تولنډ سړی
| تولنډ سړی | |
|---|---|
 د تولنډ سړي ساتل شوی سر
| |
| د شخص مالومات | |
| زېږېدنه | 5 پېړۍ م.ز |
| مړینه | شاوخوا ۴۰۵–۳۸۴ مخزېږديز (عمر ~۴۰ کاله) تولنډ، ډېنمارک |
| د مړینې لامل | ځړول (شايد قربانۍ مراسم) لپاره په دار ځړول شوی وي |
| مړي موندل | ۸ می، ۱۹۵۰ سيلکېبورگ, ډېنمارک ۵۶°۹′۵۲″ شمال ۹°۲۳′۳۴″ ختیځ / 56.16444°شمال 9.39278°ختيځ |
| قد | ۱۶۱ سانتيمتر |
| عملي ژوند | |
سمول  |
|
تولنډ سړی يا تولونډ سړی (مړ شوی ۴۰۵-۳۸۴ مخزېږديز) د یو سړي طبیعي موميايي شوی مړی دی چې په پينځمه مخزېږديزه پېړۍ کې يې ژوند کاوه. هغه دوره چې په سکینډینیویا کې د روم څخه مخکې د اوسپنې دورې په توگه پېژندل شوې وه. [۱] دغه لښ په ۱۹۵۰ کال کې وموندل شو، چې د ډېنمارک په جټلینډ ټاپووزمه کې د سيلکېبورگ ته نږدې په یوې کندې کې په ډېر خوندي توگه ساتل شوی و. [۲] د سړي فزیکي ځانگړتیاوې دومره ښې ساتل شوې وې چې هغه د اوسمهاله وژنې په توگه گڼل شوی وو[۳]د هغه له کشف څخه دولس کاله مخکې، په ورته دښته کې یو بل جسد، ایلینگ وومن موندل شوی وو. [۴]
د تولنډ سړي د مرگ لامل په دار ځړول بلل شوي؛ خو د دې بشپړ شواهد نشته چې دا دار ځړونه د قربانۍ لپاره شوې وه او که تنفيذي مجازات وو. [۵][۶]
موندنه
[سمول]
د ۱۹۵۰ کال د می په ۸ مه نېته، سکرو وېستونکو ویگو او ایمیل هوجگارډ د بجیلډسکوډال پیټ بوگ د سکرو پوړ کې یو مړی وموند، ۱۲ kم (۳۹٬۳۷۰٫۱ فوټه) د سليکېبورگ ، ډېنمارک لوېدیځ کې، [۳] چې دومره ښه ساتل شوی و؛ چې دوی په لومړي سر کې فکر کاوه چې د کومې اوسمهاله وژنې قرباني يې موندلی دی.
د ټولنډ سړی ۶۰ م (۲۰۰ فوټه) و، د کلکې ځمکې څخه لرې، د ۲٫۳ م (۷ فوټه ۷ انچه) سکرو لاندې ښخ شوی، د هغه بدن لکه د جنین په څېر ايښودل شوی. [۷] هغه د پسه د پوستکي او وړۍ څخه جوړه شوې نوکداره خولۍ اغوستې وه، د زنې لاندې یې د پوستکي تسمه تړلې وه، او د ملا شاوخوا یې یو نرمه پټۍ وه. سربېره پردې، د څارویو د پوستکي څخه جوړه شوې رسۍ د هغه په غاړه کې ټینگه راځړېدلې وه چې د هغه تر شا پورې غځول شوې وه. [۲] نور بدن يې بربنډ و. وېښتان یې دومره لنډ پرې شوي وو چې تقریبا په بشپړ ډول یې د خولۍ په واسطه پټ شوي وو. لنډ ډډ وو ( ۱ mم (۰٫۰۳۹ انچه) اوږدوالي کې) د هغه په زنې او پورتنۍ شونډه باندې، چې دا په گوته کوي چې هغه معمولا پاک خریلی و، خو د خپل مرگ په ورځ یې خریلی نه و. [۸] د ټولنډ سړی شاوخوا ۴۰ کلن و. د ټولنډ سړي وروستي خواړه د وربشو ډوډۍ، کتان، وحشي واښو تخمونو او یو څه کبانو سره د جوارو څخه جوړه وه. [۹]
علمي څېړنه او پایلې
[سمول]
د ټولنډ سړي د راډیو کاربن نېټې ښودلې چې هغه شاوخوا ۴۰۵-۳۸۰ مخزېږديز کې مړ شوی. [۱۰] د هغه د بدن ساتل شوي نرم نسجونه عضوي سکرو کې د تېزابو پایله ده، چې د ځمکې د سطحې لاندې د اکسیجن کمښت او د نوردیک هېوادونو سوړ اقلیم له کبله رامنځته شوی. په عضوي سکرو کې هغه تېزاب چې د انسان د بدن د ساتنې لپاره اړین دي، د سپگنم په نوم د برایوفایټ له امله رامنځته کېږي. سپگنم د حجرو په دېوالونو کې د مقاومت لرونکي فینولیک مرکباتو له امله د تخریب سره مبارزه کوي. [۱۱] د عضوي سکرو د تېزابیت له امله، هډوکي معمولا د ساتنې پرځای منحل کېږي.
