منځپانگې ته ورتلل

د بیتکوین تاریخچه

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا

بیت ‌کوین یک ارز دیجیتال است، یک دارایی دیجیتال که از رمزنگاری برای کنترول ایجاد و مدیریت خود استفاده می ‌کند، بدون اینکه به مقامات مرکزی متکی باشد. بیت ‌کوین در ابتدا به عنوان یک وسیله مبادله طراحی شده بود، اما اکنون عمدتاً به عنوان یک ذخیره ارزش شناخته می‌ شود. تاریخچه بیت ‌کوین با اختراع و اجرای آن توسط ساتوشی ناکاموتو آغاز شد، که بسیاری از نظریات موجود را از جامعه رمزنگاری ادغام کرد. بیت ‌کوین در طول تاریخ خود رشد سریعی داشته و به یک ذخیره ارزش مهم در فضای آنلاین و آفلاین تبدیل شده است. از اواسط دهه ۲۰۱۰، بعضی از کسب‌ وکارها شروع به پذیرش بیت ‌کوین علاوه بر ارزهای سنتی کردند.[۱][۲]

بیتکوین یو ډول کریپټو اسعار ده، یو ډیجیټل شتمني چې د کریپتوګرافي له لارې د جوړولو او مدیریت کنټرول تر سره کوي او  پر مرکزي ادارو تکیه نه لري. په اصلي ډول د تبادلې د وسیلې په توګه طرحه شوی، خو اوس تر ډیره د ارزښت ذخیره ګڼل کیږي. د بیتکوین تاریخ د ساتوشي ناکاموتو له خوا په اختراع او عملي کیدو سره پیل شو، چې د کریپتوګرافي ټولنې ګڼې موجودې نظریې یې پکې شاملې کړې. بیتکوین د تاریخ په اوږدو کې، په چټکۍ سره وده وکړه، ترڅو د آنلاین او آف‌لاین ارزښت ذخیرې مهم عنصر و پېژندل شي. د ۲۰۱۰ لسیزې له نیمايي څخه، ځینو سوداګریزو شرکتونو له دودیزو اسعارو سره د بیتکوین منل هم پیل کړل[۳]

شالید

[سمول]

مخکې له دې چې بیتکوین خپور شي، ګڼ ډیجیټل نغدي تکنالوژۍ موجودې وې، چې دDavid Chaum  او Stefan Brands  له خوا د صادرونکي پراساس ecash پروتوکولونه په کې شامل وو. د محاسبوي معماوو د حل ارزښت لومړی کریپټوګرافانو Cynthia Dwork او Moni Naor په ۱۹۹۲ کال کې مطرح کړ.[۴][۵][۶][۷]

د NSA مقاله: د ۱۹۹۵ کال د اکټوبر ۳۱مه

[سمول]

د بیتکوین له جوړیدو ۱۲ کاله وړاندې، د امریکا د ملي امنیت ادارې (NSA) د "How To Make A Mint: The Cryptography of Anonymous Electronic Cash" تر نوم لاندې یوه مقاله خپره کړه.[۸]

اډم بک

[سمول]

دا مفکوره په مستقل ډول دAdam Back  له خوا بیا وموندل شوه، چې هش‌کیش (hashcash) یې په ۱۹۹۷ کال کې جوړ کړ، یو د کار ثبوت (proof-of-work) میتود چې د سپم د کنټرول لپاره و. د توزیع شوې ډیجیټل کمښت پر اساس کریپټو اسعارو لومړني وړاندیزونه Wei Dai  د b-money او Nick Szabo  د bit gold  له خوا شوي وو. Hal Finney د هش‌کیش په کارولو سره د کار ثبوت بیا کارېدونکی سیسټم (RPOW) جوړ کړ.[۹][۱۰][۱۱][۱۲][۱۳]

دBit Gold  په وړاندیز کې، چې د انفلاسیون کنټرول لپاره د بازار پراساس راټولېدونکي میکانیزم وړاندیز یې وکړ، Nick Szabo  ځینې اضافي اړخونه هم وڅیړل. هغه د بیزانس تېروتنو زغمونکې توافق پروتوکول مطالعه کړ، چې د Quorum  ادرسونو له مخې د سلسله‌یې کاري ثبوت حل لارې ذخیره او انتقالوي، خو دا پروتوکول د Sybil بریدونو پر وړاندې زیانمن و. [۱۴]

د بیتکوین رامنځته کېدل

[سمول]

