تایوان

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا
(له د چين جمهوريت نه مخ گرځېدلی)
تايوان
中華民國 (چينايي ) ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
اړوند
پلازمېنه
  لړۍ...
تایپيCanton (en) ژباړلChungking (en) ژباړلNanjing (en) ژباړلChengdu (en) ژباړلNanjing (en) ژباړلJingzhao (en) ژباړلChungking (en) ژباړل ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
ترټولو لوړه څوکه
عامه معلومات
عمومي معلومات
  لړۍ...
د وګړو شمېر
۲۳٬۵۹۳٬۷۹۴[۱] ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
پکښي شاملې اداري سیمي
  لړۍ...
تایپيNew Taipei (en) ژباړلKaohsiung (en) ژباړلTainan (en) ژباړلTaichung (en) ژباړلTaiwan Province (en) ژباړلFuchien (en) ژباړلTaoyuan (en) ژباړلXinjiang Province (en) ژباړلHejiang Province (en) ژباړل ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
رسمي ژبه
  لړۍ...
Standard Taiwanese Mandarin (en) ژباړلTaiwanese Hakka (en) ژباړل[۲]Taiwanese Hokkien (en) ژباړلAmis (en) ژباړلPaiwan (en) ژباړلKinmen dialect (en) ژباړلO-ku-uā (en) ژباړلMatsu dialect (en) ژباړلTaiwanese Sign Language (en) ژباړلSaisiyat (en) ژباړلPuyuma (en) ژباړلAtayal (en) ژباړلTsou (en) ژباړلBunun (en) ژباړلRukai (en) ژباړلTruku (en) ژباړلSeediq (en) ژباړلSakizaya (en) ژباړلYami (en) ژباړلKavalan (en) ژباړلKanakanavu (en) ژباړلSaaroa (en) ژباړل ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
د سيمې اصلي ژبې
  لړۍ...
Standard Taiwanese Mandarin (en) ژباړل[۳]Taiwanese Hokkien (en) ژباړلHakka Chinese (en) ژباړلTaiwanese Sign Language (en) ژباړلHailu Hakka (en) ژباړلSixian dialect (en) ژباړلPapora (en) ژباړلThao (en) ژباړلPaiwan (en) ژباړلBabuza (en) ژباړلTsou (en) ژباړلAtayal (en) ژباړلPuyuma (en) ژباړلSaisiyat (en) ژباړلSaaroa (en) ژباړلBasay (en) ژباړلSiraya (en) ژباړلYami (en) ژباړلSeediq (en) ژباړلKavalan (en) ژباړلKanakanavu (en) ژباړلPapora-Hoanya (en) ژباړلAmis (en) ژباړلBunun (en) ژباړلپرتګالي ژبهPazeh-Kaxabu (en) ژباړلRukai (en) ژباړلKetagalan (en) ژباړلKinmen dialect (en) ژباړلO-ku-uā (en) ژباړل ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
د حکومت مشر
وګړنوم
  لړۍ...
tajvaniTaiwaneseTayvänanTaïwanais臺灣人taiwanèstaiwanesaTaiwan臺灣人taiwanesetaiwanesitaiuantaiwanéstaiwanesaTaïwanaiseTajvananotâi-uân-lângtaiwanilainenTâi-oân-lângsetaiwan台湾人Taïwanaistaiwanezitaiwanezotaiwanezataiwanezetaiwaneseطايوانيطايوانيةطايوانيينطايوانيات ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
فزیکي ځای
غړی د
هېواد
دین
ځایناستی د
اړين معلومات
مهمې پیښې
د ځای کچه
۳۶٬۱۹۳ كيلومتر مربع ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
نور اړين مالومات
برخه د
نور معلومات
وېبپاڼه
gov.tw (Standard Taiwanese Mandarin (en) ژباړل)
taiwan.gov.tw (انګليسي ژبه) ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
کورډي‌نېشن
۲۴°شمال ۱۲۱°ختیځ / 24°شمال 121°ختيځ / 24; 121 ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
Map

