Jump to content

طبیعي درملنه

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا

طبیعي درملنه (Naturopathy) یا طبیعي طب د ځای نیونکې درملنې (هغه لارې چارې چې د طبابت په رسمي اډانه کې نه شاملېږي) ډول دی. علمي چارو ته د ورته چارو پراخه طیف چې د «طبیعي» او «غیر تهاجمي» چارو په توګه یادېږي؛ «په خپله رغېدنه» رواجوي ،او د ګڼ شمېر طبیبانو له خوا چې ورته طبیعي درملنه کوونکي (naturopaths) ویل کېږي کارول کېږي. د دغو چارو عمومي کول ستونزمنه چاره ده ځکه چلوټۍ په کې شتون لري او له یو شمېر بالمثله درملنو لکه هومئوپاتي څخه په کې کار اخیستل کېږي چې په اروايي درملنه کې یوه منل شوې چاره ده. د طبیعي درملنې ایډیالوژي او لارې چارې د شواهدو پر بنسټ درملنې پر ځای د ژوند پالنې او همدارنګه د فولکوري طب پر بنسټ دي، په داسې حال کې چې یو شمېر درملنه کوونکي یې کېدای شي له داسې تخنیکونو استفاده وکړي چې د شواهدو له خوا یې ملاتړ کېږي. طبیعي درملنه کوونکي په معمول ډول د معاصرو طبي چارو پر خلاف توصیه کوي چې په کې طبي ازموینې، درمل، واکسینونه او جراحي عملیات شاملېږي، خو د هغوی دغه مخالفې لارښوونې یوازې دغو چارو ته نه محدودېږي. پر ځای یې د طبیعي درملنې چارې په غیر علمي مفاهیمو تکیه کوي او ډیری مهال د هغو متخصصین داسې لوري او داسې درملنې ته راګرځوي چې هېڅ واقعي ارزښت نه لري. [۱][۲][۳][۴][۵][۶][۷][۸][۹][۱۰][۱۱][۱۲][۱۳]

طبیعي درملنه د طبي مسلک له مخې بې اغېزه او مضره بلل کېږي او د هغو په چارو کې اخلاقي موارد مطرح کوي. د طبي ټولنو لکه د امریکا د سرطان ناروغۍ د بنسټ له خوا د محکومیتونو او نیوکو سربېره طبیعي درملنه کوونکي تل په شارلتان توب (هغه کسان چې په غوړو خبرو خلکو ته چل ورکوي) او چلوټیو کولو تورنېږي. [۱۴][۱۵][۱۶][۱۷][۱۸][۱۹][۲۰][۲۱]

طبیعي درملنه کوونکي په متحده ایالاتو کې په قانوني توګه د رسمیت پېژندنې په موخه د هغوی د مکررو مبارزاتو له امله پېژندل کېږي. دغه چارې د متحده ایالاتو په دوه ایالتونو کې غیرقانوني دي او په ډېری نورو ایالتونو کې په کلکه سره تر نظارت لاندې دي. له دې سره یو شمېر ایالتونه ضعیف مقررات لري او کېدای شي د طبیعي درملنې یو شمېر ترسره کوونکو ته د جزیي جراحي او همدارنګه د درملو د تجویز اجازه هم ورکړي. همدارنګه د طبیعي درملنه کوونکو یو شمېر ښوونځي هم شتون لري او په یو شمېر قضايي حوزو کې لا دا اجازه هم ورکول کېږي چې ځانونه ډاکټران وبولي، خو د طبابت د علمي روزنو اعتبار نه لرل یې په دې معنا دي چې هغوی د واقعي ډاکټرانو صلاحیت نه لري.