د ۲۰۰۸ کال د اګسټ په ۱۸مه د bitcoin.org  ډومین نوم ثبت شو. د ۲۰۰۸ کال د اکټوبر په ۳۱مه، یو لینک د ساتوشي ناکاموتو له خوا لیکل شوې مقالې Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System ته، د کریپټوګرافي بریښنالیک لیست ته واستول شو. دغې مقالې د peer-to-peer شبکې د کارولو میتودونه توضیح کول، ترڅو د باور له اړتیا پرته د برېښنايي معاملو سیستم رامنځته کړي.  د ۲۰۰۹ کال د جنوري په ۳مه، د بیتکوین شبکه رامنځته شوه، چې ساتوشي ناکاموتو د بیتکوین اصلي بلاک (block 0) ماین کړ، چې د ۵۰ بیتکوینونو جایزه یې لرله. د جنسیس په بلاک کې دا متن حک شوی و:[۱۵][۱۶][۱۷][۱۸][۱۹][۲۰][۲۱]

ټایمز ورځپاڼه، د ۲۰۰۹ کال د جنوري ۳: لومړی وزیر له بانکونو سره د دویمې مالي مرستې په درشل کې[۲۲]

دا متن دThe Times  ورځپاڼې د ۲۰۰۹ کال د جنوري په ۳مه خپور شوي سرلیک ته اشاره کوي. دا یادښت د بیتکوین د ابتدا نیټې د وخت نښه ګڼل شوی، او همداراز د جزئي-ذخیرې بانکي نظام د بې‌ثباتۍ په اړه طنزیه تبصره بلل کېږي.[۲۳][۲۴]

د لومړۍ پرانیستي سرچینې (open source) بیتکوین کلاینت د ۲۰۰۹ کال د جنوري په ۹مه نېټه خپور شو، او په SourceForge  کې یې کوربه توب وشو.[۲۵][۲۶]

د بیتکوین لپاره یو له لومړیو ملاتړ کوونکو، منونکو او مرسته کوونکو، او د لومړۍ بیتکوین معاملې ترلاسه کونکی، پروگرامر Hal Finney و.  Finney د بیتکوین سافټویر په هماغه ورځ دانلود کړ چې خپور شو.  د ۲۰۰۹ کال د جنوري په ۱۲مه، (block 170)  کې یې له ساتوشي ناکاموتو څخه ۱۰ بیتکوینونه ترلاسه کړل، چې دا د نړۍ لومړۍ بیتکوین معامله وه. نور لومړني ملاتړ کوونکي عبارت و لهWei Dai  (د b-money جوړونکی) اوNick Szabo  (د bit gold جوړونکی). یو له لومړیو ماینرانو څخهJames Howells  و، چې وروسته یې په زرګونه بیتکوینونه د نیوپورټ په کثافاتو کې له لاسه ورکړل.[۲۷][۲۸][۲۹][۳۰][۳۱]

په لومړیو ورځو کې، ساتوشي ناکاموتو اټکل کیږي چې شاوخوا ۱ میلیون بیتکوینونه یې ماین کړي وو. مخکې له دې چې له بیتکوین سره اړیکه پرې کړي، ناکاموتو ظاهراً رهبري Gavin Andresen ته وسپارله.  Andresen وروسته د بیتکوین بنسټ کې مشر پراختیا ورکوونکی شو، چې د خودمختاره (anarchic) بیتکوین ټولنې لپاره تر ټولو نږدې رسمي استازیتوب ګڼل کیږي.[۳۲][۳۳]

ساتوشي ناکاموتو

[سمول]

"ساتوشي ناکاموتو" اټکل کیږي چې مستعار نوم وي، د هغه شخص یا ډله لپاره چې د بیتکوین اصلي پروتوکول یې په ۲۰۰۷ کې طرح کړ، چې وروسته یې سپینه پاڼه په ۲۰۰۸ کال کې خپره کړه، او بالاخره یې شبکه په ۲۰۰۹ کې پرانیسته. ناکاموتو د رسمی بیتکوین سافټویر اکثریت جوړ کړ، او د تعدیلاتو، تخنیکي معلوماتو پوسټونو کې فعال و. د ناکاموتو اصلي هویت په اړه زیات اټکلونه شوي، چې Wei Dai، Nick Szabo او Hal Finney یې له مشکوک نوماندانو څخه ګڼل شوي، خو ټولو دا شکونه رد کړي. پر دې امکان هم بحث شوی چې ناکاموتو د اروپایي مالي سکتور د کمپیوټرې ډلې برخه وه.[۳۴][۳۵][۳۶][۳۷]

