د ځمکې اتموسپير

ټوليز مالومات
عمومي مالومات	geographic envelope (en) ; geosphere (en) ; atmosphere of a planet (en)
برخې	لړۍ... ټروپوسفیر; ستراتوسفير (د ځمکې د اتموسفير دويم لوړ پوړ); ionosphere (en) ; upper atmosphere (en) ; homosphere and heterosphere (en) ; stratopause (en) ; thermopause (en) ; tropopause (en) ; air (en)
برخه د	ځمکه — طبیعي چاپېریال
ساختماني توکي	لړۍ... نايتروجن ; آکسيجن ; آرگون ; کـاربن ډای اکسايد ; نيون ; هېليوم ; میتان ; کرېپټون

'هوا یا د ځمکې اتموسفير'مصیبت ^[۱] ^[۲] یا نوده چې په انګليسي کې ورته Weather او په اردو کې ورته موسم وايي زموږ په شاوخوا چاپېریال کې د ګازونو ټولګه بلل کیږي.

هغه هوا چې موږ تنفس کوو د نایتروجن (78٪)، اکسیجن (21٪)، ارګون (0.9٪) او کاربن ډای اکسایډ (0.03٪) په شمول د ګازونو مخلوط دی. د هوا حرکت ته باد یا باد ویل کیږي. د هوا شتون د ایروبیک ارګانیزمونو (له حیواناتو څخه نباتاتو او میکروبونو) لپاره اړین دی.

هوا په یوه ټاکلې فضا (د فضا هوا یا اتموسفیر ) او په یوه ټاکلې موده کې اغیزې، شرایط او طبیعي اغیزې دي. دا اصطلاح معمولا په لنډ وخت کې د طبیعي پیچلتیاوو د شرایطو او حالتونو فعالیت لپاره کارول کیږي (څو ساعته یا څو ورځې ). د اوږدمهاله شرایطو څرګندولو لپاره، شرایط لکه هوا او اقلیم کارول کیږي.

هوا د اتموسفیر یا اقلیم حالت دی چي په عمومي توګه د هغه ګرم یا سوړ، لوند یا وچ، ارام یا توپاني او روښانه یا ورېځ لرونکي حالتونه په ډاګه کوي. ^[۴] په ځمکه کي ډیری د هوا ډولونه د اقلیم په ټیټه طبقه (ټراپوسفیر) کي د سټراټوسفیر (چي د ځمکي د اتموسفیر دویم لوړ پوړ دی) لاندي رامنځ ته کیږي. هوا په عمومي توګه د ورځي تودوخه، باران او نورو شرایط موږ ته راښيي، پداسي حال کي چي اقلیم بیا د اوږدې مودې لپاره د اتموسفیر د شرایطو اوسط په ډاګه کوي. ^[۵]

هوا د بادونو د فشار، تودوخې او د یو ځای او بل ځای ترمنځ د رطوبت د توپیرونو له مخي خپل حالت ته بدلون ورکوي. یاد بدلونونن د لمر د زاویې له امله په هر ځانګړي ځای کي واقع کیدای سي، کوم چي د عرض البلد سره توپیر لري. د قطبي او استوایي هوا ترمنځ د تودوخي لوی توپیر په پراخه توګه اقلیمي څرخونو ته وده ورکوي. په منځنيو عرض البلدونو کي د هوا سیسټمونه لکه د استوایي سیمو څخه بهر توپان د جیټ جریان د بې ثباتۍ له امله رامینځته کیږي. د ځمکې په کچه د تودوخي درجه په عمومي توګه ±40 وي. یعني د سانتي ګراد درجو پر بنسټ د (−۴۰) فارنهایټ څخه تر ۱۰۴ پورې°F) په کال کي واقع کیږي. معلومات ښیي چي د زرګونو کلونو راهیسي د ځمکي په مدار کي پرله پسې بدلونونه کولای سي ترڅو د ځمکي لخوا ترلاسه سوي د لمریزي انرژۍ اندازه او ویش اغیزمن کړي.

