ ۱ ۲ افريقا
برازيل برازيل ۱۵[يادښت ۳] ۸ ۱ ۲۴ ۱ لاتینه امریکا او کارابین
بلغاریا بلغاريا ۷ ۳[يادښت ۱] ۱۰ ۱ اروپا او شمالي امریکا
بورکينافاسو بورکينا فاسو ۳ ۱[يادښت ۱۲] ۴ ۱ افريقا
کمبوديا کمبوديا ۴ ۴ آسیا او آرام سمندر
کېمرون کامېرون ۲[يادښت ۱۴] ۲ ۱ افريقا
کاناډا کاناډا ۱۰ ۱۱[يادښت ۱۵] ۱ ۲۲ ۲ اروپا او شمالي امریکا
کيپ ورډ کيپ وردي ۱ ۱ افريقا
مرکزي افريقا جمهوريت مرکزي افريقا جمهوريت ۲[يادښت ۱۴] ۲ ۱ افريقا
چاد چاد ۱ ۱ ۲ افريقا
چيلي چيلي ۷[يادښت ۵] ۷ ۱ لاتینه امریکا او کارابین
چين چين ۴۰[يادښت ۱۶] ۱۵ ۴ ۵۹ ۱ آسیا او آرام سمندر
کولمبيا کولمبيا ۶[يادښت ۵] ۲ ۱ ۹ ۱ لاتینه امریکا او کارابین
کوسټاريکا کوستاريکا ۱ ۳[يادښت ۱۷] ۴ ۱ لاتینه امریکا او کارابین
عاج ساحل عاج ساحل ۲ ۳[يادښت ۱۸] ۵ ۱ افريقا
کرواسيا کرواسيا ۸[يادښت ۱۳] ۲[يادښت ۱] ۱۰ ۳ اروپا او شمالي امریکا
کيوبا کيوبا ۷ ۲ ۹ لاتینه امریکا او کارابین
قبرس قبرس ۳ ۳ اروپا او شمالي امریکا
چېک جمهوريت چېک جمهوريت ۱۶[يادښت ۱۹] ۱[يادښت ۱] ۱۷ ۳ اروپا او شمالي امریکا
د کانګو ديموکراتيک جمهوريت کانګو ديموکراتيک جمهوريت ۵ ۵ افريقا
ډېنمارک ډېنمارک ۸ ۳ ۱۱ ۲ اروپا او شمالي امریکا
دومنيکا دومينيکا ۱ ۱ لاتینه امریکا او کارابین
دومنيکا جمهوريت دومينيکا جمهوريت ۱ ۱ لاتینه امریکا او کارابین
اېکوادور اېکوادور ۳[يادښت ۵] ۲ ۵ ۱ لاتینه امریکا او کارابین
مصر مصر ۶ ۱ ۷ عربي هېوادونه
اېلسلوادور اېلسلوادور ۱ ۱ لاتینه امریکا او کارابین
اېريتريا اېريتريا ۱ ۱ افريقا
اېستونيا اېستونيا ۲[يادښت ۹] ۲ ۱ اروپا او شمالي امریکا
اېتوپيا اېتوپيا ۱۰ ۲ ۱۲ افريقا
فيجي فيجي ۱ ۱ آسیا او آرام سمندر
فينلينډ فينلينډ ۶[يادښت ۹] ۱[يادښت ۲۰] ۷ ۲ اروپا او شمالي امریکا
فرانسه فرانسه ۴۴[يادښت ۱۱][يادښت ۴][يادښت ۷][يادښت ۲۱] ۷[يادښت ۱][يادښت ۲۲][يادښت ۲۳][يادښت ۲۴] ۲[يادښت ۲۵] ۵۳ ۷ اروپا او شمالي امریکا
ګابون ګابون ۱ ۱ ۲ افريقا
ګامبيا ګامبيا ۲[يادښت ۲۶] ۲ ۱ افريقا
ګرجستان ګورجستان ۳ ۱ ۴ اروپا او شمالي امریکا
جرمني جرمني ۵۱[يادښت ۲۷][يادښت ۲۸][يادښت ۲۹]
[يادښت ۴][يادښت ۷][يادښت ۱۹][يادښت ۸]
