مارکیټي ارزښت

مارکیټي ارزښت، چې کله ناکله مارکیټ ‌کپ هم بلل کیږي، د عامه تبادله کیدونکي شرکت د ټولو برجسته عادي سهمونو مجموعي ارزښت ته ویل کیږي، چې د سهم‌ لرونکو له خوا ملکیت لري.

مارکیټي ارزښت د هر عادي سهم لرونکي بازار قیمت د ټولو برجسته سهمونو شمیر له ضرب سره برابر دی.

توضیح

مارکیټ ‌کپیتلایزیشن یا مارکیټي ارزښت کله ناکله د شرکتونو د اندازې د درجه بندي لپاره هم کارول کیږي. دا یوازې د شرکت د پانګې (equity) برخه اندازه کوي، نه د پور یا لیوریج کارولو تصمیم، چې د شرکت د مالي تمویل استراتیژي ټاکي. د یوه شرکت د اندازې جامع مقیاسEnterprise Value (EV)  ده، چې برجسته پور، غوره سهمونه او نور عوامل په کې شامليږي. د بیمې شرکتونو لپاره، یو ځانګړی ارزښت، چې Embedded Value (EV) بلل کیږي، کارول شوی دی.

مارکیټ‌ کپیتلایزیشن د سوداګریز بازارونو د نسبي اندازې درجه بندي لپاره هم کارول کیږي، ځکه چې دا د د هر سوداګریز بازار ټولو لیست شویو شرکتونو مجموعي ارزښت اندازه کوي. د سوداګریزو بازارونو یا اقتصادي سیمو ټولیز مارکیټ‌ کپ ممکن د نورو اقتصادي شاخصونو (لکه د Buffett شاخص) سره پرتله شي. د ټولو عامه تبادله کیدونکو شرکتونو تقریبي ټولیز مارکیټ‌ کپ دا و:

• 2023: 111 ټریلیون امریکايي ډالر
• 2024: 126 ټریلیون امریکايي ډالر
• فبروری 2025: 124 ټریلیون امریکايي ډالر

د نړیوال بازار د ارزښت تاریخي اټکلونه

له ۱۹۷۵ څخه تر ۲۰۲۰ کال پورې د ټولو عمومي معامله شوو شرکتونو د د مارکیټ ټولټال پانګوونه.

کال	د نړیوال بازار ارزښت		د لیست شوو شرکتونو لیکلړ
	(میلیون امریکايي ډالر)	(% کورنی ناخالص تولید)
1975	1,149,245	27.2	14,577
1980	2,525,736	29.6	17,273
1985	4,684,978	47.0	20,555
1990	9,519,107	50.8	23,732
1991	11,340,785	56.8	24,666
1992	10,819,256	50.2	24,947
1993	13,897,390	61.7	28,300
1994	14,639,924	60.9	30,290
1995	17,263,728	64.0	33,379
1996	19,806,691	72.3	35,617
1997	22,029,761	80.7	36,946
1998	24,555,201	89.6	37,928
1999	33,181,159	115.1	38,414
2000	30,925,434	101.1	39,892
2001	26,792,162	88.4	40,157
2002	22,802,792	72.7	38,894
2003	31,107,425	84.9	41,051
2004	36,540,980	89.2	38,724
2005	40,512,446	92.6	39,096
2006	50,074,966	106.1	43,104
2007	60,456,082	114.0	44,034
2008	32,418,516	56.2	43,949
2009	47,471,293	83.8	42,669
2010	54,259,518	87.3	43,427
2011	47,521,341	68.8	44,323
2012	54,503,237	78.4	43,772
2013	64,367,842	89.0	44,853
2014	67,177,254	90.3	45,743
2015	62,268,184	94.5	43,983
2016	65,117,714	97.1	43,806
2017	79,501,948	111.1	43,440
2018	68,893,044	91.9	43,554
2019	78,825,583	108.4	43,248
2020	93,686,226	134.7	49,839
2021	111,159,259	131.8	51,337
2022	93,688,922	106.2	47,926
2025	159,360,000	158.1	48,669

محاسبه

د مارکیټ ارزښت په دغه فورمول سره محاسبه کېږي: (MC = N × P ) چې په دې کې ( MC ) د مارکیټ ارزښت ښیي، ( N ) د ټولو عادي اسهامو ټولټال شمېر چې په ګردش کې ده او (P) د هر عادي سهم مارکیټي بیه ښیي.

د بیلګې په توګه، که یوه شرکت ۴ میلیونه عادي سهمونه ولري، او د هر سهم وروستی قیمت $۲۰ وي، نو د دې مارکیټ‌کپیتلایزیشن $۸۰ ملیونه کیږي. که وروستی قیمت $۲۱ ته پورته شي، نو مارکیټ‌کپ $۸۴ ملیونه ته رسیږي. که وروستی قیمت $۱۹ ته ښکته شي، نو مارکیټ‌کپ $۷۶ ملیونه ته کمېږي. دا له سوداګریزو نرخونو سره توپیر لري، چیرته چې د اخیستو قیمت، اوسط قیمت او د خرڅولو قیمت ممکن د معاملو د لګښتونو له امله توپیر ولري.