تاریخچه

[سمول]

د naturopathy اصطلاح د لاتیني «ناتورا/ natura» (چې په لاتیني کې له زیږون رېښه اخلي) او «پاتوس/ pathos» (چې په یوناني کې له رنځ سرچینه اخلي) څخه چې د «طبیعي شفا/درملنې» په معنی دی سرچینه اخلي. طبیعي درملنه کوونکي ادعا کوي چې د لرغوني یونان «د طبابت پلار» هایپوکراټ د طبیعي درملنې له لومړیو ملاتړو څخه و. دغه درملنه په نوولسمه پېړۍ کې د اروپا په طبیعي درملنه کې ریښه لري. په ۱۸۸۰ مه لسیزه کې په سکاټلنډ کې توماس الینسون له خپلې «بهداشتي درملنې» څخه د ملاتړ په موخه طبیعي غذایي رژیم او ورزش کول او همدارنګه له تنباکو او زیات کار څخه ډډه کول رواج کړل. [۲۲][۲۳][۲۴][۲۵][۲۶][۲۷]

د طبیعي درملنې (naturopathy) اصطلاح په ۱۸۹۵ زکال کې د جان شیل له خوا ابداع شوه او د بنډیکټ لوسټ له خوا وپیرل شوه هغه چې طبیعي درملنه کوونکي یې د متحده ایالاتو د طبیعي درملنې پلار بولي. لوسټ د پلار سبسټین کنیف له خوا په جرمني کې د هایدروترافي او طبیعي درملنې په نورو برخو کې وروزل شو او بیا یې متحده ایالاتو ته ولېږه څو د هغه له درملو پرته د درملنې لارې چارې رواج کړي. لوسټ طبیعي درملنه د یوې ځانګړې طریقې پر ځای د یوې پراخې څانګې په توګه تعریف کړه چې ګڼ شمېر تخنیکونه لکه هایدروترافي، یوناني درمل، هومیوپاتي او همدارنګه د زیات خوراک، زیات چای، قهوې او الکولو له څښلو ډډه کول په کې شامل کېدل. نوموړي په کیهاني او د انساني طبیعت پر قوو باندې په مطلقې اتکا سره بدن د روحي او حیاتي عباراتو له مخې توصیف کړ. د ویبسټر (Merriam-Webster) ډیکشنري پر بنسټ د «naturopathy» لومړنۍ مکتوبه مالومه کارونه ۱۹۰۱ زکال ته اړوندېږي. [۲۸][۲۹][۳۰][۳۱]

په ۱۹۰۱ زکال کې لوسټ د طبیعي درملنې امریکايي ښوونځي په نیویارک کې تاسیس کړ. په ۱۹۰۲ زکال کې د شمالي امریکا کنیف اصلي ټولنې له منځه لاړې او خپل نوم یې د طبیعي درملنې ټولنو (Naturopathic Societies) ته واړاوه. د ۱۹۱۹ زکال په سپټمبر میاشت کې د متحده ایالاتو د طبیعي درملنې اتحادیه منحل شوه او بنډیکټ لوسټ د طبیعي درمنلې امریکايي بنسټ رامنځته کړ څو د هغو ځای ونیسي. د شلمې پېړۍ په دریو لسیزو کې طبیعي متخصصینو د طبیعي یا له درملو پرته طب د متخصصینو د قوانینو له مخې په ۲۵ ایالتونو کې جوازونه ترلاسه کړل. طبیعي درملنه د ګڼ شمېر کایروپراکتیک متخصصینو له خوا ومنل شوه او ډیری ښوونځیو د نیتروپاتي ډاکټرۍ (ND) او کایروپراکتیک ډاکټرۍ (DC) اسناد ورکول. په دغه دوره کې په متحده ایالاتو کې د طبیعي درملنې د فعالو ښوونځیو د شمېر اړوند اټکلونه له یوه درجن څخه تر دوه درجنو پورې رسیږي. [۲۸][۲۹][۳۲]