۳[يادښت ۱][يادښت ۳۰] ۵۴ ۱۱ اروپا او شمالي امریکا
ګانا ګانا ۲ ۲ افريقا
يونان يونان ۱۷ ۲ ۱۹ اروپا او شمالي امریکا
ګواتيمالا ګواتېمالا ۳ ۱ ۴ لاتینه امریکا او کارابین
ګينه ګينه ۱[يادښت ۱۸] ۱ ۱ افريقا
هايتي هايتي ۱ ۱ لاتینه امریکا او کارابین
هندوراس هاندوراس ۱ ۱ ۲ لاتینه امریکا او کارابین
هنګري هنګري ۷[يادښت ۶] ۱[يادښت ۳۱] ۸ ۲ اروپا او شمالي امریکا
آيسلينډ آيسلينډ ۱ ۲ ۳ اروپا او شمالي امریکا
هند هند ۳۵[يادښت ۴] ۷ ۱ ۴۳ ۱ آسیا او آرام سمندر
اندونېزيا اندونېزيا ۶ ۴ ۱۰ آسیا او آرام سمندر
ايران ايران ۲۶ ۲ ۲۸ ۱ آسیا او آرام سمندر
عراق عراق ۵ ۱ ۶ عربي هېوادونه
آيرلينډ آيرلينډ ۲ ۲ اروپا او شمالي امریکا
اسرائيل اسرائيل ۹ ۹ اروپا او شمالي امریکا
اېټاليا اېټاليا ۵۴[يادښت ۳۲][يادښت ۳۳][يادښت ۷] ۶[يادښت ۱][يادښت ۳۴] ۶۰ ۷ اروپا او شمالي امریکا
جمايکا جمايکا ۱ ۱ لاتینه امریکا او کارابین
جاپان جاپان ۲۱[يادښت ۴] ۵ ۲۶ ۱ آسیا او آرام سمندر
يروشليم (د اوردن له خوا وړانديز شوی) ۱ ۱ عربي هېوادونه[يادښت ۳۵][۵][۶]
اردن اوردن ۶ ۱ ۷ عربي هېوادونه
قزاقستان کزاخستان ۳[يادښت ۱۶] ۳[يادښت ۳۶] ۶ ۳ آسیا او آرام سمندر
کېنيا کېنيا ۵ ۳ ۸ افريقا
کيريباتي کيريباتي ۱ ۱ آسیا او آرام سمندر
قرغزستان کرغزستان ۲[يادښت ۱۶] ۱[يادښت ۳۶] ۳ ۲ آسیا او آرام سمندر
لاوس لاوس ۳ ۳ آسیا او آرام سمندر
لاتويا لاتويا ۳[يادښت ۹] ۳ ۱ اروپا او شمالي امریکا
لبنان لېبنان ۶ ۶ عربي هېوادونه
لېسوتو لېسوتو ۱[يادښت ۳۷] ۱ ۱ افريقا
لېبيا ليبيا ۵ ۵ عربي هېوادونه
ليتوانيا ليتوانيا ۵[يادښت ۹][يادښت ۳۸] ۵ ۲ اروپا او شمالي امریکا
لوګزامبورګ لوګزامبورګ ۱ ۱ اروپا او شمالي امریکا
مادغاسکر مادغاسکر ۱ ۲ ۳ افريقا
مالاوي مالاوي ۱ ۱ ۲ افريقا
مالېزيا مالېزيا ۳ ۲ ۵ آسیا او آرام سمندر
مالي مالي ۳ ۱ ۴ افريقا
مالټا مالتا ۳ ۳ اروپا او شمالي امریکا
مارشال ټاپوګان مارشال ټاپوګان ۱ ۱ آسیا او آرام سمندر
موريتانيا موريتانيا ۱ ۱ ۲ عربي هېوادونه
ماوريتوس ماوريتوس ۲ ۲ افريقا
مکسيکو مکسيکو ۲۷ ۶ ۲ ۳۵ لاتینه امریکا او کارابین
مولدووا مولدووا ۱[يادښت ۹] ۱ ۱ اروپا او شمالي امریکا
ميکرونزي فدرالي ايالات مايکرونېزيا ۱ ۱ آسیا او آرام سمندر
