بايوم

بايوم (په انگرېزي: biome) د چاپېريالپوهنې له اړخه د اېکوسيسټم ترمنځ د تعادل د ړنگولو لاملونو ته اشاره ده . دغه اېکو سيستم کې د تعادل ړنگولو لاملونه په دوه ډوله دي.

1. طبعي لاملونه ، (اورغورځوونکي ، سېلابونه ، او کنگلونه)
2. مصنوعي يا انساني لاملونه و (د نويو ډولونو پېژندگلوي ، او ډېره زياته گټه اخيستنه)

یا هم

بيوم پيژندنه

تر ټولو پراخه ايکالوژيکې ساحه چې د مشخصو نباتاتو او حيواناتو له مخې توپير وړ وي او پکې څو ايکوسيستمونه شامل وي يا په بل عبارت هغه پراخه جغرافيايې ساحه چې سره ورته اقليم او ايکوسيستمونه ولري بيوم بلل کېږی.

بري یا دوچې بيومونه

هغه نقشه چې په ټو له نړۍ کې د وچې بیومونه ښيي

دې بيومونوشاوخوا (۸۰٪ حيواناتو او نورو اوسيدونکو ته په خپله غيږه کې ځای ورکړی او له هغی څخه ساتنه کوی. اکسيجن ددی سيمو لوی نعمت دی چې د اوبو (۲۰۰) برابره اکسيجن لري. په دې بيومونو کې د رطوبت کموالی د ژوند کولو په وړاندې خنډ دي.د رطوبت دا کموالی ددې باعث شوی چې هغه ژوندي موجودات چې په دې بيومونوکې اوسيږي پوست يې وچوالي ته مايل دي او نشی کولای ددی ژونديو موجوداتو بدن استوار وساتي. دځمکې په سر او لاندې د اوسيدو ځای لرې چې دځمکې لاندي هستوګنځايونه ته زيرزمينی ويل کېږي زيرزمينی هغه دي چې حيوانات پکې داوسيدو لپاره په ځمکه کې لاندې سوری کوي زيرزمينی د لمر د وړانګو څخه محرومي دي ولې داوبو څخه غني دي.په دي بيومونو کې محيطی عناصر محدود دي ځيني حيوانات په دې ځايونو کې پټيږي، استراحت کوي په دې ځايونو کې کلوروفيل لرونکې نباتات ژوند نه شی کولای بکترياوی او هغه نباتات چې روښنايي ته ضرورت نه لري په دې ځاې کې ښه ژوند کولاي شی. هغه حيوانات چې په غارونو کې اوسيږي، دلمر په وړاندې ډير حساس دي، سترګې يې ډيرې کوچنۍ او يا هم سترګې نه لری مګر لمسي ويښتان او ډير پرمخ تللي حسي سيستم لري.دځمکې د بيومونو په باره کې د جغرافيې پوهانو ترمنځ د نظر توافق وجود نه لري دا په دې خاطر چې دا بيومونه په اسانۍ نه تشخيص کېږی.