ټایوان په رسمي ډول د چین جمهوریت (ROC) په ختیځهاسیا کې یو هېواد دی چې په شمال لوېدیځ کې له چین (PRC)، شمال ختیځ ته له جاپان او په سویل کې له فیلیپین سره سمندري پولې لري. د ټایوان اصلي ټاپو چې پخوا د فورموسا په نوم پېژندل کېده، ۳۵۸۰۸ مربع کیلومتره  مساحت لري. پلازمېنه یې ټایپي ده، چې د نوې ټایپي او کیلونګ سره یوځای د ټایوان تر ټولو لوی ښارګوټی جوړوي. نور لوی ښارونه یې کاهسینګ، تایچونګ، تای نان او تاو یوان نومېږي. د ۲۳.۴۵ میلیوننو اوسېدونکو په لرلو سره تایوان په نړۍ کې له ډېر نفوس لرونکو هېوادونو نه شمېرل کېږې.[۶][۷][۸][۹][۱۰][۱۱][۱۲][۱۳][۱۴][۱۵][۱۶][۱۷][۱۸][۱۹]

نوم

د ټایوان ټاپو لپاره بېلابېل نومونه کارول شوي چې هر یو د یوې ځانګړې تاریخي دورې په لړ کې د څېړونکو یا واکمنانو نه اخیستل شوي. د فورموسا نوم په تاريخي ډول۱۵۴۲ز کال پورې اړه لري او هغه مهال د یاد ټاپو لپاره وکارول شو،  کله چې پرتګالي سیلانیانو یو ناڅرګنده ټاپو ولید، نو په نقشه کې یې د ښکلا ټاپو (Beautiful Island) په توګه یاده کړ.[۲۰][۲۱][۲۲]

د ۱۷مې پېړۍ په لومړیو کې د هالنډ ختیځ هند شرکت په فورټ زیلانډیا کې د "ټایوان" په نوم ساحلي شګو کې سوداګریزه پوسته جوړه کړه، چې د "ټایوان" عصري کلیمه هم له همدې نوم نه اخیستل شوې ده.[۲۳][۲۴][۲۵][۲۶][۲۷][۲۸][۲۹][۳۰][۳۱][۳۲][۳۳]

جمهوریت

د چین جمهوریت پوځ د ملي انقلابي پوځ نه سرچينه اخلې چې د سن یات سین له خوا په ۱۹۲۵ز کال کې په ګوانګ دونګ کې د چین د بیا یوځای کولو په موخه رامنځته شو. کله چې د خلکو د آزادۍ پوځ د چين کورنۍ جګړه وګټله، د ملي انقلابي پوځ ډېره برخه د حکومت ترڅنګ ټايوان ته ولاړه. ټایوان او متحده ایالاتو په ۱۹۵۴ز کال کې د چین-امریکا متقابل دفاعي تړون لاسلیک کړ او د متحده ایالاتو د ټایوان دفاعي قومانده یې تاسیس کړه، چې له مخې یې په ټایوان کې شاوخوا ۳۰۰۰۰ امریکایي سرتیري تر هغه پورې ځای پر ځای شول چې ،متحده ایالاتو په ۱۹۷۹ز کال کې له چین سره ډیپلوماتیکې اړیکې ټینګې کړې.[۳۴]

نن ورځ ټايوان يو ستر او د ټکنالوژيۍ له پلوه پرمختللی پوځ لري. ټایوان دغه پوځ د چين د ولسي جمهوريت د بېلتون ضد قانون په پلمه د خلکو د آزادۍ پوځ له خوا د پرله پسې ګواښونو د دفاع په توګه کاروي. له ۱۹۴۹ز کال نه تر ۱۹۷۰ز کاله پورې د ټایوان د اردو لومړنۍ ماموریت "د چین اصلي خاوره بېرته نیول" د ملي ویاړ پروژې له لارې وه، خو یاد ماموریت بریالی نه شو، ځکه چې د چین ولسې جمهوریت (PRC) نسبي ځواک په پراخه کچه ډېر شوی و، د ټایوان اردو له دودیزې اردو نه هوایی ځواک او سمندري ځواکونو ته بدله شوه.[۳۵][۳۶][۳۷][۳۸]