مغولستان منګوليا ۴ ۲[يادښت ۳۹] ۶ ۲ آسیا او آرام سمندر
مانتېنېګرو مونتېنېګرو ۳ ۱ ۴ ۲ اروپا او شمالي امریکا
مراکش مراکش ۹ ۹ عربي هېوادونه
موزامبيک موزامبيک ۱ ۱ افريقا
ميانمار ميانمار ۲ ۲ آسیا او آرام سمندر
ناميبيا نميبيا ۱ ۱ ۲ افريقا
نيپال نيپال ۲[يادښت ۴۰] ۲ ۴ آسیا او آرام سمندر
هالنډ هالينډ ۱۲ ۱[يادښت ۳۰] ۱۳ ۳ اروپا او شمالي امریکا
نيوزيلينډ نيوزيلينډ ۲ ۱ ۳ آسیا او آرام سمندر
نيکاراګوای نيکاراګوای ۲ ۲ لاتینه امریکا او کارابین
نايجېر نايجېر ۱ ۲[يادښت ۱۲] ۳ ۱ افريقا
نايجېريا نايجېريا ۲ ۲ افريقا
شمالي کوريا شمالي کوريا ۲ ۲ آسیا او آرام سمندر
شمالي مقدونیه شمالي مکدونيا ۱[يادښت ۱] ۱[يادښت ۲] ۲ ۲ اروپا او شمالي امریکا
ناروې ناروې ۷[يادښت ۹] ۱ ۸ ۱ اروپا او شمالي امریکا
عمان عمان ۵ [يادښت ۴۱] ۵ عربي هېوادونه
پاکستان پاکستان ۶ ۶ آسیا او آرام سمندر
پالايو پالايو ۱ ۱ آسیا او آرام سمندر
فلسطين فلسطين ۵ ۵ عربي هېوادونه
پاناما پاناما ۲ ۳[يادښت ۱۷] ۵ ۱ لاتینه امریکا او کارابین
نوې پاپواګينه پاپو نيو ګېنيا ۱ ۱ آسیا او آرام سمندر
پاراګوای پاراګوای ۱ ۱ لاتینه امریکا او کارابین
پيرو پېرو ۹[يادښت ۵] ۲ ۲ ۱۳ ۱ لاتینه امریکا او کارابین
پېليپين پيليپين ۳ ۳ ۶ آسیا او آرام سمندر
پولنډ پولينډ ۱۵[يادښت ۴۲][يادښت ۲۸] ۲[يادښت ۱][يادښت ۱۰] ۱۷ ۴ اروپا او شمالي امریکا
پرتګال پورتګال ۱۶[يادښت ۴۳] ۱ ۱۷ ۱ اروپا او شمالي امریکا
قطر قطر ۱ ۱ عربي هېوادونه
کانګو جمهوريت کانګو ۲[يادښت ۱۴] ۲ ۱ افريقا
رومانیا رومانيا ۹ ۲[يادښت ۱] ۱۱ ۱ اروپا او شمالي امریکا
روسيه روسيه ۲۱[يادښت ۹][يادښت ۳۸] ۱۱[يادښت ۳۹] ۳۲ ۴ اروپا او شمالي امریکا
رونډا روانډا ۱ ۱ ۲ افريقا
سينټ کيټس او ناويس سينټ کيټس او نېويس ۱ ۱ لاتینه امریکا او کارابین
سينټ لوسيا سينټ لوسيا ۱ ۱ لاتینه امریکا او کارابین
سان مارينو سان مارينو ۱ ۱ اروپا او شمالي امریکا
سعودي عربستان سعودي عربستان ۷ ۱ ۸ عربي هېوادونه
سېنېګال سېنېګال ۵[يادښت ۲۶] ۲ ۷ ۱ افريقا
سربيا سربيا ۵[يادښت ۱۳] ۵ ۱ اروپا او شمالي امریکا
سيشل سيشل ۲ ۲ افريقا
سنګاپور سينګاپور ۱ ۱ آسیا او آرام سمندر
