منځپانگې ته ورتلل

سنسکرټ ادبیات

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا
د ۱۷مې پیړۍ د دیوی مهاتمیا یو لاسوند چي په نیواري رسم الخط کي لیکل سوی دی.

سنسکرټ ادبیات ټول هغه ادبیات په ځان کي رانغاړي چي په سنسکرت ژبه لیکل سوي دي. پدې کي هغه متنونه شامل دي چي د پروټو-هندو-آریایي ژبې په لومړني نسل کي جوړ سوي دي، او د ویدیک سنسکرت په نوم پیژندل کیږي. همدارنګه په کلاسیک سنسکرت ژبه کي ټول متنونه او ددغي ژبي ځیني معیاري او غیر معیاري بڼي هم د یادي ژبي ادبیات ګڼل کیږي. د سنسکرټ ژبي تر ټولو زاړه ادبیات د ویدي عصر اړوند له ریګویدا څخه راپیليږي، چي مخینه یې شاوخوا له 1000 څخه تر 1500 مخکي تر زیږدیز کلونو پوري اټکل سوې ده.

ویدیک سنسکرت په اصل کي د ویدیک مذهب د پراخو مذهبي اثارو ژبه ده، پداسي حال کي چي کلاسیک سنسکرت بیا د ډیرو مهمو متنونو ژبه بلل سوې ده، او ددې ترڅنګ د لویو هندي مذهبونو سره هم تړاو لري، په ځانګړې توګه د هندویزم، بودیزم او جینیزم سره.

د سنسکرټ ځیني بودایي لیکني او اثار چي په دې ژبه کي شتون لري بودایي سنسکرټ ورته ویل کیږي.

د سنسکرت ادب لومړني اثار له پیړیو راهیسي د شفاهي دود له لاري نسل پر نسل لیږدول کېده، څو چي وروسته په لاسي لیک باندي خپاره سول. [۱]

که څه هم ډیری سنسکرت متنونه په لرغوني هند کي لیکل سوي دي، خو نور یې بیا په مرکزي آسیا ، ختیځه آسیا یا سویل ختیځ آسیا کي لیکل سوي دي.

د سنسکرت ادبیات ډېر پراخ ادبیات دي، چي پکښي هندو متنونه، مذهبي کتابونه، د شعر بېلابېل ډولونه (لکه حماسي او غزل )، ډرامه او داستاني نثر شامل دي. په دې ادبیاتو کي د سیکولرو افکارو او تخنیکي علومو او هنرونو د پوښښ لپاره هم د پام وړ کارونه لیدل کیږي. د سنسکریت په مشهوره مضامینو کي قانون او دود ، ګرامر ، سیاست ، اقتصاد ، طب ، نجوم پوهنه - ستورپوهنه ، ریاضي ، هندسه ، موسیقي ، نڅا ، ډراماتیک ، جادو او فال ، او جنسیت راځي.

  1. Burrow 1973.