ټول برجسته سهمونه په ازاد بازار کې نه تبادله کیږي. هغه سهمونه چې په ازاد بازار کې تبادله کیږي، "فلوټ" بلل کیږي. دا عدد د N سره مساوي یا کم وي، ځکه چېN  کې هغه سهمونه هم شامل وي چې د تبادلې محدودیت لري. د "Free-Float Market Cap"  محاسبه یوازې د فلوټ شمېرې کاروي، چې معمولاً یو کوچنی عدد تولیدوي.

د مارکیټ کپ اصطلاحات

په دودیز ډول، شرکتونه د لوی ‌کپ، منځني کپ او کوچني ‌کپ په کټګوریو ویشل شوي وو. Mega-cap او Micro-cap اصطلاحات وروسته عام شول اوNano-cap  کله ناکله اوریدل کیږي. لوی ‌کپ شرکتونه د کوچني‌ کپ شرکتونو په پرتله ورو وده کوي. مختلف شاخصونه مختلف عددونه کاروي، او د دقیقو حدودو د ارزښتونو په اړه هیڅ رسمي تعریف یا بشپړه موافقه نشته. حدود ممکن د نومینال ډالرو پر ځای د سلنې له مخې تعریف شي. د نومینال ډالرو تعریفونه باید د لسیزو په اوږدو کې د انفلاسیون، نفوس بدلون او د بازار ټولیز ارزښت له امله تعدیل شي. د مارکیټ ‌کپ ارزښتونه ممکن د هیوادونو ترمنځ توپیر ولري (د بېلګې په توګه، په ۱۹۵۰ کال کې ۱ میلیارد ډالر یو ډېر ستر مارکیټ کپ و، خو اوس دومره لوړ نه ده) او د مارکیټ کپ له یوه تر بل هېواد پورې توپیر لري.

د امریکا په متحده ایالاتو کې

در مواد آموزشی سرمایه ‌گذاری FINRA آمده است که دسته‌ بندی زیر یک طبقه ‌بندی معمولی (نه رسمی) از سهام بر اساس ارزش بازار است:

د FINRA د پانګوالو د زده کړې مواد ښيي چې د مارکیټ‌ کپیتلایزیشن له مخې د سټاکونو لاندې طبقه‌ بندي معمولاً کارول کیږي (خو رسمي نه ده):

د FINRA له مخې د مارکیټ د کپ ډلبندي
ډلبندي	له انفرادي زیرمې څخه د مارکیټ ارزښت (میلیارد امریکايي ډالر)
	(FINRA, 2022)	(په ۲۰۲۳ کال کې په امریکايي ډالرو باندې د GDP تعدیلوونکی شاخص)
ډېر ستر ارزښت	≥ $200	≥ $207
ستر ارزښت	$10 – $200	$10 – $207
منځنی ارزښت	$2 – $10	$2 – $10
کوچنی ارزښت	$0.25 – $2	$0.26 – $2
ډېر کوچنی ارزښت	< $0.25	< $0.26

د امریکا د امنیت او تبادلې کمیسیون (SEC) یادونه کوي چېnano-cap  سټاکونه، کله چې لهmicro-cap  څخه جلا تعریف شي، معمولا هغه سټاکونه وي چې مارکیټ ‌کپ یې له $۵۰ میلیونه څخه کم وي (د ۲۰۱۳ د اټکل له مخې). دا برابر دی له $۶۴ میلیونه څخه کم، د ۲۰۲۳ د ارزښت له مخې.

S&P Dow Jones Indices  دری لوی امریکایي شاخصونه د مارکیټ ‌کپیتلایزیشن له مخې وېشي. د دې شاخصونو اجزاوې د کمیټې له خوا ټاکل کیږي. د شمولیت لپاره، د مختلفو شرطونو تر څنګ، د سټاک مارکیټ‌ کپ باید د شاملولو په وخت کې د لاندې جدول اړونده حدودو کې وي.

تر ۲۰۲۵ کال پورې د S&P د عمده شاخصونو لپاره د مارکیټ د ارزښت شرایط
شاخص	ډلبندي	د اضافه کېدو لپاره د اړتیا وړ مارکیټ ارزښت
S&P 500	ستر ارزښت	≥ US$20.5 billion
S&P 400	منځنی ارزښت	$7.4 billion – $20.5 billion
S&P 600	کوچنی ارزښت	$1 billion – $7.4 billion

د مارکیټ ‌کپ د شمولیت معیارونه یوازې شاخصونو ته د اضافه کیدو لپاره دي، نه په شاخص کې د دوامدار غړیتوب لپاره. دS&P  شاخص غړی که د شمولیت معیارونه رعایت نه کړي، نو تر هغه نه لرې کیږي، تر څو چې د شاخص د بدلون موجود شرایط تضمین کړي.