د ساتوشي ناکاموتو حقیقي هویت د New Yorker او Fast Company له خوا پلټل شوی.  New Yorker لږ تر لږه دوه احتمالي نوماندان معرفي کړل: Michael Clear او Vili Lehdonvirta. Fast Company د چاپیریالي شواهدو له لارې د Neal King، Vladimir Oksman او Charles Bry له خوا د رمز کولو امتیاز غوښتنلیک سره ارتباط پیدا کړ، چې د ۲۰۰۸ کال د اګسټ په ۱۵مه کې ثبت شوی و، او د bitcoin.org ډومین نوم چې ۷۲ ساعته وروسته ثبت شوی و. دغه امتیاز غوښتنلیک (#20100042841) د شبکۍ او رمز کولو تخنیکونه لرل، چې د بیتکوین تکنالوژۍ سره مشابه وو، او د متن تحلیل څرګنده کړه چې د "... computationally impractical to reverse"  عبارت د امتیاز غوښتنلیک او د بیتکوین سپینې ‌پاڼې دواړو کې موجود و.  دواړه نوماندانو او درې سره مخترعینو ټولو دا احتمال رد کړی، چې هغوی دي ساتوشي ناکاموتو وي.[۳۸][۳۹][۴۰]

د ۲۰۱۳ کال د مۍ په میاشت کې،Ted Nelson  ګومان وکړ چې جاپاني ریاضي پوه Shinichi Mochizuki ممکن ساتوشي ناکاموتو وي. وروسته په ۲۰۱۳ کال کې، اسرائیلي څیړونکوDorit Ron  او Adi Shamir اشاره وکړه چې Ross William Ulbricht، چې له Silk Road سره تړاو لري، ممکن د بیتکوین د پردې تر شا شخصیت وي. دوی دا شکونه د بیتکوین د معاملو شبکې تحلیل پر بنسټ مطرح کړل. دا ادعاوې د نورو له خوا رد شوې، اوRon  او Shamir وروسته خپله ادعا بېرته واخیسته.[۴۱][۴۲][۴۳][۴۴]

د ناکاموتو دخالت په بیتکوین کې داسې ښکاري چې د ۲۰۱۰ کال له نیمایي څخه وروسته دوام نه لري. د ۲۰۱۱ کال د اپریل په میاشت کې، ناکاموتو د بیتکوین یوه همکار سره اړیکه ونیوله، او ویې ویل چې "زه نورو کارونو پسې تللی یم".[۴۵][۴۶]

سویسۍ کوډجوړونکي او د بیتکوین ټولنې فعال غړي Stefan Thomas، د ناکاموتو د ۵۰۰+ فورم پوسټونو د وخت نښانې ترتیب کړې. چارټ وښودله چې د سهار له ۵ بجو بیا د غرمې تر ۱۱ بجو GMT د پوسټونو شمیر په شدیده توګه کم شوی و، چې معنی لري ناکاموتو د دې وخت په جریان کې ویده و. دا الګو د شنبې او یکشنبې په ورځو هم ثابت و، چې د شرقي معیاري وخت (EST) له نیمې شپې بیا د سهار تر ۶ بجو سره برابر دی. نور شواهد دا اشاره کوي چې ناکاموتو ممکن بریتانوي وي، ځکه چې: هغه د بیتکوین اصل بلاک کې د UK خپره شوې The Times ورځپاڼې سرلیک ضمیمه کړی و. د فورم پوسټونه او د کوډ تبصرې یې د بریتانوي انګلیسي املا، لکه "optimise" او "colour" کارولې.[۴۷][۴۸]