طبیعي درملنه د چټکې ودې له یوې دورې وروسته له ۱۹۳۰ مې لسیزې را وروسته د څو لسیزو لپاره له زوال سره مخ شوه. په ۱۹۱۰ زکال کې د زده کړو د پراختیا لپاره د کارنګي بنسټ فلکسنر راپور خپور کړ چې د طبي زده کړو ډېری اړخونه په ځانګړې توګه د هغو کیفیت او د علمي دقت نه لرل یې له نیوکو سره مخ کړل. د پنسلین او نورو «معجزه کوونکو درملو» رامنځته کېدلو او همدارنګه د معاصر طبابت محبوبیت د طبیعي درملنې له زوال سره مرسته وکړه. په ۱۹۴۰ مه او ۱۹۵۰ مه لسیزه کې د عملي قوانینو د اډانې پراختیا د دې لامل وګرځېده چې ډیری کایرپراکتیک ښوونځي د ND له سند ورکولو پر شا شي، له دې سره چې بیا هم ډیری کایروپراکتیکانو د طبیعي درملنې چارو ته دوام ورکاوه. د امریکا طبي ټولنې له ۱۹۴۰ زکال څخه تر ۱۹۶۳ زکال پورې د هترودکس طبي سیسټمونو پر ضد مبارزه وکړه. تر ۱۹۵۸ زکال پورې د طبیعي درملنې چارو یوازې په پنځو ایالتونو کې اجازه لرله. په ۱۹۶۸ زکال کې د متحده ایالاتو د روغتیا، زده کړو او هوساینې وزارت د طبیعي درملنې اړوند راپور خپور کړ او پایله یې دا وه چې طبیعي درملنه د طبي علومو بنسټ نه لري او د طبیعي درملنې له زده کړو څخه فارغ زده کړیالان د مناسب تشخیص او تداوي په موخه کافي زده کړې نه ترلاسه کوي؛ دغه راپور د میډي کیر(Medicare) په نامه د بیمي په ملي روغتیايي پروګرام کې د طبیعي درملنې د شاملېدو سره مخالفت وکړ. په ۱۹۷۷ زکال کې د اسټرالیا د څېړنو کمېټه هم ورته پایلو ته ورسېده او طبیعي درملنه کوونکو ته یې د جواز نه ورکولو لارښوونه وکړه.   [۳۳][۳۴][۳۵][۳۶]

د ۱۹۷۰ مې لسیزې په لومړیو کې د «هولیسټیکې/ ټول شمولې روغتیا» له خوځښت سره په اړوندتیا په متحده ایالاتو او کاناډا کې یوځل بیا له طبیعي درملنې سره لیوالتیا پیدا شوه. په ۲۰۰۹ زکال کې د متحده ایالاتو پنځلسو ایالتونو، پورتوریکو، د متحده ایالاتو ویرجین ټاپوګانو او د کلمبیا سیمې طبیعي درملنه کوونکو ته جوازونه ورکړل او د واشنګټن ایالت هم د بیمې له شرکتونو وغوښتل څو د طبیعي درملګرو له خوا د وړاندې شوو خدمتونو پیسی ورکړي. بل پلو یو شمېر ایالتونو لکه سویلي کارولینا او تنسیز د طبیعي درملنې اعمال منع کړل. [۳۷][۳۸][۳۹][۴۰][۴۱][۴۲][۴۳][۴۴]

د متحده ایالاتو IHS (بومي روغتیايي خدمتونو) په ۲۰۱۳ زکال کې په خپلو روغتونونو کې د طبیعي درملنه کوونکو منل پیل کړل او همدارنګه یې د پورونو بېرته ورکړه ورته پیل کړه.[۴۵]

په ۲۰۱۵ زکال کې د طبیعي درملنې پخواني ډاکټر بریټ ماری هرمس د طبیعي درملنې د اعمالو او روزنې اړوند خپلو تجربو له مخو انتقادي لیکنې پیل کړې. د هغه ویب پاڼې د شکاکانو ترمنځ ګڼ شمېر پلویان پیدا کړل، خو ورته مهال یې د ځای نیونکي طبابت ګڼ شمېر پلویان په غصه کړل. [۴۶][۴۷][۴۸]