سلواکيا سلوواکيا ۶[يادښت ۸] ۲[يادښت ۱][يادښت ۳۱] ۸ ۳ اروپا او شمالي امریکا
سلووانيا سلووېنيا ۳[يادښت ۴۴][يادښت ۷] ۲[يادښت ۱] ۵ ۳ اروپا او شمالي امریکا
سولومون ټاپوګان سلومون ټاپوګان ۱ ۱ آسیا او آرام سمندر
سوېلي افريقا سوېلي افريقا ۷ ۴ ۱[يادښت ۳۷] ۱۲ ۱ افريقا
سوېلي کوريا سوېلي کوريا ۱۴ ۲ ۱۶ آسیا او آرام سمندر
اسپانيا اسپانيا ۴۴[يادښت ۴۳][يادښت ۴۴] ۴[يادښت ۱] ۲[يادښت ۲۵] ۵۰ ۴ اروپا او شمالي امریکا
سريلانکا سريلانکا ۶ ۲ ۸ آسیا او آرام سمندر
سوډان سوډان ۲ ۱ ۳ عربي هېوادونه
سورينام سورينام ۲ ۱ ۳ لاتینه امریکا او کارابین
سويډن سوېډن ۱۳[يادښت ۹] ۱[يادښت ۲۰] ۱ ۱۵ ۲ اروپا او شمالي امریکا
سويټزرلينډ سويټزرلينډ ۹[يادښت ۳۳][يادښت ۴][يادښت ۷] ۴[يادښت ۱][يادښت ۳۴] ۱۳ ۵ اروپا او شمالي امریکا
سوريه سوريه ۶ ۶ عربي هېوادونه
تاجيکستان تاجيکيستان ۲ ۲ ۴ ۱ آسیا او آرام سمندر
تانزانيا تانزانيا ۳ ۳ ۱ ۷ افريقا
تايلنډ تايلينډ ۵ ۳ ۸ آسیا او آرام سمندر
توګو توګو ۱ ۱ ۱ افريقا
تونس تونس ۸ ۱ ۹ عربي هېوادونه
تورکيه تورکيه ۱۹ ۲ ۲۱ اروپا او شمالي امریکا
ترکمنستان تورکمنستان ۴ ۱ ۵ ۲ آسیا او آرام سمندر
يوګاندا يوګانډا ۱ ۲ ۳ افريقا
اوکراین اوکراين ۷[يادښت ۹][يادښت ۴۲] ۱[يادښت ۱] ۸ ۳ اروپا او شمالي امریکا
متحده عرب امارات متحده عرب امارات ۱ ۱ عربي هېوادونه
برېتانيا برېتانيا ۲۹[يادښت ۲۷] ۵ ۱ ۳۵ ۳ اروپا او شمالي امریکا
د امريکا متحده ايالات متحد ايالات ۱۳ ۱۲[يادښت ۱۵] ۱ ۲۶ ۳ اروپا او شمالي امریکا
يوراګوای يوروګوای ۳ ۳ لاتینه امریکا او کارابین
اوزبکستان اوزبکيستان ۵ ۲[يادښت ۳۶] ۷ ۳ آسیا او آرام سمندر
ونواتو وانواتو ۱ ۱ آسیا او آرام سمندر
واتيکان واتيکان ۲[يادښت ۳۲] ۲ ۱ اروپا او شمالي امریکا
وېنزوېلا وېنزوېلا ۲ ۱ ۳ لاتینه امریکا او کارابین
ويتنام ويتنام ۵ ۲ ۱ ۸ آسیا او آرام سمندر
يمن يمن ۴ ۱ ۵ عربي هېوادونه
زېمبيا زامبيا ۱[يادښت ۴۵] ۱ ۱ افريقا
زېمبابوې زيمبابوی ۳ ۲[يادښت ۴۵] ۵ ۱ افريقا
J,g ۹۵۲ ۲۳۱ ۴۰ ۱,۲۲۳ ۴۹ ۱۶۸ دولتونه

هېوادونه چې تر ۱۵ يا له هغې ډېر لرغونځايونه لري

[سمول]

دا عمومي کتنه د ۲۳ هېوادونو نوملړ راپه ګوته کوي چې ۱۵ يا ډېر نړیوال میراث ځایونه لري:

د سويډن نړيوالو ميراث ځايونو نوملړد سوېلي کوريا نړيوالو ميراث ځايونو نوملړد بلجيم نړيوالو ميراث ځايونو نوملړد پورتګال نړيوالو ميراث ځايونو نوملړد پولينډ نړيوالو ميراث ځايونو نوملړد چېک نړيوالو ميراث ځايونو نوملړد يونان نړيوالو ميراث ځايونو نوملړد استراليا نړيوالو ميراث ځايونو نوملړد تورکيې نړيوالو ميراث ځايونو نوملړد کاناډا نړيوالو ميراث ځايونو نوملړد برازيل نړيوالو ميراث ځايونو نوملړد امريکا متحده ايالاتو نړيوالو ميراث ځايونو نوملړد جاپان نړيوالو ميراث ځايونو نوملړد ايران نړيوالو ميراث ځايونو نوملړنړيوالو ميراث ځايونو نوملړ Russiaد بېتانيا نړيوالو ميراث ځايونو نوملړد مکسيکو نړيوالو ميراث ځايونو نوملړد هند نړيوالو ميراث ځايونو نوملړد اسپانيا نړيوالو ميراث ځايونو نوملړد فرانسې نړيوالو ميراث ځايونو نوملړد جر مني نړيوالو ميراث ځايونو نوملړد چين نړيوالو ميراث ځايونو نوملړد اېټاليا نړيوالو ميراث ځايونو نوملړ

یادښتونه

[سمول]
  1. "World Heritage List". UNESCO World Heritage Centre. بياځلي په ۱۷ September ۲۰۲۳.{{cite web}}: د سي‌اس۱ تېروتنې: نېټې (link)
  2. "World Heritage List Statistics". UNESCO World Heritage Centre. بياځلي په ۱۷ September ۲۰۲۳.{{cite web}}: د سي‌اس۱ تېروتنې: نېټې (link)
  3. "UNESCO World Heritage Centre – World Heritage List (transboundary)". UNESCO. بياځلي په ۳ July ۲۰۱۸.{{cite web}}: د سي‌اس۱ تېروتنې: نېټې (link)
  4. "World Heritage List (Order by: Region)". UNESCO World Heritage Centre. بياځلي په ۲۶ September ۲۰۲۳.{{cite web}}: د سي‌اس۱ تېروتنې: نېټې (link)
  5. "CLT-۸۲/CH/CONF.۰۱۵/۸ – Report of the ۱st Extraordinary Session of the Committee". UNESCO. بياځلي په ۲۳ October ۲۰۱۳.{{cite web}}: د سي‌اس۱ تېروتنې: نېټې (link)
  6. "CC-۸۱/CONF. ۰۰۸/۲ Rev. - Justification for inscription on the List of World Heritage in Danger, ۱۹۸۲: Report of the ۶th Session of the Committee". UNESCO. بياځلي په ۲۳ October ۲۰۱۳.{{cite web}}: د سي‌اس۱ تېروتنې: نېټې (link)

سرچينې

[سمول]