سرچينې

[سمول]
  1. ↑ Jerry Brito; Andrea Castillo (2013). "Bitcoin: A Primer for Policymakers" (PDF). Mercatus Center. George Mason University. خوندي شوی له the original (PDF) on 21 September 2013. بياځلي په 22 October 2013.
  2. ↑ "A History of Bitcoin: Simple Story of Bitcoin". Bitcoin Price Analysis. May 24, 2025. بياځلي په May 24, 2025.
  3. ↑ A History of Bitcoin. Monetary Economics: International Financial Flows, Financial Crises, Regulation & Supervision eJournal. Social Science Research Network (SSRN). Accessed 8 January 2018.
  4. ↑ Chaum, David (1983). "Blind Signatures for Untraceable Payments" (PDF). Advances in Cryptology. Vol. 82. pp. 199–203. doi:10.1007/978-1-4757-0602-4_18. ISBN 978-1-4757-0604-8.
  5. ↑ Chaum, David; Fiat, Amos; Naor, Moni. Untraceable Electronic Cash (PDF). Lecture Notes in Computer Science. خوندي شوی له the original (PDF) on 3 September 2011. بياځلي په 22 January 2014.
  6. ↑ Chaum, David; Brands, Stefan (4 January 1999). "'Minting' electronic cash". IEEE Spectrum special issue on electronic money, February 1997. IEEE. بياځلي په 17 September 2018.
  7. ↑ Dwork, Cynthia; Naor, Moni (1993), Brickell, Ernest F. (ed.), "Pricing via Processing or Combatting Junk Mail", Advances in Cryptology — CRYPTO’ 92 (in انګليسي), vol. 740, Berlin, Heidelberg: Springer Berlin Heidelberg, pp. 139–147, doi:10.1007/3-540-48071-4_10, ISBN 978-3-540-57340-1, بياځلي په 2025-01-02
  8. ↑ https://groups.csail.mit.edu/mac/classes/6.805/articles/money/nsamint/nsamint.htm
  9. ↑ Narayanan, Arvind; Bonneau, Joseph; Felten, Edward; Miller, Andrew; Goldfeder, Steven (2016). Bitcoin and Cryptocurrency Technologies: A Comprehensive Introduction. Princeton and Oxford: Princeton University Press. ISBN 978-0-691-17169-2.
  10. ↑ Dai, W (1998). "b-money". خوندي شوی له اصلي څخه په 5 November 2011. بياځلي په 5 December 2013.
  11. ↑ Szabo, Nick (27 December 2008). "Bit Gold". Unenumerated. Blogspot. خوندي شوی له اصلي څخه په 22 September 2011. بياځلي په 5 December 2013.
  12. ↑ Tsorsch, Florian; Scheuermann, Bjorn (15 May 2015). "Bitcoin and Beyond: A Technical Survey of Decentralized Digital Currencies" (PDF). بياځلي په 24 June 2015.
  13. ↑ "Reusable Proofs of Work". خوندي شوی له the original on 22 December 2007.
  14. ↑ Tsorsch, Florian; Scheuermann, Bjorn (15 May 2015). "Bitcoin and Beyond: A Technical Survey of Decentralized Digital Currencies" (PDF). بياځلي په 24 June 2015.
  15. ↑ "ICANN Lookup".
  16. ↑ Nakamoto, Satoshi (31 October 2008). "Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System" (PDF). خوندي شوی له the original (PDF) on 4 July 2010. بياځلي په 20 December 2012.
  17. ↑ Finley, Klint (31 October 2018). "After 10 Years, Bitcoin Has Changed Everything—And Nothing". Wired. بياځلي په 9 November 2018.
  18. ↑ Wallace, Benjamin (23 November 2011). "The Rise and Fall of Bitcoin". Wired. خوندي شوی له اصلي څخه په 31 October 2013. بياځلي په 13 October 2012.
  19. ↑ "Bitcoin P2P e-cash paper". 31 October 2008. خوندي شوی له the original on 13 December 2016. بياځلي په 2 November 2013.
  20. ↑ "Satoshi's posts to Cryptography mailing list". Mail-archive.com. بياځلي په 26 March 2013.
  21. ↑ "Block 0 – Bitcoin Block Explorer". خوندي شوی له اصلي څخه په 15 October 2013. بياځلي په 2 November 2013.
  22. ↑ Davis, Joshua (10 October 2011). "The Crypto-Currency". The New Yorker. خوندي شوی له اصلي څخه په 2013-09-18. بياځلي په 16 February 2013.
  23. ↑ Elliott, Francis; Duncan, Gary (3 January 2009). "Chancellor Alistair Darling on brink of second bailout for banks". The Times. بياځلي په 27 April 2018.
  24. ↑ Pagliery, Jose (2014). Bitcoin: And the Future of Money (in انګليسي). Triumph Books. ISBN 9781629370361. خوندي شوی له اصلي څخه په 21 January 2018. بياځلي په 20 January 2018.
  25. ↑ Nakamoto, Satoshi (9 January 2009). "Bitcoin v0.1 released". خوندي شوی له the original on 26 March 2014. بياځلي په 2 November 2013.