اقتصاد

د شلمې پېړۍ په وروستۍ نيمايي کې د ټايوان چټک صنعتي کېدل او چټکه وده د "ټايوان معجزه" بلل شوې ده. ټایوان د هانګ کانګ، سویلي کوریا او سینګاپور تر څنګ د "څلورو اسیایي پړانګانو" نه دی. د دویمې نړیوالې جګړې نه مخکې او د جاپان واکمنۍ، په عامه او خصوصي سکټورونو کې بدلونونه راوستل، په ځانګړې توګه د عامه کارونو په برخه کې، چې د ټاپو په زیاتره برخه کې یې چټکې اړیکې او د ترانسپورت اسانتیاوې رامنځته کړې. جاپانیانو هم عامه زده کړو ته وده ورکړه او د ټایوان د ټولو اوسیدونکو لپاره یې اجباري کړه. په ۱۹۴۵ز کال کې جاپان سره د جګړې په پایله کې په چین او ټایوان کې د انفلاسیون زیاتوالی په چټکۍ سره د پرمختګ په حال کې و چې د خلاصولو لپاره یې ملتپال حکومت د اسعارو نوې سیمه رامنځ ته کړه، د نرخ ثبات پروګرام یې پیل کړ، چې دا ډول هڅو دغه چټک انفلاسیون د پام وړ ورو کړ.

متحده ایالاتو د مرستې یو پروګرام پیل کړ، چې په پایله کې یې په ۱۹۵۲ز کال کې په بشپړ ډول د نرخونو ثبات رامنځته کړ. اقتصادي پرمختګ د امریکا د اقتصادي مرستو او پروګرامونو، لکه: د کلیو د بیارغونې ګډ کمیسیون له خوا په لاره اچول شوي و، چې د کرنیز سکټور د ودې لپاره یې مناسب بستر رامنځته کړ. کرنیز تولیدات له ۱۹۵۲ز کال نه تر ۱۹۵۹ز کال پورې په کلنۍ کچه په اوسط ډول څلور سلنه زیاتوالی وموند، چې د نفوسو د ودې په پرتله، ۳.۶ سلنه ډېر و. نن ورځ ټايوان يو متحرک، سرمايه داراو صادراتي اقتصاد لري چې په تدريجي ډول په پانګونې او بهرنۍ سوداګرۍ کې د دولت ونډه کمه شوې ده. د دې رجحان په پام کې نیولو سره، ځینې لوی دولتي بانکونه او صنعتي شرکتونه خصوصي کېږي. په تیرو درېیو لسیزو کې په  ناخالصه کورنيو تولیداتو (GDP) کې  په منځني ډول شاوخوا اته سلنه زیاتوالی راغلی دی، چې د تایوان پولي واحد یا کرنسي نوی ټایواني ډالر دی.[۳۹][۴۰][۴۱][۴۲][۴۳]

د ټایوان د مالیې وزارت په وینا په ۲۰۱۰ز کال کې د ټایوان ټوله سوداګري ۵۲۶.۰۴ میلیارد ډالرو ته رسېدلې چې لېږد او رالېږد دواړه یې د ریکارډ تر کچې پورې رسېدلي و، چې په ترتیب سره لېږد یې ۲۷۴.۶۴ میلیارد امریکایي ډالر او رالېږد یې ۲۵۱.۴ میلیارد امریکایي ډالر وو.[۴۴][۴۵][۴۶]

کلتور

د ټایوان کلتور د مختلفو کلتورونو یو ترکیب دی چې په کې ډېری دودیز د چینایي کلتور عناصر، پخواني کلتورونه، د جاپاني کلتوري نفوذ، دودیز کنفیوشیسټ عقیدې او په ډېره کچه لوېدیځ ارزښتونه شامل دي.