چارې/اعمال

[سمول]

د طبیعي درملنې چارې د هغه باور له مخې دي چې څرګندوي بدن د خپلې ځانګړي حیاتي انرژي یا قوې په مرسته چې بدني بهیرونه دننه لارښوونه کوي؛ په خپله د رغېدو وړتیا لري. اوس مهال په هند کې د طبیعي درملنې ډېری ډاکټران په خپلو چارو کې له معاصرو تشخیصیه تخنیکونو څخه ګټنه کوي. د طبیعي درملنې متخصصین په یوې جامع کړنلارې تمرکز کوي چې له جراحي او معمولي درملو څخه په کې ډډه کوي. د طبیعي درملګرو موخه د تشویش د کمښت او په خوراکي رژیم او د ژوندانه په سبک کې د بدلون پر بنسټ له ناروغۍ څخه مخینوی دی او تر ډېره پورې د شواهدو پر بنسټ طبي لارې چارې رد کوي. [۴۹][۵۰][۵۱][۵۲]

سرچينې

[سمول]
  1. Boughton RJ, Frey B (2005). "Naturopathic Medicine". Gale Encyclopedia of Alternative Medicine (2nd ed.). Gale. خوندي شوی له اصلي څخه په June 24, 2013. بياځلي په March 21, 2015.
  2. Baran, George R.; Kiani, Mohammad F.; Samuel, Solomon Praveen (2014). "Science, Pseudoscience, and Not Science: How do They Differ?". Healthcare and Biomedical Technology in the 21st Century. pp. 19–57. doi:10.1007/978-1-4614-8541-4_2. ISBN 978-1-4614-8540-7. within the traditional medical community it is considered to be quackery
  3. Paul S. Boyer (2001). The Oxford companion to United States history. p. 630. ISBN 9780195082098. بياځلي په January 15, 2013. After 1847, when regular doctors organized the American Medical Association (AMA), that body led the war on "quackery", especially targeting dissenting medical groups such as homeopaths, who prescribed infinitesimally small doses of medicine. Ironically, even as the AMA attacked all homeopathy as quackery, educated homeopathic physicians were expelling untrained quacks from their ranks.
  4. Psychotherapy can be evidence based, or pseudoscientific however, see:
    • Lilienfeld, Scott O. (December 2015). "Introduction to special section on pseudoscience in psychiatry". The Canadian Journal of Psychiatry. 60 (12): 531–533. doi:10.1177/070674371506001202. PMC 4679160. PMID 26720820. Although the boundaries separating pseudoscience from science are fuzzy, pseudosciences are characterized by several warning signs—fallible but useful indicators that distinguish them from most scientific disciplines. ... In contrast to most accepted medical interventions, which are prescribed for a circumscribed number of conditions, many pseudoscientific techniques lack boundary conditions of application. For example, some proponents of Thought Field Therapy, an intervention that purports to correct imbalances in unobservable energy fields, using specified bodily tapping algorithms, maintain that it can be used to treat virtually any psychological condition, and that it is helpful not only for adults but also for children, dogs, and horses.
    • Lee, Catherine M.; Hunsley, John (December 2015). "Evidence-based practice: separating science from pseudoscience". The Canadian Journal of Psychiatry. 60 (12): 534–540. doi:10.1177/070674371506001203. PMC 4679161. PMID 26720821. TFT, a treatment applied to mood, anxiety, and trauma-related disorders, is a prime example of practice founded on pseudoscience. TFT is based on the premise that bodily energy imbalances cause negative emotions. Treatment is purported to rectify imbalances by tapping on acupuncture meridians. Virtually no peer-reviewed research supports this treatment rationale. With only methodologically weak reports available in the literature, the so-called science cited to support TFT is primarily anecdotal and does not rule out placebo effects. Despite these criticisms, the TFT website continues to advance unsupported claims about TFT's ability to cure almost any emotional problem.