ساینس پوهانو د سټرونټیم د ایزوتوپ تحلیل ترسره کړ؛ ترڅو دقیق مقدارونه اندازه کړي؛ ترڅو په دې پوه شي چې هغه تر خپل مرگ مخکې چېرته تللی وو. دوی د پرتلنې لپاره د هغه د تناسلي برخې او وېښتانو نمونې واخیستې. دوی یوازې د یو کال پورې د وېښتانو د لنډوالي له امله د دې توان درلود چې قد یې لوړ کړي. پایلو یوازې د سټرونټیم ایزوټوپ تناسب کې کوچني توپیرونه درلودل، چې دا وړاندیز کوي چې هغه خپل وروستی کال په ډېنمارک کې تېر کړی او هغه شايد په وروستيو شپږ مياشتو کې لږترلږه ۲۰ ميل (۳۰ kم) سفر کړی وي.[۱۲]
معایناتو او اېکسرې وښودله چې د سړي سر زیانمن شوی نه و، او زړه، سږي او ځیگر یې ښه ساتل شوي وو. د سيلېکبورگ موزیم د هغه عمر نږدې ۴۰ کاله او ونه یې ۱٫۶۱ م (۵ فوټه ۳ انچه) اټکل کړی و، چې دا د هغه وخت تر ټولو ټيټه ونه ده. احتمال لري چې بدن په دلدل کې کم شوی وي.
په ۱۹۵۰ کال کې د لومړني اټوپسي راپور په اساس، ډاکټران دې پايلې ته ورسېدل چې ټولنډ سړی د زندۍ کولو پر ځای د ځړولو له امله مړ شوی دی. [۱۳] رسۍ د هغه د زنې لاندې او د غاړې په اړخونو کې د پوستکي په برخه کې د لیدلو وړ تشې پرېښې دې؛ خو د غاړې په شا کې کومه نښه نه وه چې د رسۍ غوټې به پکې موقعیت درلود. په ۲۰۰۲ کال کې د بیا معاینې وروسته، عدلي ساینس پوهانو د دې لومړنیو موندنو د ملاتړ لپاره نور شواهد وموندل. [۱۴] که څه هم د غاړې ملا تیر روغ وو (په داسې حال کې چې د ملا تیر اکثرا د ځړولو په پایله کې زیانمن کېږي)، راډیوگرافۍ وښودله چې د ځړولو له امله يې ژبه اوږده شوې وه چې د مړینې نښه گڼل کېږي. [۱۵]
د معدې او کولمو معاینه وشوه او د هغوی د منځپانگې په اړه ازموینې ترسره شوې. [۱۶] ساینس پوهانو د سړي وروستي خواړه د غلو یا گریل په توگه وپېژندل چې د کرل شويو او وحشي غلو او تخمونو څخه جوړ شوي وو. نږدې ۴۰ ډوله تخمونه پېژندل شوي وو، خو د جوارو دا غوښه په عمده توگه له څلورو ډولونو څخه جوړه شوې وه: وربشې، کتان ، ناسم کتان ( کاملینا سیټیوا ) او اووه بنده غوټۍ . [۱۶]د هاضمې له پړاو څخه دا پايله اخیستل شوې چې سړي د خپل مرگ څخه ۱۲ څخه تر ۲۴ ساعتونه مخکې دا خواړه خوړلي وو. د دې وخت د خلکو لپاره اوگره عامه وه. [۱۶] په وروستيو خوړو کې نه غوښه او نه هم تازه مېوه وموندل شوه؛ نو داسې انگېرل کېږي چې دا خواړه په ژمي یا د پسرلي په لومړیو کې هغه مهال خوړل شوي وو، چې دې توکو شتون نه درلود. [۱۶]
دا هم وگورئ
[سمول]- د خاورو لاندې جسدونو لړليک
سرچينې
[سمول]- ↑ Lewis, Susan K. (2006). "Tollund Man". Public Broadcasting System – NOVA. خوندي شوی له اصلي څخه په 18 November 2020. بياځلي په 22 September 2007.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ Glob, P. (2004). The Bog People: Iron-Age Man Preserved. New York: New York Review of Books. p. 304. ISBN 978-1-59017-090-8.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ Silkeborg Public Library; Silkeborg Museum (2004). "A Body Appears". The Tollund Man – A Face from Prehistoric Denmark. Silkeborg Public Library. خوندي شوی له the original on 9 December 2013. بياځلي په 22 September 2007.