د نظامي حکومت پر مهال چې د چین جمهوریت په رسمي ډول د کمونیزم پر ضد و، کومینتانګ  ټایوان کې دودیز چینايي کلتور ته وده ورکړه ترڅو وښيي چې، د چین جمهوریت د چینایي کلتور ریښتیني ارتودوکس استازیتوب کوي او له همدې امله "حقیقي او مشروع چین" له کمونیست چین سره مخالف دی.[۴۷][۴۸]

دا د دې لامل شوی چې چینایي کلتور (په ځانګړې توګه نرم کلتور) د اصلي چین په پرتله په ټایوان کې ښه ساتل کېږي. د دې ساتنې یوه بېلګه د چینایي دودیزو توکو پرله پسې کارول دي. د کنفیوشیزم نفوذ د تایوان د خلکو په چلند کې موندل کېدای شي، چې د دوی د دوستۍ او شرافت لپاره پېژندل کېږي.[۴۹][۵۰][۵۱]

زده کړې

د ټایوان د لوړو زده کړو سیسټم د جاپان له خوا د استعمار په دوره کې رامنځته شو، خو وروسته کله چې په ۱۹۴۵ز کال کې د چین جمهوریت واکمن شو، دا سیسټم په سملاسي توګه د چین په څېر د ورته سیسټم له خوا بدل شو، چې د چین او امریکا د تعلیمي سیسټم ګډې ځانګړتیاوې یې لرلې.[۵۲]

ټایوان په ادب، ریاضیاتو او ساینسي علومو کې یو له مخکښو هېوادونو نه شمېرل کېږې. په ۲۰۱۵ز کال کې د ټایوان زده کوونکو د ریاضي او ساینسي علومو په برخه کې د نړۍ تر ټولو غوره ځای ترلاسه کړ. د نړیوالو زده کوونکو ارزونې پروګرام (PISA) ازموینه کې ټایوان په منځني ډول د ۵۱۹ نمرو په اخیستلو سره په ټوله نړۍ کې اووم ځای خپل کړ. د ټایوان ښوونیز سیسټم د مختلفو دلایلو، لک:ه د ازموینو پایلې، اقتصادي پرمختګ،  په اقتصادي وده کې د زده کړو لوی رول، ترټولو لوړ تعلیم لرونکی کاري ځواک له امله ستایل شوی،. ټایوان د پوهنتونو نو د زده کوونکو د جذب لوړې کچې له امله هم غوره مقام لري، چیرې چې د پوهنتون منلو کچه په ۱۹۸۰  ز لسیزې کې شاوخوا ۲۰ سلنه وه، خو وروسته دا سلنه په ۲۰۰۸ز کال کې ۹۵ سلنې ته لوړه شوې.[۵۳][۵۴][۵۵][۵۶][۵۷][۵۸][۵۹][۶۰][۶۱][۶۲][۶۳]

له بلې خوا په زده کوونکو باندې ډېر فشار راوستل، چې د دوی د خلاقیت مخنیوی کوي او له پوهنتونونو نه د زیات شمېر زده کوونکو فارغول او د بېکارۍ  لوړه کچه هغه څه دي چې له امله یې په ښوونیز سیسټم نیوکه کېږې.[۶۴][۶۵][۶۶][۶۷]

لکه څنګه چې د ټایوان اقتصاد په لویه کچه د ساینس او ​​​​ټکنالوژۍ پر بنسټ ولاړ دی، د کار بازار د هغو خلکو لپاره غوښتنه لري چې په یوه ځانګړې څانګه کې یې لوړې زده کړې کړې وي، په ځانګړې توګه د ساینس او ​​​​انجینیري پورې اړوند چې د کار موندلو په وخت کې سره سیالي کوي. [۶۸][۶۹]