  26. ↑ "SourceForge.net: Bitcoin". خوندي شوی له اصلي څخه په 16 March 2013. بياځلي په 2 November 2013.
  27. ↑ Peterson, Andrea (3 January 2014). "Hal Finney received the first Bitcoin transaction. Here's how he describes it". The Washington Post.
  28. ↑ Popper, Nathaniel (30 August 2014). "Hal Finney, Cryptographer and Bitcoin Pioneer, Dies at 58". The New York Times. بياځلي په 2 September 2014.
  29. ↑ Wallace, Benjamin (23 November 2011). "The Rise and Fall of Bitcoin". Wired. خوندي شوی له اصلي څخه په 31 October 2013. بياځلي په 13 October 2012.
  30. ↑ Max, D. T. (2021-12-06). "Half a Billion in Bitcoin, Lost in the Dump". The New Yorker (in American English). ISSN 0028-792X. بياځلي په 2024-11-23.
  31. ↑ Molloy, Mark (2017-12-03). "The unlucky man who accidentally threw away bitcoin worth $100 million". The Telegraph (in بريتانوی انګلیسي). ISSN 0307-1235. خوندي شوی له اصلي څخه په 2024-10-09. بياځلي په 2024-11-22.
  32. ↑ Naeem, Hassan. "Who Owns the World's Biggest Bitcoin Wallet?". Service is Online. Zohaib. خوندي شوی له the original on 8 February 2022. بياځلي په 8 February 2022.
  33. ↑ Bosker, Bianca (16 April 2013). "Gavin Andresen, Bitcoin Architect: Meet The Man Bringing You Bitcoin (And Getting Paid In It)". The Huffington Post. بياځلي په 21 October 2016.
  34. ↑ Sridharan, Vasudevan (16 December 2013). "Bitcoin Inventor Satoshi Nakamoto is Anonymous-style Cell from Europe". International Business Times. خوندي شوی له the original on 17 December 2013. بياځلي په 21 October 2022.
  35. ↑ "Satoshi Nakamoto is (probably) Nick Szabo". LikeInAMirror. WordPress. December 2013. خوندي شوی له اصلي څخه په 13 April 2014. بياځلي په 5 December 2013.
  36. ↑ Weisenthal, Joe (19 May 2013). "Here's The Problem With The New Theory That A Japanese Math Professor Is The Inventor Of Bitcoin". Business Insider. خوندي شوی له اصلي څخه په 3 November 2013. بياځلي په 19 May 2013.
  37. ↑ Wallace, Benjamin (23 November 2011). "The Rise and Fall of Bitcoin". Wired. خوندي شوی له اصلي څخه په 31 October 2013. بياځلي په 13 October 2012.
  38. ↑ Penenberg, Adam (11 October 2011). "The Bitcoin Crypto-Currency Mystery Reopened". FastCompany. خوندي شوی له اصلي څخه په 6 October 2013. بياځلي په 16 February 2013.
  39. ↑ Greenfield, Rebecca (11 October 2011). "The Race to Unmask Bitcoin's Inventor(s)". The Atlantic. خوندي شوی له اصلي څخه په 1 November 2013. بياځلي په 16 February 2013.
  40. ↑ Nakamoto, Satoshi (31 October 2008). "Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System" (PDF). خوندي شوی له the original (PDF) on 4 July 2010. بياځلي په 20 December 2012.
  41. ↑ "I Think I Know Who Satoshi Is". YouTube TheTedNelson Channel. 18 May 2013. خوندي شوی له اصلي څخه په 14 April 2014.
  42. ↑ John Markoff (23 November 2013). "Study Suggests Link Between Dread Pirate Roberts and Satoshi Nakamoto". The New York Times.
  43. ↑ Trammell, Dustin D. "I Am Not Satoshi". خوندي شوی له the original on 5 December 2013. بياځلي په 27 November 2013.
  44. ↑ Wile, Rob. "Researchers Retract Claim Of Link Between Alleged Silk Road Mastermind And Founder Of Bitcoin". Business Week. خوندي شوی له اصلي څخه په 26 March 2014. بياځلي په 17 December 2013.
  45. ↑ Wallace, Benjamin (23 November 2011). "The Rise and Fall of Bitcoin". Wired. خوندي شوی له اصلي څخه په 31 October 2013. بياځلي په 13 October 2012.
  46. ↑ Davis, Joshua (10 October 2011). "The Crypto-Currency". The New Yorker. خوندي شوی له اصلي څخه په 2013-09-18. بياځلي په 16 February 2013.
  47. ↑ Wallace, Benjamin (23 November 2011). "The Rise and Fall of Bitcoin". Wired. خوندي شوی له اصلي څخه په 31 October 2013. بياځلي په 13 October 2012.
  48. ↑ "Newsweek Thinks It Found the Real "Satoshi Nakamoto" ... and His Name Is Satoshi Nakamoto". slate.com. 6 March 2014. خوندي شوی له اصلي څخه په 29 April 2014.
"https://ps.wikipedia.org/w/index.php?title=د_بیتکوین_تاریخچه&oldid=352421" نه اخيستل شوی