- ↑ "Violence in the Bogs" Archived 18 November 2012 at the Wayback Machine., Archaeological Institute of America
- ↑ Green, Miranda (1998). "Humans as Ritual Victims in the Later Prehistory of Western Europe". Oxford Journal of Archaeology. 17 (2): 162–189.
- ↑ Why did Tollund Man have to die?, Museum Silkeborg
- ↑ "The discovery of Tollund Man". Museum Silkeborg. خوندي شوی له اصلي څخه په 28 November 2020. بياځلي په 16 February 2021.
- ↑ Silkeborg Public Library; Silkeborg Museum (2004). "The Tollund Man: Hair and beard". Silkeborg Public Library. خوندي شوی له the original on 1 May 2012. بياځلي په 10 October 2009.
- ↑ Nielsen, Nina H.; Henriksen, Peter Steen; Mortensen, Morten Fischer; Enevold, Renée; Mortensen, Martin N.; Scavenius, Carsten; and Enghild, Jan J. (2021). "The last meal of Tollund Man: new analyses of his gut content". Antiquity (in انګليسي). 95 (383): 1195–1212. doi:10.15184/aqy.2021.98. ISSN 0003-598X. S2CID 238030730.
- ↑ Van Der Plicht, J.; Van Der Sanden, W.A.B; Aerts, A.T; Streurman, H.J (1 April 2004). "Dating bog bodies by means of 14C-AMS". Journal of Archaeological Science. 31 (4): 471–491. Bibcode:2004JArSc..31..471V. CiteSeerX 10.1.1.520.411. doi:10.1016/j.jas.2003.09.012.
- ↑ Reece, Urry, Cain, Wasserman, Minorsky, Jackson. "L'importance écologique et économique des Bryophytes". Campbell Biologie 4th Edition (2012): p. 705, 17 October 2014.
- ↑ Levine, Joshua (May 2017). "Europe's Famed Bog Bodies Are Starting to Reveal Their Secrets". Smithsonian Magazine. خوندي شوی له اصلي څخه په 22 April 2021. بياځلي په 22 April 2021.
- ↑ Silkeborg Museum, The Tollund Man's Appearance Archived 2011-07-19 at the Wayback Machine., Silkeborg Museum and Amtscentret for Undervisning, Silkeborg Public Library, 2004
- ↑ Silkeborg Museum, Latest Research Archived 2011-07-19 at the Wayback Machine., Silkeborg Museum and Amtscentret for Undervisning, Silkeborg Public Library, 2004
- ↑ Silkeborg Museum, Was the Tollund Man Hanged? Archived 2011-07-19 at the Wayback Machine., Silkeborg Museum and Amtscentret for Undervisning, Silkeborg Public Library (SPL), 2004
- ↑ ۱۶٫۰ ۱۶٫۱ ۱۶٫۲ ۱۶٫۳ Silkeborg Museum, The Last Meal Archived 2017-04-30 at the Wayback Machine., Silkeborg Museum and Amtscentret for Undervisning, Silkeborg Public Library, 2004