سرچینې

  1. Stated in: Department of Household Registration.
  2. Reference URL: https://www.hakka.gov.tw/Content/Content?NodeID=474&PageID=39885&LanguageType=ENG.
  3. Reference URL: https://www.ey.gov.tw/state/99B2E89521FC31E1/691a8eae-8e47-444c-8cde-250931aed459. Retrieved: ۵ فبروري ۲۰۲۴. Quotation: 除華語外,其他語言均面臨不同程度的傳承危機.
  4. Reference URL: https://www.dhs.gov/visa-waiver-program-requirements. Retrieved: ۷ مارچ ۲۰۲۰.
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ ۵٫۳ ۵٫۴ ۵٫۵ Reference URL: https://www.taiwan.gov.tw/about.php.
  6. Fell, Dafydd (2018). Government and Politics in Taiwan. London: Routledge. د کتاب پاڼې 305. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-1317285069. Moreover, its status as a vibrant democratic state has earned it huge international sympathy and a generally positive image. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  7. Campbell, Matthew (7 January 2020). "China's Next Crisis Brews in Taiwan's Upcoming Election". Bloomberg Businessweek. شمېر 4642. د کتاب پاڼي 34–39. ISSN 0007-7135. د لاسرسي‌نېټه ۲۴ سپټمبر ۲۰۲۰. Much has changed in Taiwan since Chiang's day, but this liminal quality has never really gone away. By almost any functional standard, it's a sovereign country منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  8. (په 10 June 2021 باندې). Japan's PM refers to Taiwan as country, draws fire from China. Kyodo News.
  9. (په 2 August 2021 باندې). After Being Silent For Decades, Japan Now Speaks Up About Taiwan — And Angers China. npr.
  10. World Bank Country and Lending Groups Archived 11 January 2018 at the Wayback Machine., World Bank. Retrieved 10 July 2018.
  11. "IMF Advanced Economies List. World Economic Outlook, April 2016, p. 148" (PDF). د اصلي (PDF) آرشيف څخه پر ۲۱ اپرېل ۲۰۱۶ باندې. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  12. "Freedom in the World 2019". freedomhouse.org. 3 January 2019. د لاسرسي‌نېټه ۲۲ فبروري ۲۰۱۹. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  13. (په 9 November 2021 باندې). The World Is Fed Up With China's Belligerence. The Atlantic.
  14. (په 27 November 2021 باندې). What is behind the China-Taiwan dispute?. 9News. Nine Entertainment Company
  15. (په 16 September 2019 باندې). Solomon Islands Ends Diplomatic Ties with Taiwan, Stands by China.
  16. "Kiribati cuts ties with Taiwan in diplomatic switch to China days after Solomon Islands pivot". Australian Broadcasting Corporation. 20 September 2019. د لاسرسي‌نېټه ۲۰ سپټمبر ۲۰۱۹. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  17. Fell, Dafydd (2006). Party Politics in Taiwan. Routledge. د کتاب پاڼې 85. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-1-134-24021-0. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  18. Achen, Christopher H.; Wang, T. Y. (2017). "The Taiwan Voter: An Introduction". In Achen, Christopher H.; Wang, T. Y. (سمونګران). The Taiwan Voter. University of Michigan Press. د کتاب پاڼي 1–25. doi:10.3998/mpub.9375036. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0-472-07353-5. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود) pp. 1–2.
  19. Yao, Grace; Cheng, Yen-Pi; Cheng, Chiao-Pi (5 November 2008). "The Quality of Life in Taiwan". Social Indicators Research. 92 (2): 377–404. doi:10.1007/s11205-008-9353-1. S2CID 144780750. a second place ranking in the 2000 Economist's world healthcare ranking منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  20. "Chapter 3: History" (PDF). The Republic of China Yearbook 2011. Government Information Office, Republic of China (Taiwan). 2011. د کتاب پاڼې 46. د اصلي (PDF) آرشيف څخه پر ۱۴ مې ۲۰۱۲ باندې. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  21. "Ilha Formosa: the Emergence of Taiwan on the World Scene in the 17th Century". npm.gov.tw. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  22. see for example:
  23. Mair, V. H. (2003). "How to Forget Your Mother Tongue and Remember Your National Language". The true derivation of the name "Taiwan" is actually from the ethnonym of a tribe in the southwest part of the island in the area around Ping'an. As early as 1636, a Dutch missionary referred to this group as Taiouwang. From the name of the tribe, the Portuguese called the area around Ping'an as Tayowan, Taiyowan, Tyovon, Teijoan, Toyouan, and so forth. Indeed, already in his ship's log of 1622, the Dutchman Cornelis Reijersen referred to the area as Teijoan and Taiyowan. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  24. Lua error in Module:Lang at line 48: attempt to index field 'lang_name' (a nil value).