پر ځمکه سربېره لوړي سیمي د ټیټو ارتفاعاتو په پرتله زیاتي سړې وي، دا ځکه چي ډیری اتموسفیري تودوخي د ځمکي له سطحي سره د اړیکي له امله وي. په معاصره نړۍ کي د هوا وړاندوینه د ساینس او ټیکنالوژۍ په مټ کیږي، چي د راتلونکي وخت او ټاکل سوي ځای لپاره د اقلیم او هوا د حالاتو وړاندوینه کوي. څرنګه چي د ځمکي د هوا سیستم یو ګډوډ سیستم دی؛ نو ځکه ددې سیستم په یوه برخه کي کوچني بدلون هم کولای سي ترڅو په ټوله سیستم باندي لویه اغیزه وکړي.

د ساینسي معلوماتو پر بنسټ په نورو سیارو کي د هوا مطالعه او څېړنه د ځمکي د هوا په پوهیدو کي ډېره ګټوره ده. په هوا کي د لمر څخه د راوتلي کتلې حرکت د لمریز باد په نوم پیژندل کیږي.

انځورتون

Rayleigh scattering د ځمکې له سطحې څخه د اسمان د نیلي رنګ لامل دی. (عکس د نړیوال فضایي سټیشن لخوا)
رنګونه تقریبا د ځمکې د اتموسفیر پرتونو استازیتوب کوي. ( د هند په بحر کې د لمر لوېدو عکس د نړیوال فضا سټیشن لخوا اخیستل شوی)
د ډیاګرام نارنجي برخه ټراپوسفیر دی. ټراپوسفیر په ټراپوز (نارنج او نیلي پوله) کې پای ته رسیږي.
د قاهرې د ښار یوه منظره په داسې حال کې چې په فضا کې یې لوګي ده.

اړوندې پوښتنې

د هوا وړاندوینه
اقلیم
باد
بایوسفیر
فشار شوې هوا
د کیوټو تړون

سرچینې

↑ پیش از تاختنِ تازیان, این را میگفتند
↑ "معنی وای | لغت‌نامه دهخدا". www.vajehyab.com (in انګليسي). خوندي شوی له the original on 2023-04-07. بياځلي په 2022-11-16.{{cite web}}: CS1 errors: unsupported parameter (link)
↑ Rebecca Lindsey. "Climate Change: Atmospheric Carbon Dioxide" (in انګليسي ژبه). National Oceanic and Atmospheric Administration.{{cite web}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link) CS1 maint: numeric names: authors list (link) CS1 maint: unrecognized language (link)
↑ "Weather." Merriam-Webster Dictionary. Archived 22 January 2025 at the Wayback Machine. Retrieved on 27 June 2008.
↑ "Climate". Glossary of Meteorology. American Meteorological Society.

بهرنۍ لینک

د اوسني اتموسفیر او بحر سطحي شرایطو متقابل نړیوال نقشه.

Lua error in Module:Navbox at line 885: table index is nil.

[1] پیش از تاختنِ تازیان, این را میگفتند

[2] "معنی وای | لغت‌نامه دهخدا". www.vajehyab.com (in انګليسي). خوندي شوی له the original on 2023-04-07. بياځلي په 2022-11-16.{{cite web}}: CS1 errors: unsupported parameter (link)

[9af803e5184e6e45b4320267a412c963cf296691-3] Rebecca Lindsey. "Climate Change: Atmospheric Carbon Dioxide" (in انګليسي ژبه). National Oceanic and Atmospheric Administration.{{cite web}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link) CS1 maint: numeric names: authors list (link) CS1 maint: unrecognized language (link)

[4] "Weather." Merriam-Webster Dictionary. Archived 22 January 2025 at the Wayback Machine. Retrieved on 27 June 2008.

[5] "Climate". Glossary of Meteorology. American Meteorological Society.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]