  5. Jagtenberg T, Evans S, Grant A, Howden I, Lewis M, Singer J (April 2006). "Evidence-based medicine and naturopathy". Journal of Alternative and Complementary Medicine. 12 (3): 323–8. doi:10.1089/acm.2006.12.323. PMID 16646733.
  6. Tabish, Syed Amin (2008). "Complementary and Alternative Healthcare: Is it Evidence-based?". International Journal of Health Sciences. 2 (1): V–IX. PMC 3068720. PMID 21475465.
  7. Goldenberg, Joshua Z.; Burlingham, Bonnie S.; Guiltinan, Jane; Oberg, Erica B. (August 2017). "Shifting attitudes towards research and evidence-based medicine within the naturopathic medical community". Advances in Integrative Medicine. 4 (2): 49–55. doi:10.1016/j.aimed.2017.08.003.
  8. Wilson K, Busse JW, Gilchrist A, Vohra S, Boon H, Mills E (March 2005). "Characteristics of pediatric and adolescent patients attending a naturopathic college clinic in Canada". Pediatrics. 115 (3): e338-43. doi:10.1542/peds.2004-1901. PMID 15741360.
  9. Busse JW, Wilson K, Campbell JB (November 2008). "Attitudes towards vaccination among chiropractic and naturopathic students". Vaccine. 26 (49): 6237–43. doi:10.1016/j.vaccine.2008.07.020. PMID 18674581.
  10. Wilson K, Mills E, Boon H, Tomlinson G, Ritvo P (January 2004). "A survey of attitudes towards paediatric vaccinations amongst Canadian naturopathic students". Vaccine. 22 (3–4): 329–34. doi:10.1016/j.vaccine.2003.08.014. PMID 14670313.
  11. Engler, Brian D.; Mielczarek, Eugenie V. (2014). "Selling Pseudoscience: A Rent in the Fabric of American Medicine". Skeptical Inquirer. 38 (3).
  12. Atwood KC (December 2003). "Naturopathy: a critical appraisal". MedGenMed. 5 (4): 39. PMID 14745386. خوندي شوی له اصلي څخه په March 2, 2013. بياځلي په September 4, 2013.کينډۍ:Registration required
  13. "Family Physicians versus Naturopaths" (PDF). aafp.org. American Academy of Family Physicians. خوندي شوی (PDF) له اصلي څخه په June 16, 2015. بياځلي په 20 July 2015.
  14. Gorski DH (October 2014). "Integrative oncology: really the best of both worlds?". Nature Reviews. Cancer. 14 (10): 692–700. doi:10.1038/nrc3822. PMID 25230880. S2CID 33539406.
  15. Singh S, Ernst E (2009). Naturopathy. Transworld. pp. 197–. ISBN 978-1-4090-8180-7. خوندي شوی له اصلي څخه په February 6, 2016. بياځلي په January 27, 2016. many naturopaths are against mainstream medicine and advise their patients accordingly – for instance many are not in favour of vaccination. {{cite book}}: |work= ignored (help)
  16. Russell, Jill, ed. (2009). American Cancer Society complete guide to complementary & alternative cancer therapies. American Cancer Society. pp. 116–119. ISBN 978-1-60443-054-7. OCLC 671655748.
  17. Atwood KC (March 2004). "Naturopathy, pseudoscience, and medicine: myths and fallacies vs truth". MedGenMed. 6 (1): 33. PMC 1140750. PMID 15208545.
  18. Barrett S (November 26, 2013). "A close look at naturopathy". QuackWatch. خوندي شوی له اصلي څخه په April 6, 2011. بياځلي په 2015-03-21.