  25. Lua error in Module:Lang at line 48: attempt to index field 'lang_name' (a nil value).
  26. Lua error in Module:Lang at line 48: attempt to index field 'lang_name' (a nil value).
  27. Wilkinson, Endymion (2000), Chinese History: A Manual, Cambridge: Harvard University Asia Center, د کتاب پاڼې 132, د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0-674-00249-4 منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  28. "Office of President of the Republic of China (Taiwan)". د لاسرسي‌نېټه ۱۵ جولای ۲۰۱۵. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  29. "Government Portal of the Republic of China (Taiwan)". د لاسرسي‌نېټه ۱۶ جون ۲۰۲۰. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  30. (په 18 January 2020 باندې). President Tsai interviewed by BBC. Office of the President of the Republic of China (Taiwan).
  31. (په 18 May 2009 باندې). Taiwan hopes WHO assembly will help boost its profile. Reuters.
  32. "White Paper--The One-China Principle and the Taiwan Issue". Embassy of the PRC in the Kingdom of Norway. The Taiwan Affairs Office and The Information Office of the State Council. 21 February 2000. د لاسرسي‌نېټه ۲۷ نومبر ۲۰۲۱. As we have already said, Taiwan is an inalienable part of Chinese territory and, after replacing the government of the Republic of China in 1949, the government of the PRC has become the sole legal government of China, enjoying and exercising sovereignty over the whole of China, including Taiwan. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  33. Oosterhoff, J.L. (1985). "Zeelandia, a Dutch colonial city on Formosa (1624–1662)". In Ross, Robert; Telkamp, Gerard J. (سمونګران). Colonial Cities: Essays on Urbanism in a Colonial Context. Springer. د کتاب پاڼي 51–62. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-90-247-2635-6. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  34. Lua error in Module:Lang at line 48: attempt to index field 'lang_name' (a nil value).
  35. Fravel, M. Taylor (2002). "Towards Civilian Supremacy: Civil-Military Relations in Taiwans's Democratization" (PDF). Armed Forces & Society. 29 (1): 57–84. doi:10.1177/0095327X0202900104. S2CID 146212666. د اصلي (PDF) آرشيف څخه پر ۱۲ فبروري ۲۰۲۰ باندې. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  36. (په 26 April 2001 باندې). Committed to Taiwan.
  37. Swaine او Mulvenon 2001، م. 65: "[...]the ROC military functioned until very recently as an instrument of KMT rule [...] the bulk of the officer corps is still composed of mainlanders, many of whom allegedly continue to support the values and outlook of more conservative KMT and New Party members. This is viewed as especially the case among the senior officers of the ROC Army. Hence, many DPP leaders insist that the first step to building a more secure Taiwan is to bring the military more fully under civilian control, to remove the dominant influence of conservative KMT elements, and to reduce what is regarded as an excessive emphasis on the maintenance of inappropriate ground force capabilities, as opposed to more appropriate air and naval capabilities."
  38. "2004 National Defense Report" (PDF). ROC Ministry of National Defense. 2004. د لاسرسي‌نېټه ۲۷ نومبر ۲۰۲۱. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  39. "Gold Shipped to Taiwan in 1949 Helped Stabilize ROC on Taiwan". Kuomintang News Network. 6 April 2011. د اصلي آرشيف څخه پر ۲۷ سپټمبر ۲۰۱۱ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۱۴ جون ۲۰۱۱. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود) Translated from 王銘義 (په 5 April 2011 باندې). {{{title}}}.
  40. Roy, Denny (2003). Taiwan: A Political History. Ithaca, NY: Cornell University Press. د کتاب پاڼي 76, 77. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0-8014-8805-4. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  41. Lua error in Module:Lang at line 48: attempt to index field 'lang_name' (a nil value).