  19. Harvey C (11 July 2015). "Don't duck the law by sending kids to quacks". The Daily Telegraph. خوندي شوی له اصلي څخه په June 29, 2020. بياځلي په 2 September 2015.
  20. Chivers T (10 November 2014). "How does naturopathy work? A bit like a flying vacuum-cleaner to Mars". Spectator. خوندي شوی له the original on September 5, 2017. بياځلي په 2 September 2015.
  21. Caulfield T (22 January 2013). "Don't legitimize the witch doctors". National Post. بياځلي په 2 September 2015.
  22. Jarvis WT (January 30, 2001) [copyright 1997]. "NCAHF Fact Sheet on Naturopathy". National Council Against Health Fraud. خوندي شوی له اصلي څخه په September 27, 2011. بياځلي په 2009-04-17.
  23. "What is Naturopathy?". College of Naturopathic Medicine website. East Grinstead, England. خوندي شوی له اصلي څخه په September 18, 2010. بياځلي په 16 September 2015.
  24. Brown PS (April 1988). "Nineteenth-century American health reformers and the early nature cure movement in Britain". Medical History. 32 (2): 174–94. doi:10.1017/S0025727300047980. PMC 1139856. PMID 3287059.
  25. Langley S. "History of Naturopathy". College of Naturopathic Medicine website. UK. خوندي شوی له the original on 2012-08-29.
  26. "How it all began". Allinson Flour website. Silver Spoon, British Sugar, Associated British Foods. خوندي شوی له اصلي څخه په August 13, 2010. بياځلي په September 3, 2008.
  27. Beard JA (May 3, 2008). "A system of hygienic medicine (1886) and The advantages of wholemeal bread (1889)". BMJ. Views & Reviews: Medical Classics. 336 (7651): 1023. doi:10.1136/bmj.39562.446528.59. PMC 2364871.
  28. ۲۸٫۰ ۲۸٫۱ "Report 12 of the Council on Scientific Affairs (A-97)" (PDF). American Medical Association. 1997. خوندي شوی له the original (PDF) on November 5, 2013. بياځلي په September 3, 2013.
  29. ۲۹٫۰ ۲۹٫۱ Baer HA (September 2001). "The sociopolitical status of U.S. naturopathy at the dawn of the 21st century". Medical Anthropology Quarterly. 15 (3): 329–46. doi:10.1525/maq.2001.15.3.329. PMID 11693035.
  30. Lust, Benedict cited in: Whorton JC (2002). Nature Cures : The History of Alternative Medicine in America: The History of Alternative Medicine in America. Oxford: Oxford University Press. p. 224. ISBN 9780195349788. بياځلي په 2013-09-03.
  31. "Naturopathy - Definition of Naturopathy by Merriam-Webster". خوندي شوی له اصلي څخه په November 19, 2015. بياځلي په October 27, 2015.
  32. Beyerstein BL, Downie S (May 12, 2004). "Naturopathy: A Critical Analysis". NaturoWatch. QuackWatch. خوندي شوی له اصلي څخه په March 7, 2009. بياځلي په 2009-03-21.
  33. "Naturopathy: Report of the Australian Committee of Inquiry (1977)". NaturoWatch. QuackWatch. December 25, 2003. خوندي شوی له اصلي څخه په September 6, 2010. بياځلي په 2013-09-03. Citing: Webb EC, et al. (1977). Report of the Committee of Inquiry into Chiropractic, Osteopathy, Homoeopathy and Naturopathy. Canberra: Australian Government Publishing Service. ISBN 978-0642922878.
  34. Russell, Jill, ed. (2009). American Cancer Society complete guide to complementary & alternative cancer therapies. American Cancer Society. pp. 116–119. ISBN 978-1-60443-054-7. OCLC 671655748.
  35. "HEW Report on Naturopathy (1968)". QuackWatch. August 30, 1999. خوندي شوی له اصلي څخه په August 14, 2010. بياځلي په 2013-09-03. Citing: Cohen WJ (1969). Independent Practitioners Under Medicare: A Report to the Congress. United States Department of Health, Education, and Welfare. OCLC 3000280.
  36. Baer HA (September 2001). "The sociopolitical status of U.S. naturopathy at the dawn of the 21st century". Medical Anthropology Quarterly. 15 (3): 329–46. doi:10.1525/maq.2001.15.3.329. PMID 11693035.
  37. Baer HA (September 2001). "The sociopolitical status of U.S. naturopathy at the dawn of the 21st century". Medical Anthropology Quarterly. 15 (3): 329–46. doi:10.1525/maq.2001.15.3.329. PMID 11693035.
  38. Boughton RJ, Frey B (2005). "Naturopathic Medicine". Gale Encyclopedia of Alternative Medicine (2nd ed.). Gale. خوندي شوی له اصلي څخه په June 24, 2013. بياځلي په March 21, 2015.
  39. "Title 40, Chapter 31, Sections 10 & 20". South Carolina Code of Laws (Unannotated), Current through the end of the 2007 Regular Session. South Carolina Legislative Council. خوندي شوی له the original on January 12, 2009.
  40. State of Tennessee (2013). "Title 63 Professions of the Healing Arts, Chapter 6 Medicine and Surgery, Part 2 General Provisions". Tennessee Code Annotated. Justia. 63.6.205 Practice of naturopathy. خوندي شوی له اصلي څخه په October 7, 2013. بياځلي په September 7, 2013.
  41. AMA Scope of Practice Data Series: Naturopaths. American Medical Association (Report). 2009. خوندي شوی له اصلي څخه په June 29, 2016. بياځلي په 30 July 2016 – via The Alaska State Legislature.
  42. "Washington Administrative Code: Title 284, Chapter 43, Section 205: Every category of health providers". Washington State Legislature. August 28, 1999. خوندي شوی له اصلي څخه په October 11, 2011. بياځلي په November 19, 2010. (effective)
  43. کينډۍ:Cite episode
  44. "Licensed States & Licensing Authorities". American Association of Naturopathic Physicians website. 2009. خوندي شوی له the original on November 30, 2009.
  45. "https://newsmaven.io/indiancountrytoday/archive/introducing-naturopathic-doctors-to-indian-health-service-clinics-Rn_RipOYh0Kgd9KR-5Ou_A/ Archived October 5, 2019, at the Wayback Machine."
  46. Senapathy K (2016-05-31). "Why Is Big Naturopathy Afraid Of This Lone Whistleblower?". Forbes. US. خوندي شوی له اصلي څخه په March 22, 2020. بياځلي په September 5, 2017.
  47. Thielking M (20 October 2016). "'Essentially witchcraft:' A former naturopath takes on the field". STAT. خوندي شوی له اصلي څخه په October 25, 2016. بياځلي په 30 October 2016.
  48. Devlin, Hannah (27 March 2018). "The naturopath whistleblower: 'It is surprisingly easy to sell snake oil'". Guardian. بياځلي په 23 August 2021.
  49. Jagtenberg T, Evans S, Grant A, Howden I, Lewis M, Singer J (April 2006). "Evidence-based medicine and naturopathy". Journal of Alternative and Complementary Medicine. 12 (3): 323–8. doi:10.1089/acm.2006.12.323. PMID 16646733.
  50. Pizzorno JE (1999). "Naturopathy: Practice Issues". In Clark CC, Gordon RJ (eds.). Encyclopedia of Complementary Health Practice. Springer Publishing. pp. 57–59. ISBN 9780826117229. خوندي شوی له اصلي څخه په April 13, 2018. بياځلي په 2013-09-03.
  51. Carroll RT (March 7, 2015). "Naturopathy". The Skeptic's Dictionary. خوندي شوی له اصلي څخه په September 1, 2010. بياځلي په March 21, 2015.
  52. Nair, Pradeep MK; Nanda, Awantika (September 2014). "Naturopathic medicine in India: Original Article". Focus on Alternative and Complementary Therapies. 19 (3): 140–147. doi:10.1111/fct.12125.