  42. Makinen & Woodward 1989: "It was the fiscal regime change on Taiwan, as in the European episodes, that finally brought price stability. It was the aid policy that brought the budget to near balance, and when the aid programme reached its full proportions in 1952, prices stabilized."
  43. Ralph Clough, "Taiwan under Nationalist Rule, 1949–1982," in Roderick MacFarquar et al., ed., Cambridge History of China, Vol 15, The People's Republic Pt 2 (Cambridge: Cambridge University Press, 1991), p. 837
  44. (په 10 January 2011 باندې). Taiwan's 2010 trade hits record high.
  45. "US-Taiwan FTA would have limited impact". bilaterals.org. د اصلي آرشيف څخه پر ۱۰ مې ۲۰۰۶ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۲۸ مې ۲۰۰۹. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  46. (په 4 February 2004 باندې). Taiwan business in China supports opposition.
  47. 陳鐵健、黃鐵炫 (1992). 《蔣介石與中國文化》 (په چينايي ژبه کي). Hong Kong: 中華書局. د کتاب پاڼې 122. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)صيانة CS1: يستخدم وسيط المؤلفون (link) صيانة CS1: لغة غير مدعومة (link)
  48. "5 Reasons Why Chinese Tourists Are So Rude". خونديځ د اصلي څخه ۰۸ مارچ ۲۰۲۱. د لاسرسي‌نېټه ۰۴ جون ۲۰۲۱. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  49. . Archived copy.
  50. Yip 2004, pp. 230–248; Makeham 2005, pp. 2–8; Chang 2005, p. 224
  51. Hsiau 2005, pp. 125–129; Winckler 1994, pp. 23–41
  52. Postiglione, Gerard A.; Grace C. L. Mak (1997). Asian higher education. Greenwood Publishing Group. د کتاب پاڼي 346–348. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0-313-28901-9. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  53. Prudence Chou, Chuing (2014). "A matter of trust: shadow education in Taiwan". OpenEdition. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  54. "PISA – Results in Focus" (PDF). OECD. د کتاب پاڼې 5. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  55. "Chinese Taipei Student performance (PISA 2015)". OECD. د لاسرسي‌نېټه ۱۹ اگسټ ۲۰۱۹. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  56. Kiersz, Andy (16 December 2016). The latest ranking of top countries in math, reading, and science is out – and the US didn't crack the top 10. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  57. "TIMSS Math 2003" (PDF). منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  58. Chou, Chuing (12 November 2014). "Education in Taiwan: Taiwan's Colleges and Universities". منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  59. Wiese, Elizabeth (7 May 2015). "Taiwan's problem? Too many college graduates, too few machinists". USA Today. د لاسرسي‌نېټه ۱۹ اگسټ ۲۰۱۹. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  60. Hsueh, Chia-Ming (5 August 2018). "Higher Education Crisis in Taiwan". Inside Higher Ed. د لاسرسي‌نېټه ۱۹ اگسټ ۲۰۱۹. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  61. Sechiyama, Kaku (2013). Patriarchy in East Asia: A Comparative Sociology of Gender. Brill Publishers. د کتاب پاڼې 254. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-9004230606. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  62. "TIMSS Science 2003" (PDF). منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  63. "Fears over over-education in Taiwan". The Australian. 3 September 2012. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  64. Lee, Pearl (13 April 2015). University degrees: Mindset shift needed. The Straits Times. د اصلي آرشيف څخه پر ۱۸ جنوري ۲۰۱۷ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۱۵ جنوري ۲۰۱۷. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  65. "Fears over over-education in Taiwan". The Australian. 3 September 2012. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  66. "Taiwan's higher education enrolment starts a downward slide". ICEF Monitor. 16 August 2016. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  67. (په 23 September 2013 باندې). The draw of blue collar jobs in Taiwan. BBC News.
  68. Sechiyama, Kaku (2013). Patriarchy in East Asia: A Comparative Sociology of Gender. Brill Publishers. د کتاب پاڼې 254. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-9004230606. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  69. Taiwan Country: Strategic Information and Developments. International Business Publications. 2012. د کتاب پاڼې 25. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-1438775708. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)